(រតនគិរី)៖ ជា ប៊ុនហេង មានអាយុ ៦២ឆ្នាំ ជាកសិករ រស់នៅភូមិពីរ ឃុំស្រែអង្គ្រង ស្រុកកូនមុំ ខេត្តរតនគិរី។ ប៊ុនហេង មានភូមិកំណើតនៅភូមិស្ពាន ឃុំដងលង ស្រុកបាកាន ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ក្រោយពី របបខ្មែរក្រហមដួលរលំនៅឆ្នាំ១៩៧៩ គាត់និងក្រុមគ្រួសារដែលរស់រានមានជីវិតបានផ្លាស់ប្ដូរមករស់នៅខេត្តរតនគិរី។

ក្នុង​របប​ខ្មែរក្រហម ប៊ុនហេង​ រស់នៅស្រុកបាកាន ខេត្តពោធិ៍សាត់​​​​ គាត់ចងចាំថាមានការសម្លាប់រង្គាលលើអ្នកដែលជម្លៀសមកពីខេត្តស្វាយរៀង និងគ្រួសារដែលមានធនធាន។ អ្នកទាំងនោះត្រូវបានខ្មែរក្រហមបែងចែកវណ្ណៈដោយហៅថា អ្នក១៧មេសា ឬពួកសក្ដិភូមិ។

ចំពោះអ្នកដែលរស់នៅក្នុងមូលដ្ឋានជា អ្នកចាស់ មានការរស់នៅប្រសើរជាង។ អ្នកចាស់ អាចជ្រើសរើសឬស្នើសុំគូស្រករបាន។ ចំណែកអ្នក១៧មេសា ត្រូវបានបង្ខំឲ្យរៀបការ និងតម្រូវ​ឲ្យឈរប្តេជ្ញាចិត្តនៅចំពោះមុខអង្គការ។ អ្នកដែលប្រកែកឬធ្វើខុសសីលធម៌ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមយកទៅកសាងឬសម្លាប់ដោយមិនរើសមុខ ។

អ្នក១៧មេសា ត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើឲ្យធ្វើការហួសកម្លាំង គ្មានពេលសម្រាក និងហូបចុកមិនគ្រប់គ្រាន់។ របបអាហារដែលទទួលបាន មានតែកន្ទក់និងបបរលាយគល់ចេកប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះដំឡូងនិងពោតដែលដាំជុំវិញផ្ទះ អ្នក១៧មេសា មិនអាចបេះយកមកហូបនោះទេ។  ចំណែកឯអ្នកមូលដ្ឋានវិញ ទទួលបានអង្ករមួយកំប៉ុងសម្រាប់មនុស្សបីនាក់។ គាត់បន្តថា ស្រូវទាំងជង្រុកត្រូវបានដឹកចេញជារៀងរាល់ខែ។

ស្ថិតក្នុងកងកុមារ គាត់និងកុមារឯទៀតត្រូវកាប់ទន្រ្ទានខេត្ត ដើរប្រមូលលាមកមនុស្ស និងជីកដីដំបូកដើម្បីធ្វើជី។ គាត់មិនអាចរស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយនោះទេ។ ក្មេងណាដែលរត់ទៅជួបឪពុកម្ដាយត្រូវបានខ្មែរក្រហមវាយដំធ្វើបាប នៅពេលចាប់បាន។ មនុស្សប្រុសនិងមនុស្សស្រី ត្រូវធ្វើការនិងរស់នៅផ្សេងពីគ្នា និងមិនអនុញ្ញាតឲ្យនិយាយរកគ្នាឡើយ។

ក្រោយមក ប៊ុនហេង ត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យធ្វើការក្នុង​កងចល័ត ដោយត្រូវ​លើកភ្លឺស្រែឲ្យបាន២៥ម៉ែត្រក្នុងមួយថ្ងៃ នាខែប្រាំង។ បើនរណាម្នាក់ធ្វើមិនរួចក្នុងមួយថ្ងៃ នឹងត្រូវធ្វើបន្ត២៥ម៉ែត្របន្ថែមពីលើទៀតនៅថ្ងៃបន្ទាប់ទើបបានសម្រាក។ ក្រៅពីនេះ គាត់ត្រូវជីកទំនប់, ជីកប្រឡាយ, គាស់គល់ឈើ, ភ្ជួរស្រែ និងឃ្វាលក្របី។ គាត់ ត្រូវធ្វើការបន្តរហូតដល់ម៉ោង៩យប់។

ថ្ងៃមួយ កងឈ្លបដែលជាកូនមេភូមិបានដេញសម្លាប់អ្នកដែលជម្លៀសមកពីខេត្តស្វាយរៀងស្ទើរគ្រប់គ្នា មានតែបុរសម្នាក់ប៉ុណ្ណោះហ៊ានតតាំងនិងកាប់ខ្មែរក្រហម ដើម្បីរត់គេចខ្លួនទៅខេត្តបាត់ដំបង។ នៅពេលនោះអ្នកភូមិដែលបានដឹង បាននាំគ្នាយកកាំបិត ពូថៅដាក់តាមខ្លួនសម្រាប់ការពារ និងរត់ចេញពីភូមិទាំងភាពភ័យខ្លាចទៅខេត្តបាត់ដំបង ។ ហេតុការណ៍នេះកើតឡើងនៅពេលខ្មែរក្រហម​កៀកនឹងដួលរលំ។

រំឭកឡើងវិញអំពីបទពិសោធន៍ជីវិត ជា ប៊ុនហេង ចងចាំមិនភ្លេចថា នៅសម័យខ្មែរក្រហមសាសនាជាតិ និងប្រពៃណីត្រូវបានលុបបំបាត់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ គ្មានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ ​ដែលសូម្បីតែនៅពេល​គាត់​ មានជំងឺក្រពះ គឺមានតែដំឡូងអាំងប្រឡាក់ស្ករប៉ុណ្ណោះ។ ជាចុងក្រោយ គាត់សង្ឃឹមថា ការអប់រំ និងការចងក្រងឯកសារ ដើម្បី​តម្កល់ទុកជាឯកសារ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅតាមបណ្ណាល័យ នឹងជួយទប់ស្កាត់ និងការការពារកុំឲ្យរបបខ្មែរក្រហមវិលត្រលប់មកវិញ៕

សម្ភាសដោយ ឡាយ កូរ ថ្ងៃទី២៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤

អត្ថបទដោយ ស្រ៊ាង លីហ៊ួរ ថ្ងៃទី២២ ខែតុលា​ ឆ្នាំ២០២៤