(ក្រចេះ) បាន ច័ន្ទថូ ភេទស្រី អាយុ៦៩ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅឃុំកងតាណឹង ស្រុកកងមាស​ ខេត្តកំពង់ចាម។ បច្ចុប្បន្ន ច័ន្ទថូ រស់​នៅភូមិដារ ឃុំដារ ស្រុកចិត្របុរី ខេត្តក្រចេះ។

នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ ក្រោយពីមានការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ពីអំណាច ប្រទេសជាតិចាប់ផ្តើមច្របូកច្របល់។ នៅឆ្នាំ១៩៧២ ក្នុង​តំបន់មួយចំនួននៅខេត្តកំពង់ចាម មានការទម្លាក់គ្រាប់បែក ហើយពេលនោះ ក៏ចាប់ផ្ដើមមានចលនាខ្មែរក្រហមចូលគ្រប់គ្រង់នៅតំបន់មួយចំនួនដែរ។ ច័ន្ទថូ រស់នៅជួបជុំជាមួយនឹងគ្រួសារធម្មតាក្នុង​អំឡុងពេល​ចលាចលនេះ។ ឈានចូលដល់ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៤ ប្រធានភូមិរបស់​ច័ន្ទថូ ចាប់ផ្ដើមកេណ្ឌយុវជន-យុវនារី ឲ្យចូលរួមបដិវត្តន៍ ត្រៀមផ្ដួលរំលំរបប លន់ នល់ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ដំបូងឡើយ ច័ន្ទថូ ត្រូវហាត់លុតដំខ្លួនជាយោធានៅទំនប់ជើងព្រៃ។ បន្ទាប់ពីគាត់ហាត់បានមួយរយៈ មានការបែងចែកយុវជន-យុវនារីជាកង ហើយ បញ្ជូនទៅវាយរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញនៅឆ្នាំ១៩៧៥។

បន្ទាប់ពីយោធាខ្មែរក្រហម បានវាយឈ្នះ និងកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមចាប់ផ្ដើមជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញទាំងអស់ ដើម្បីធ្វើការបោសសម្អាតខ្មាំង។ កន្លងបានរយៈពេល២ខែ គឺនៅខែមិថុនា ឆ្នាំ​១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសកងពលរបស់ ច័ន្ទថូ ទៅកាន់ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ ពេលនោះ ច័ន្ទថូ ធ្វើជាយោធានៅក្នុងកងវរសេនាតូចលេខ៩២០ មានសមាជិកចំនួន៣០០នាក់។ នៅពេលដែលទៅដល់ខេត្តមណ្ឌលគិរី ច័ន្ទថូ ត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យធ្វើការងារធម្មតា ដូចជា ធ្វើស្រែ, លើកភ្លឺស្រែ និងកាប់រានព្រៃដើម្បីធ្វើស្រែចម្ការ។ ការធ្វើកសិកម្មនៅអំឡុងពេលនោះ គឺធ្វើដោយដៃ គ្មានគ្រឿងយន្ត ឬគោក្របីជាជំនួយឡើយ។

នៅឆ្នាំ​១៩៧៦ ច័ន្ទថូ ត្រូវធ្វើការងារបន្ថែមនៅពេលយប់។ ការងារបន្ថែមនោះ គឺគាស់គល់ឫស្សីព្រេច ដោយ​ត្រូវ​ចាប់ផ្តើម​ធ្វើតាំងពីហូបអាហារពេលល្ងាចរួច រហូតដល់ម៉ោង១២យប់ទើបគាត់​បានសម្រាក។ ច័ន្ទថូ បាននិយាយថា​ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៦ របបអាហារ មានសភាពគ្រប់គ្រាន់ ព្រោះពេលនោះកងរបស់គាត់ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ ឈិន និង សយ។ ជាធម្មតានៅក្នុងកងពលនីមួយៗតែងតែមានច្បាប់ទម្លាប់ និងភាពតឹងរឹងច្បាស់លាស់។ នៅក្នុងកងពលរបស់ ច័ន្ទថូ ធ្វើការក៏ដូចគ្នាដែរ ប៉ុន្តែរឿងម្យ៉ាងដែលខុសគ្នានោះគឺ កងពលរបស់គាត់មានអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់។ ក្រោយមកមិនបានប៉ុន្មាន កងពលរបស់គាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាក្បត់ជាមួយនឹងអង្គការ។ ដូច្នេះ លេខា និងអនុលេខាកងពល ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយជំនួសដោយលេខាកងពលថ្មី។ បន្ទាប់ពីមានការផ្លាស់ប្ដូរប្រធានកងពលថ្មី របបអាហារដែលធ្លាប់តែហូបគ្រប់គ្រាន់ប្រែមកជាខ្វះខាត។ បាយ១ឆ្នាំងតូចត្រូវហូបគ្នា៧នាក់។

ម្តាយមីងរបស់ច័ន្ទថូ ចំនួនពីររួមជាមួយសមាជិកគ្រួសាររបស់គាត់​ទាំងអស់​ បានបាត់ដំណឹង​សូន្យសុង។ មុនពេលរបបខ្មែរក្រហមចូលកាន់អំណាច គ្រួសាររបស់ម្ដាយមីងទាំងពីររបស់គាត់ បានរើទៅរស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ រួចក៏បាត់ដំណឹងបន្ទាប់ពីការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីភ្នំពេញធ្វើឡើង​ដោយ​ខ្មែរក្រហម។ ច័ន្ទថូ ពុំបានដឹងថា​ការបាត់ខ្លួននេះ គឺដោយសារគាត់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ឬគ្រាន់តែត្រូវផ្លាស់ប្ដូរកន្លែងរស់នៅថ្មីនោះទេ ពោលគឺគ្មានដំណឹងអ្វីពីគាត់ទាំងអស់។

ច័ន្ទថូ ត្រូវបានអង្គការរៀបចំឲ្យមានគ្រួសារនៅឆ្នាំ១៩៧៧ ហើយប្ដីរបស់គាត់មានតួនាទីជាប្រធានកងអនុសេនាធំ។ ការរៀបចំនៅពេលនោះគឺមើលទៅលើឋានៈ និងតួនាទី ហើយមូលហេតុដែលគាត់មានប្ដីជាប្រធានកងអនុសេនាធំ ព្រោះពេលនោះគាត់មានតួនាទីជាប្រធានក្រុម។ គាត់ និងស្វាមី មិនបាន​រួមរស់ជាមួយគ្នា​បានយូរនោះទេក្រោយ​រៀបការ។ គាត់​បាន​សម្រេចចិត្ត​បែកគ្នាវិញ ព្រោះតែមិនបានស្រឡាញ់គ្នា ហើយម្យ៉ាងវិញទៀតអតីតប្ដីរបស់គាត់ បានចេញទៅព្រៃដើម្បីវាយប្រយុទ្ធជាមួយនឹងទាហានវៀតណាមនៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៨។ ការប្រយុទ្ធនោះ បានបណ្ដាលឲ្យអតីតប្ដីរបស់គាត់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិតនៅសមរភូមិ។ បន្ទាប់របបខ្មែរក្រហមបានបញ្ចប់ នៅឆ្នាំ១៩៨៧ គាត់បានរៀបការម្ដងទៀតជាមួយនឹងប្ដីក្រោយរបស់គាត់ និងមានកូន៣នាក់។ ក្រោយមក គាត់និងក្រុមគ្រួសារបានផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅទៅខេត្តក្រចេះ និងរស់នៅទីនេះរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ៕

សម្ភាសន៍ដោយ៖ គ្រី រស្មី ថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤

អត្ថបទដោយ៖ នេន ស្រីមុំ ថ្ងៃទី៣០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥