សេចក្តីរំឭកពីការឈឺចាប់ និងការចងចាំពីប្រវត្តិជីកទំនប់១មករា (ស្ទឹងជីនិត) នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
ខ្ញុំឈ្មោះ ប៊ុន លីម[1] អាយុ៦១ឆ្នាំ។ បច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំ មានមុខរបរជាអ្នកឡើងត្នោត។ ខ្ញុំ រស់នៅភូមិថ្មកែវ ឃុំត្រាំកក់ ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ ខ្ញុំមានប្រពន្ធឈ្មោះ គឹម ម៉ន អាយុ៥០ឆ្នាំ មានមុខរបរជាកសិករ។ យើងមានកូនស្រី២នាក់ ដែលកំពុងបន្តការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រឆ្នាំទី៣ និងឆ្នាំទី៤ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម អ្វីដែលខ្ញុំមិនអាចបំភ្លេចបាននោះ គឺខ្មែរក្រហមចាត់តាំងឱ្យខ្ញុំទៅធ្វើការក្នុងកងចល័ត។ ខ្ញុំបានទៅឡើងត្នោត មើលគោ និងធ្វើជីដាក់ស្រែ។ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសឱ្យខ្ញុំទៅរស់នៅភូមិព្រៃស្រង៉ែ ឃុំបល្ល័ង្គ ស្រុកបារាយណ៍ ខេត្តកំពង់ធំ។ ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនឱ្យខ្ញុំទៅធ្វើការក្នុងកងចល័តដដែល។ ខ្ញុំបានទៅជីកទំនប់១មករា (ស្ទឹងជីនិត)។ ខ្ញុំធ្វើការងារបានប្រហែល១០ថ្ងៃ ខ្មែរក្រហមបានដកចេញពីកង ហើយបញ្ជូនអ្នកថ្មីមកដាក់ជំនួសវិញ។ ខ្មែរក្រហមបានចាត់តាំងឱ្យខ្ញុំទៅឡើងត្នោត។ ខ្មែរក្រហមចង់ពិសោធន៍ថា ខ្ញុំអាចតស៊ូទ្រាំនឹងការងារនេះបានដែរឬទេ? ការងារនេះ ខ្ញុំធ្វើបានប្រហែល៥ថ្ងៃ ខ្មែរក្រហមបានដកឱ្យខ្ញុំទៅមើលគោវិញ។ ដោយកំណត់ឱ្យធ្វើការចាប់ពីម៉ោង៩ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង៥ល្ងាច។ មួយក្រុមខ្ញុំមានគ្នា១០នាក់។ ខ្មែរក្រហមបានចែកអង្ករឱ្យមួយថ្ងៃ៣កំប៉ុង។ រយៈពេលមួយឆ្នាំពេញខ្ញុំមិនដែលស្គាល់ជាតិបាយទេ។ ពេលនោះខ្មែរក្រហមបានចាត់តាំងឱ្យខ្ញុំមើលការខុសត្រូវមនុស្ស៥០នាក់។ ប្រជាជនទាំងអស់ធ្វើការងារបានល្អណាស់ មិនហ៊ានត្អូញត្អែរអ្វីឡើយ។ សូម្បីតែខ្ញុំផ្ទាល់ជាប្រធាន នៅតែធ្វើការដូចប្រជាជនទូទៅដែរ។ ក្រោយមកខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសឱ្យខ្ញុំមករស់នៅស្រុកសំពៅលូន ខេត្តបាត់ដំបង។ ខ្មែរក្រហមប្រើឱ្យខ្ញុំទៅជីកទំនប់ និងលើកប្រឡាយដដែល។ ខ្មែរក្រហមកំណត់ឱ្យធ្វើចាប់ពីម៉ោង៧ព្រឹក ដល់ម៉ោង១១កន្លះ។ ពេលរសៀលពីម៉ោង១ ដល់ម៉ោង៨ល្ងាច ទើបឲ្យឈប់សម្រាក។ របបអាហារទទួលបានបបរពីរពេលក្នុងមួយថ្ងៃ។ សម្លៀកបំពាក់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម មានតែខោអាវមួយកំប្លេ ពណ៌ខ្មៅៗ និងស្បែកជើងកង់ឡានមួយសម្រាប់ប៉ុណ្ណោះ។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមគ្មានកម្មសិទ្ធិឯកជនឡើយ។ កាលនោះ ឪពុកខ្ញុំមានកង់មួយ ត្រូវខ្មែរក្រហមប្រមូលយកទៅដាក់រួម។ គោមួយនឹមដូរបានត្រឹមតែចានពីរប៉ុណ្ណោះ។ ប្រជាជនដែលត្រូវខ្មែរក្រហមធ្វើបាបភាគច្រើន គឺប្រជាជនជម្លៀសមកពីភូមិភាគបូព៌ា។ ខ្មែរក្រហមសម្លាប់ប្រជាជនទាំងដែលគ្មានកំហុស ដោយប្រើពាក្យថា «បញ្ជូនទៅកសាង» តាមពិត គឺយកទៅសម្លាប់ចោល។
ក្រោយរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ ខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសារ បានធ្វើដំណើរវិលត្រឡប់មកស្រុកកំណើតវិញជាមួយប្រជាជនជាច្រើនទៀត។ អំឡុងពេលនោះដែរមានប្រជាជនមួយចំនួនបានទៅរស់នៅក្រៅប្រទេសរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ ចំពោះការឈឺចាប់ខ្ញុំនៅតែចងចាំជានិច្ច នៅពេលដែលខ្ញុំធ្វើដំណើរទៅកាន់ខេត្តកំពង់ធំម្ដង ខ្ញុំនៅតែនឹកឃើញអំពីប្រវត្តិនៃការជីកទំនប់ ទាំងយប់ ទាំងថ្ងៃ មិនអាចបំភ្លេចបានឡើយ៕
[1] កិច្ចសម្ភាសដោយរវាង ជីម ស្រីភួង យុវជនស្ម័គ្រចិត្តនៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ជាមួយអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមឈ្មោះ ប៊ុន លីម អាយុ៦១ឆ្នាំ រស់នៅភូមិថ្មកែវ ឃុំត្រាំកក់ ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ សម្ភាសន៍នៅថ្ងៃទី០៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥
អត្ថបទដោយ ជីម សុគា