(ខេត្តព្រៃវែង) “រឿងរ៉ាវដែលខ្ញុំចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបានក្នុងរបបខ្មែរក្រហម គឺការហូបអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ត្រូវហូបកន្ទក់ជំនួសបាយ។ ទិន្នផលស្រូវដែលខ្ញុំ និងប្រជាជនបង្កបង្កើនផលបាន ត្រូវដឹកចេញស្ទើរតែអស់ពីសហករណ៍ធ្វើឲ្យខ្វះស្រូវ។ ថ្ងៃខ្លះខ្ញុំត្រូវហូប​កន្ទក់ជំនួសបាយលាយជាមួយសម្លព្រលឹត ” ។ នេះជាការលើកឡើងរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមម្នាក់ ឈ្មោះ ប៊ុន សារិន អាយុ៩២ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើត និងសព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិពាយនាយ ឃុំក្រាំងស្វាយ ស្រុកព្រះស្តេច ខេត្តព្រៃវែង។ សារិន មានកូនចំនួន១០នាក់ (ស្រី៥)។ សារិន បានថ្លែងថានៅក្នុងរបប លន់ នល់ គ្រួសាររបស់គាត់មានជីវភាពធូធារ មានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ព្រោះអាចធ្វើស្រែ និងនេសាទត្រីតាមគ្រួសាររៀងៗខ្លួន។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ពេលរបបខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច សារិន មានអាយុប្រហែល៤៥ឆ្នាំ។ កងឈ្លបឃុំបានប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិ និងគោក្របី របស់គ្រួសារសារិន និងប្រជាជនយកទៅដាក់ក្នុងសហករណ៍ហើយបង្ខំឲ្យទៅធ្វើស្រែរួមគ្នា។ ក្រោយមក ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសគ្រួសារសារិន ពីស្រុកព្រះស្តេចទៅស្រុកពាមជរ (ជាប់ព្រំដែនប្រទេសវៀតណាម)។ ពេលទៅដល់ ប្រពន្ធ និងកូនៗ របស់សារិន ត្រូវបានអង្គការបំបែកចេញពីគ្នា។ កូនសារិនម្នាក់ទៅលើកទំនប់ និងជីកប្រឡាយនៅក្នុងកងចល័តយុវ​ជន ហើយកូនផ្សេងៗទៀតដែលអាយុក្រោម៧ឆ្នាំ ទៅរស់នៅក្នុងកងកុមារ និងរៀនសូត្រ១ម៉ោងនៅពេលព្រឹក និងកើបអាចម៍គោទុកធ្វើជីនៅពេល​រសៀល។ ប្រពន្ធរបស់​សារិន​ ទៅដកស្ទូងស្រូវក្នុងកងចល័តវ័យកណ្តាល។ សារិន ត្រូវទៅលើកដី​ធ្វើផ្លូវថ្នល់, ជីក​ស្រះ និងភ្ជួរស្រែ។ មួយថ្ងៃ អង្គការកំណត់ឲ្យ​សារិន ភ្ជួរដីស្រែឲ្យបានប្រវែង២៤ម៉ែត្រការ៉េ ទើបអង្គការ​ផ្តល់របបស្រូវចំនួន៣ខាំ ឲ្យគាត់​យកទៅបុកហូបដោយខ្លួនឯងក្នុងគ្រួសារ។ សារិន បានបន្តថា របបស្រូវនេះមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ថ្ងៃខ្លះ គាត់ត្រូវហូបកន្ទក់ជំនួសបាយលាយជាមួយសម្លព្រលឹត និងបន្លែបង្ការផ្សេងទៀត។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម សារិន ធ្លាប់ឃើញកងឈ្លបខ្មែរក្រហមបណ្តើរគ្រូបង្រៀនម្នាក់ឈ្មោះ វិបុល យកទៅសម្លាប់ បន្ទាប់ពី វិបុល ត្រូវ​ជម្លៀសពីភ្នំពេញ និងរស់នៅសហករណ៍ជាមួយគាត់បាន១​សប្តាហ៍​។

នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៩ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសគ្រួសាររបស់សារិន និងប្រជាជនស្រុកពាមជរមួយចំនួនទៅនៅតំបន់អ្នកលឿង។ គ្រួសាររបស់ សារិន និងប្រជាជនរស់នៅទីនោះបានរយៈពេលពីរថ្ងៃ ក៏ត្រលប់មកស្រុកកំណើតវិញ បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមត្រូវបានដួលរលំ។ បច្ចុប្បន្ន សារិន មានជំងឺលើសជាតិខ្លាញ់, លើសសម្ពាធឈាម និងជំងឺមិនឃ្លានអាហារដែលបណ្តាលឲ្យគាត់គ្មានកម្លាំង និងវិលមុខ៕

អត្ថបទដោយ អេង សុខម៉េង ថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥

សម្ភាសន៍ដោយ ជួន រក្សា ថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤