គង់ ឈៀប៖ ខ្មែរក្រហមលែងមានខ្នាយសម្រាប់ចាក់ទៀតហើយ
គង់ ឈៀប[1] ភេទប្រុស កើតនៅឆ្នាំ១៩៦៨ ទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងភូមិស្រះកែវ ឃុំកំពង់ព្រះ ស្រុកសង្កែ ខេត្ដបាត់ដំបង។ សព្វថ្ងៃ ឈៀប រស់នៅភូមិថ្លាត ឃុំថ្លាត ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ។
គង់ ឈៀប បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមានវ័យ៩ឆ្នាំហើយ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំមិនទាន់ត្រូវបានចាត់បញ្ចូលទៅក្នុងកងកុមារនៅឡើយទេ។ ខ្ញុំតែងតែធ្វើដំណើរចុះឡើងៗជាមួយឪពុកខ្ញុំ ដែលគាត់គឺជាអ្នកឡើងត្នោត និងធ្វើស្រែដែរ។ ក្រោយមក ខ្ញុំក៏ត្រូវបានចាត់ឲ្យដើររើសអាចម៍គោ-ក្របី ដើម្បីធ្វើជី និងហូបអាហាររួមគ្នា។
នៅពេលវៀតណាម[2] ចូលមកប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ ខ្ញុំបានរត់ឡើងពីព្រៃរនាមនៃទន្លេសាប។ ដំបូងឡើយ ខ្ញុំអត់ដឹងច្បាស់ទេ ប៉ុន្តែបានឭការនិយាយតៗគ្នា។ ខ្ញុំបានផ្អើលតាមគេឯង ហើយបានដឹងថាពួកនិរតីក៏បានរត់ចូលព្រៃដែរ។ ចំណែកឯខ្ញុំវិញ ខ្ញុំបានរត់ចូលក្នុងភូមិ និងវិលត្រឡប់មកខេត្តបាត់ដំបង។
នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំនោះ ប្អូនរបស់ខ្ញុំបានបាត់ខ្លួន ដោយមិនដឹងថាត្រូវបានចាប់ ឬស្ម័គ្រចិត្តរត់ចូលព្រៃដោយខ្លួនឯង។ ម្តាយខ្ញុំ និងខ្ញុំបានចាប់ផ្តើមស្វែងរកប្អូន នៅតាមជំរំកាកបាទក្រហម នៅភ្នំឆ័ត្រ។ ខ្ញុំបានចូលបម្រើជាកងទ័ពខ្មែរក្រហម និងរស់នៅតាមព្រំដែនចាប់ពីពេលនោះមករហូត។ ខ្ញុំត្រូវបានដឹកត្រឡប់ទៅម៉ាឡៃវិញ ខណៈដែលកងទ័ពវៀតណាមបានបើកការវាយលុកនៅតាមព្រំដែន។ ខ្ញុំបានត្រឡប់មកភ្នំឆ័ត្រវិញ នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៨៥ និងបម្រើការជាអ្នកដឹកជញ្ជូន និងរៀបចំបាយទឹកឲ្យអ្នកជំងឺ នៅខាងខ្មែរក្រហម។
មួយឆ្នាំក្រោយ ខ្ញុំបានទទួលការហ្វឹកហាត់ និងចាប់ផ្តើមចូលសមរភូមិ នៅក្រោមកងពលលេខ៥១៩ ដែលឈរជើងនៅប្រាសាទតាមន្ត។ កងពលនេះបានសហការបន្តគ្នាជាមួយកងទ័ពនៅភូមិសាស្ត្រនៃស្រុកម៉ាឡៃ ដែលភ្ជាប់មកអូរស្មាច់ និងអន្លង់វែង។ សមរភូមិក្តៅស្ថិតនៅត្រង់ម្តុំគោកមន ស្រុកភ្នំស្រុក និងស្រុកថ្មពួកជាដើម។
នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៨៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៨ ខ្ញុំបម្រើការនៅក្នុងមន្ទីរកងពេល ហើយក៏ជានីរសាររបស់ ប៉ែន វ៉ូយ ដែលគាត់ទទួលបន្ទុកខាងភស្តុភារ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កងពល។ កងពល៥១៩នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ សារឿន មានប្រាំមួយវរសេនាធំជាសេនាធិការ។ ដោយឡែក ខ្ញុំបានចេញមកជួយរៀបចំអង្គភាពវរសេនាធំលេខ៤០៧ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ នឿក, ឌិក, និង ហៀវ។ វរសេនាធំនេះ ធ្វើសកម្មភាពនៅតាមថ្នល់ជាតិលេខ៦ នៅត្រង់ភូមិសាស្ត្រស្រុកក្រឡាញ់ និងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ ខ្ញុំបានទទួលការណែនាំឲ្យកសាងកម្លាំងប្រជាជន ដោយឈរលើគោលការណ៍ «ខ្មែរមិនសម្លាប់ខ្មែរ ខ្មែរមិនវាយខ្មែរ»។
កម្លាំងខ្មែរក្រហមត្រូវរស់នៅក្នុងព្រៃ ដែលពឹងផ្អែកលើអង្ករ អំបិល ប៊ីចេង និងស្ករពីប្រជាជននៅតាមភូមិ។ ខ្ញុំ និងយុទ្ធជនផ្សេងទៀតត្រូវដើរធ្វើនយោបាយនៃការកសាង និងអភិវឌ្ឍកម្លាំងបន្ថែម តាមរយៈការជួយយកអាសារប្រជាជនឬប្រជាជនណាដែលមានទុក្ខធុរៈផ្សេងៗ ដូចជារែកទឹក កាប់អុស និងសង់ផ្ទះ ជាដើម។ កម្លាំងដែលកសាងបាន អាចរស់នៅ និងរៀនសូត្រផ្សេងៗ ហើយក៏អាចទទួលបានការអនុញ្ញាតឲ្យវិលត្រឡប់ចូលក្នុងភូមិស្រុកវិញ ដោយមិនឲ្យយកសម្ភារយោធាទៅតាមខ្លួនទេ។
ខ្ញុំបានជាន់មីនដាច់ជើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ មុនពេលដែលវៀតណាមបើកការវាយលុកយ៉ាងខ្លាំង នៅតាមព្រំដែន ដែលរួមមានភូមិសាស្ត្រខាងលើភ្នំ និងនៅតាមជើងភ្នំទៀតផង។ គ្រាប់មីនប្រភេទ រួមមាន មីនប្រភេទស្មាច់, ស្នូលពោត, និងមីនក្តារជាដើម ត្រូវបានដាក់បង្កប់ឬបង្កៃយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ណាស់។ បន្ទាប់ពីការពិការភាពនេះ ខ្ញុំត្រូវរស់នៅតាមភូមិ នៅម្តុំប្រាសាទតាមន្តវិញ។ ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរមកដល់អន្លង់វែងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣។
មួយឆ្នាំក្រោយមក ខ្ញុំបានបែកពីប្រពន្ធរបស់ខ្ញុំ ខណៈដែលតាម៉ុកបានបញ្ជូនខ្ញុំទៅបកភ្នែកនៅឯប្រទេសថៃ។ នៅពេលនោះ ប្រពន្ធខ្ញុំបានភៀសខ្លួនទៅខាងអូរបៃតាប់ ដែលគ្រប់គ្រងដោយកងកម្លាំងខេមរភូមិន្ទ។ បន្ទាប់ពីការធ្វើសមាហរណកម្មនៅអន្លង់វែង ខ្ញុំបានវិលត្រឡប់ពីជំរំភូណយវិញ។ ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរមកជាមួយមិត្តភ័ក្រ ដែលមានពិការភាពដូចខ្ញុំដែរ។ ទាក់ទងនឹងសង្គ្រាមឬការចាញ់ឈ្នះនោះ ខ្ញុំគិតថា ខ្មែរក្រហមលែងមានខ្នាយសម្រាប់ចាក់ទៀតហើយ។ ខ្ញុំហ៊ាននិយាយជារួមថា ខ្មែរក្រហមអស់កម្លាំងហើយ។
បច្ចុប្បន្នេះ ខ្ញុំតែងតែលើកស្ទួយខាងសម្តេចតេជោ ដែលមិនបានរើសអើងលើកម្លាំងខ្មែរក្រហមឡើយ។ កម្លាំងខ្មែរក្រហមត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ចូលក្នុងសង្គមជាតិ ដោយមិនចាត់ទុកខ្មែរក្រហមថាជាសត្រូវ ឬធ្វើបាបអ្វីឡើយ។ ខ្ញុំមិនដឹងទេសម្រាប់ថ្នាក់លើផ្សេងៗ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុំដឹងគឺប្រជាជននិងកងទ័ពខ្មែរក្រហមត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍។
ខ្ញុំបានជួបប្រពន្ធកូនរបស់ខ្ញុំ ហើយបានវិលត្រឡប់មករកអង្គភាពចាស់វិញ។ សព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំត្រូវបានកាត់រំសាយពីកងទ័ព និងទទួលបានប្រាក់សោធននិវត្តន៍ពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែរ»៕
អត្ថបទដោយ លី សុខឃាង
[1] សម្ភាសន៍គង់ ឈៀប ដោយក្រុមការងារមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង នៅភូមិថ្លាត ឃុំថ្លាត ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ នៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨។
[2] សៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាថ្នាក់ទី៦ ចំណងជើង «ខ្មែរ និងដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់វិបុលភាព» ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ បានសរសេរថា៖ «កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា សហការជាមួយកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម បានវាយរំដោះប្រទេសកម្ពុជាពីទិសខាងកើត និងសង្គ្រោះប្រជាជនបានជាបន្តបន្ទាប់។ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពបានវាយរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយថ្ងៃនេះបានក្លាយជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការរំដោះជាតិ។ រណសិរ្សនេះ បានបង្កើតរបបថ្មីឈ្មោះថា «សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា» (ឃួន វិច្ឆិកា និងអ្នកឯទៀត, ប្រវត្តិវិទ្យាថ្នាក់ទី៦៖ ខ្មែរ និងដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់វិបុលភាព ([ភ្នំពេញ]៖ អនុគណៈកម្មការមុខវិជ្ជាឯកទេសប្រវត្តិវិទ្យា ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា), ទំព័រទី៤១)