សកម្មភាព បំផុសឲ្យមហាជនប្រឆាំងនឹងអង្គការបដិវត្តន៍
ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន៤៥ទំព័រ ជារបស់ សុខ សំអ៊ុល មុនអង្គការចាប់ខ្លួន មានតួនាទីជាប្រធានក្រុម បណ្ដាញអគ្គិសនីនៅផ្សារតូច។ តាមរយៈចម្លើយសារភាពនៅក្នុងឯកសារនេះ (J00១២២) បង្ហាញអំពីសកម្មភាព សុខ សំអ៊ុល ចូលបម្រើក្នុងជួរបដិវត្តន៍ តាមការណែនាំពីឈ្មោះហាក ជាវហុង។ ការចូលបម្រើបដិវត្តន៍ សុខ សំអ៊ុល បានធ្វើផែនការ បំផុសឲ្យមហាជនប្រឆាំងនឹងអង្គការបដិវត្តន៍។ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៧ សំអ៊ុល ត្រូវបានអង្គការចាប់ខ្លួន។
ខាងក្រោមនេះ ជាចម្លើយសារភាពរបស់ សុខ សំអ៊ុល៖ [1]សុខ សំអ៊ុល ភេទប្រុស អាយុ៣២ឆ្នាំ ជនជាតិខ្មែរ មានស្រុកកំណើត នៅភូមិសឹង ឃុំសឹង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ។ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៥២ ដល់១៩៥៨ សំអ៊ុល បានចូលរៀនថ្នាក់ទី១២ រហូតដល់ថ្នាក់ទី៧ នៅសាលាបឋមសិក្សាអង្គក្ដី ស្ថិតនៅឃុំសឹង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ។ បន្ទាប់មក នៅឆ្នាំ១៩៦៣ សំអ៊ុល ក៏ប្រឡងជាប់ និងបានចូលរៀនថ្នាក់ទី៣ នៅវិទ្យាល័យអង្គប្រិយ ឃុំលំចង់ ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ។ នៅឆ្នាំ១៩៦៤ សំអ៊ុល បានប្រឡងគ្រូជាប់ និងបានទៅរៀនច្បាប់គ្រូនៅសាលាគរុវិជ្ជានៅកំពង់កន្ទួត។ នៅឆ្នាំ១៩៦៦ សំអ៊ុល បានចេញបង្រៀនសិស្សលើកដំបូងនៅសាលាបឋមព្រៃតាព្រុំ ឃុំព្រាល ស្រុកកញ្ជៀច ខេត្តព្រៃវែង។ បង្រៀនបានរយៈពេល២ឆ្នាំ ក៏ផ្លាស់មកបង្រៀននៅខេត្តតាកែវ គឺបង្រៀន នៅសាលាបឋមសិក្សាអង្គក្ដី។ ក្រោយមក នៅឆ្នាំ១៩៦៩ សំអ៊ុល ក៏ប្ដូរទៅបង្រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាឈើទាល។ បង្រៀនបានរយៈពេលមួយឆ្នាំ សំអ៊ុល ក៏ផ្លាស់មកបង្រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាតាកែវក្រុងវិញនៅខេត្តតាកែវដដែល។ នៅឆ្នាំ១៩៧១ សំអ៊ុល បានប្រឡងជាប់ និងចូលរៀនបន្តនៅមហាវិទ្យាល័យអក្សរសាស្ត្រនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ នៅទីនោះ សំអ៊ុល បានទាក់ទងជាមួយ ឈ្មោះ ហាក ជាវហុង អតីតគ្រូបង្រៀននៅសាលាព្រំមានជ័យ និងជានិស្សិតរៀននៅមហាវិទ្យាល័យអក្សរសាស្ត្រ។ មុនដំបូង ឈ្មោះ ហាក ជាវហុង បានណែនាំ សំអ៊ុល ឲ្យចូលធ្វើចលនាតស៊ូក្រុង។ រយៈពេលមួយខែ ដែល សំអ៊ុល ចូលធ្វើការងារនេះ ទទួលបានការអប់រំពីឈ្មោះ ហាក ជាវហុង ណែនាំឲ្យប្រឆាំងនឹង ខ្មែរក្រហម។ រយៈពេល៥ទៅ៦ថ្ងៃក្រោយមក ហាក់ ជាវហុង បានរៀបចំការប្រជុំនៅទីតាំងនាយកដ្ឋានវប្បធម៌ ជាមួយ សំអ៊ុល និងបក្ខពួកចំនួន៤នាក់ ឲ្យធ្វើការប្ដេជ្ញាចិត្តបម្រើក្នុងចលនានេះអស់មួយជីវិត។ ក្រោយការប្រជុំ សំអ៊ុល និងឈ្មោះប៉ែន ម៉ានិល ប្រមូលកម្លាំងបានចំនួន២នាក់ ប្រគល់ទៅឲ្យឈ្មោះ ជា ប៉ា បញ្ចូលជាសមាជិក ស៊ី អ៊ី អា នៅទីស្នាក់ការគណៈបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។
នៅឆ្នាំ១៩៧៤ សំអ៊ុល អប់រំកម្លាំងបានចំនួន២នាក់ទៀត និងបញ្ចូលជាភ្នាក់ងារ សេ អ៊ី អា ដោយទទួលស្គាល់ពីឈ្មោះ អ៊ុន អ៊ីម មានតួនាទីជាមេធាវី។ ក្នុងឆ្នាំដដែល ជា ប៉ា បានរៀបចំការប្រជុំ នៅទីតាំងនាយកដ្ឋានវប្បធម៌ នៅខាងកើតផ្សារអូឫស្សី ដោយអ្នកចូលរួមមានចំនួន៨នាក់ទាំង សំអ៊ុល។ ការប្រជុំនេះគឺ អប់រំប្រជាជនឲ្យបាត់បង់ជំនឿលើខ្មែរក្រហម និងប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍។ ក្រោយមក សំអ៊ុល ប្រមូលកម្លាំងបានចំនួន៥នាក់ និងបញ្ជូនទៅឲ្យឈ្មោះ ជា ប៉ា ជាអ្នកអប់រំ និងបញ្ចូលជាភ្នាក់ងារ សេ អ៊ី អា ដោយទទួលស្គាល់ពីឈ្មោះ អ៊ុន អ៊ឹម។ ក្រោយមក ជា ប៉ា បានរៀបចំការប្រជុំ ម្ដងទៀតជាមួយសមាជិកចំនួន១១នាក់រួមទាំង សំអ៊ុល។ ការប្រជុំមានខ្លឹមសារ បំផុសឲ្យកើតមានទំនាស់ បែកបាក់សាមគ្គី ប្រឆាំងនឹងអង្គការបដិវត្តន៍។ បន្ទាប់មក សំអ៊ុល ក៏អប់រំកម្លាំងបានចំនួន៣នាក់ និងបញ្ចូនទៅឲ្យឈ្មោះ ជា ប៉ា។
នៅឆ្នាំ១៩៧៥ សំអ៊ុល និងបក្ខពួក ប្រមូលកម្លាំងជាព្រះសង្ឃបានចំនួន៦អង្គ និងអប់រំឲ្យស្អប់ខ្មែរក្រហម។ សកម្មភាពបន្ទាប់ ជា ប៉ា បានរៀបចំការប្រជុំ នៅទីតាំងនាយកដ្ឋានវប្បធម៌ដដែល ដោយអ្នកចូលរួមចំនួន១៤នាក់រួមទាំង សំអ៊ុល។ ការប្រជុំមានខ្លឹមសារដូចតទៅ៖ ត្រូវរៀបចំពិធីសមាជប្រជារាស្ត្រ ដើម្បីកាន់កាប់រដ្ឋអំណាចឲ្យបានមុនខ្មែរក្រហមចូលមកដល់ភ្នំពេញ។ ត្រូវប្រមូលកម្លាំងប្រជាជន និងប្រមូលអាវុធ បញ្ជូនទៅលាក់ទុកនៅសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ។ លើសពីនេះ ត្រូវចាត់តាំងកម្លាំងសម្រាប់ការពារសន្តិសុខ នៅក្នុងកម្មវិធីនេះ។ សកម្មភាពបន្ទាប់ សំអ៊ុល សហការណ៍ជាមួយ ជា ប៉ាន់និង អ៊ីង អ៊ិត ប្រមូលកាំភ្លើងចំនួន២ដង បានចំនួន៦ដើម (ម៉ាកអាអ៊ែកែង) និងដឹកជញ្ជូនគ្រាប់បែកបានចំនួន១កូនបាវ ជញ្ជូនទៅទុកនៅនាយកដ្ឋានវប្បធម៌។ ពេលនោះ ជា ប៉ា បានរៀបចំការប្រជុំយ៉ាងសម្ងាត់នៅសកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ ជាមួយសមាជិកចំនួន១៣នាក់ទាំងសំអ៊ុល ដោយបង្ហាញពីការរៀបចំពិធីសមាជប្រជារាស្ត្រ ត្រូវជ្រើសរើសសមាជិកម្នាក់ ឲ្យឡើងនិយាយ ពីការថ្កោលទោសគ្រប់និន្នាការនយោបាយរបស់ខ្មែរក្រហម។ កម្មវិធីសមាជនេះ គ្រោងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ក្រោមការរៀបចំពីឈ្មោះ ជា ប៉ា និងគុណ ថុនថាណារ៉ាក់ នៅវិទ្យាល័យភ្នំពេញ។ មុនថ្ងៃកម្មវិធីសមាជមកដល់ ស្ថានភាព មានការប្រែប្រួល ជា ប៉ា និងគុណ ថុនថាណារ៉ាក់ បានប្រមូលបក្ខពួកចំនួន១៧នាក់រួមទាំង សំអ៊ុល បានលើកឡើងពីការផ្អាកកម្មវិធីសមាជនេះជាបណ្ដោះអាសន្ន ព្រោះសភាពការណ៍កំពុងច្របូកច្របល់ យើងត្រូវសម្របខ្លួន ធ្វើឲ្យខ្មែរក្រហមទុកចិត្តជាមុនសិន ទើបយើងរៀបផែនការសាជាថ្មីឡើងវិញ។ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៥ សំអ៊ុល បានទៅធ្វើការនៅរោងចក្រអគ្គិសនី នៅចាក់អង្រែ ដែលឈ្មោះ ជា ប៉ា ជាអ្នកមើលការខុសត្រូវរួម។ រយៈពេលមួយខែក្រោយមក អង្គការបានចាត់តាំង គណៈកម្មាធិកាថ្មីចំនួន៣នាក់ ឲ្យទទួលខុសត្រូវនៅរោងចក្រអគ្គិសនីចាក់អង្រែ ដោយឈ្មោះ ជា ប៉ាន់ ជាសមាជិកក្នុងគណៈកម្មាធិកាថ្មីប៉ុណ្ណោះ។ កាលនោះ ជា ប៉ាន់ បានហៅ សំអ៊ុល និងសមាជិកចំនួន៧នាក់ ទៅប្រជុំនៅរោងចក្រអគ្គិសនី ដោយមានខ្លឹមសារថា យើងទាំងអស់គ្នា ត្រូវក្រោកឡើងប្រឆាំងនឹងការចាត់របស់អង្គការ។ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៥ ជា ប៉ា បានហៅ សំអ៊ុល និងបក្ខពួកចំនួន៦នាក់ ឲ្យធ្វើសកម្មភាពដើរបំផុស បង្ករឲ្យកើតមានទំនាស់រវាងមហាជន ជាមួយកម្មាភិបាល។ នៅខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៥ ស្ថានភាព មហាជនដែលបានបង្ករទំនាស់ជាមួយកម្មាភិបាលថ្មី។ ថែមទាំងលួចយកសម្ភារ ដូចជាគ្រឿងហូប និងបំផ្លិចបំផ្លាញសម្ភារផ្សេងៗអស់ជាច្រើន។ លុះវេលាយប់ស្ងាត់ សំអ៊ុល និងបក្ខពួកចំនួន៧នាក់ នាំគ្នាដឹកជញ្ជូន ថ្នាំពេទ្យ ស្បៀងអាហារ សម្លៀកបំពាក់ រួមទាំងសម្ភារបច្ចេកទេសមួយចំនួនធំ មកទុកនៅផ្ទះរបស់ ជា ប៉ា ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅខាងលិចរោងចក្រអគ្គិសនី នៅចាក់អង្រែ។
នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៦ សំអ៊ុល ក៍ជួបជាមួយ ជា ប៉ា និងបានរៀបចំការប្រជុំ ជាមួយសមាជិកចំនួន១១នាក់ នៅរោងចក្រអគ្គិសនីនៅផ្សារតូច។ ការប្រជុំនេះ ទាក់ទងនឹងការធ្វើសកម្មភាព បំផុសឲ្យមហាជនប្រឆាំង និងបំផុសឲ្យកើតមានភាពច្របូកច្របល់។ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៦ អំឡុងពេលលើកភ្លឺស្រែនៅសហករណ៍ស្ទឹងមានជ័យ ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវរស់នៅរួមគ្នា ធ្វើការជាមួយគ្នា ហូបចុកជាមួយគ្នា និងចែករំលែកការសម្រាន្ដរួមគ្នា។[2]ស្របពេលនោះ សំអ៊ុល បានស្នើសុំអង្គការផ្លាស់ទៅធ្វើការនៅទីក្រុងភ្នំពេញវិញ។ ខណៈពេលដែលសមាជិកមួយចំនួនទៀតកំពុងធ្វើស្រែបង្ក បង្កើនផល ប៉ុន្តែមិនបានសម្រេចឡើយ។ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៦ សំអ៊ុល និងសមាជិកចំនួន៣នាក់ បានធ្វើសកម្មភាព បំផុសដល់មហាជនឲ្យកើតមានទំនាស់កាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ថែមទាំងបានបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសមូហភាពបក្ស អស់មួយចំនួនទៀត។ នៅខែវិច្ឆិកា ក្នុងឆ្នាំដដែល អង្គការបានបញ្ជូន សំអ៊ុល ឲ្យទៅដាំសសរ និងទាញខ្សែភ្លើង អស់រយៈពេលជាងមួយខែ នៅរោងជាងកសិកម្មនៅអង្គស្នួល។ ពេលនោះ សំអ៊ុល ត្រូវកាត់ផ្ដាច់ការទាក់ទងទាំងអស់។ នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៧ អង្គការ បានឲ្យ សំអ៊ុល ត្រឡប់មកធ្វើការនៅបណ្ដាញអគ្គិសនីតូចវិញ និងបាននាំយកសម្ភារមួយចំនួនពីឃ្លាំងបណ្ដាញអគ្គិសនីរួមមាន ខ្សែភ្លើង, អំពូល, កុងតាក់ និងប្រេងសាំង បញ្ជូនទៅដាក់នៅម៉ាស៊ីនទឹកចំការមន។ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៧ សំអ៊ុល ត្រូវបានអង្គការចាប់ខ្លួន ហើយសួរសារភាពចម្លើយនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៧៕
អត្ថបទដោយ ជីម សុខគា
[1] ឯកសារ J00១២២តម្កល់នៅបណ្ណាសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានចំណងជើង «សកម្មភាព បំផុសឲ្យមហាជនប្រឆាំងនឹងអង្គការបដិវត្តន៍»។ បានបង្ហាញអំពីសកម្មភាព បង្ហាញអំពីសកម្មភាព សុខ សំអ៊ុល ចូលបម្រើក្នុងជួរបដិវត្តន៍ តាមការណែនាំពីឈ្មោះហាក ជាវហុង។
[2] ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី និង អ្នកផ្សេងទៀត, សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩), បោះពុម្ពលើកទី២ (ភ្នំពេញ ២០២០),៤០។