នៅឆ្នាំ១៩៧៥ យ៉ន បានក្លាយជាប្រធានកងចល័តស្រុក តំបន់៣២ ភូមិភាគនិរតី ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ យ៉ន បានធ្វើជាប្រធានកងចល័តស្រុក ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ រហូតដល់ពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ១៩៧៧។

ឈ្មោះ ជូ យ៉ន[1] ភេទប្រុស អាយុ៧៩ឆ្នាំ។ សព្វថ្ងៃប្រកបមុខរបរធ្វើចម្ការ។ យ៉ន មានស្រុកកំណើតនៅក្នុងភូមិអណ្ដូងប្រាំង ឃុំស្រង់ ស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ បច្ចុប្បន្ន យ៉ន រស់នៅក្នុងភូមិដូង ឃុំបឹងរាំង ស្រុកកំរៀង ខេត្តបាត់ដំបង។ មានឪពុកឈ្មោះ សួស យឺន បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ ដោយសារកើតជំងឺអាសន្នរោគ។ ចំណែក ម្ដាយ ឈ្មោះ អ៊ុក គា។ យ៉ន មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៦នាក់​ (ស្រី៤នាក់) ស្លាប់ប្អូនស្រីម្នាក់ នៅរស់រានមានជីវិតស្រី៣នាក់។ យ៉ន ជាកូនច្បងក្នុងគ្រួសារ។ ប្រពន្ធរបស់ យ៉ន ឈ្មោះ ប៉ែន មិត្ត បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតកាលពីឆ្នាំ២០០០ ដោយសារមានជំងឺបេះដូងរីក។ យ៉ន មានកូន៦នាក់ (ស្រី២នាក់) កូនៗបានរៀបការមានគ្រួសារអស់ហើយ។

កាលនៅវ័យកុមារ យ៉ន ចូលសិក្សារៀនសូត្របានត្រឹមថ្នាក់ទី៧កាលពីសង្គមចាស់ នៅសាលាបឋមអង្គតាភេម នៅភ្នំស្រង់ ស្ថិតក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ឆ្នាំ១៩៦៤ យ៉ន បានឈប់រៀន ហើយ យ៉ន បានចូលបួសរយៈពេលមួយវស្សានៅវត្តអង្គតាភេម នៅភ្នំស្រង់។ បន្ទាប់ពីលាចាកសិក្ខាបទ យ៉ន បានត្រឡប់មកធ្វើស្រែជាមួយឪពុកម្ដាយ និងប្អូនៗនៅផ្ទះវិញ។ ឆ្នាំ១៩៦៨ ឪពុកម្ដាយរបស់ យ៉ន បានចូលស្ដីដណ្ដឹងស្រ្តីម្នាក់ឈ្មោះ ប៉ែន មិត្ត ដែលជាកូនអ្នកភូមិរស់នៅក្បែរគ្នា រួច យ៉ន និង ប៉ែន មិត្ត បានរៀបការជាមួយគ្នា។ បន្ទាប់ពីរៀបការរួច យ៉ន និងប្រពន្ធប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែ។

ឆ្នាំ១៩៧០ សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេច ព្រះនរោត្ដម សីហនុ នាំឲ្យកើតមានសង្រ្គាមរវាងទាហាន លន់ នល់ ជាមួយនឹងកងទ័ពខ្មែរក្រហម។ បន្ទាប់មក មានកងទ័ពវៀតកុង (កងទ័ពវៀតណាមខាងត្បូង) រួមជាមួយ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានចូលមកក្នុងភូមិអណ្ដូងប្រាំង  ប្រកាសឲ្យយុវជនយុវនារីចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហមក្នុងការរៀបចំកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ដើម្បីជ្រើសរើសឲ្យធ្វើជាឈ្លបភូមិ និងឈ្លបឃុំ ចាំអង្កេតមើលសកម្មភាពទាហាន លន់ នល់ នៅភ្នំស្រង់។ យ៉ន បានស្ម័គ្រចិត្តចូលធ្វើជាឈ្លបចាំការពារនៅភូមិអណ្ដូងប្រាំង ឃុំស្រង់ ស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ក្រោយមក យ៉ន បានមកធ្វើជាឈ្លបនៅប្រចាំនៅឃុំស្រង់(មន្ទីរឈ្លបភូមិ និងមន្ទីរឈ្លបឃុំ ស្ថិតនៅក្បែរគ្នាក្នុងភូមិអណ្ដូងប្រាំង)។ បន្ទាប់ពីបានឡើងធ្វើជាឈ្លបឃុំ យ៉ន បានធ្វើដំណើរជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហមចេញពីសាលាឃុំស្រង់ ទៅកាន់បន្ទាយកងទ័ពនៅសាលាស្រុកស្រង់ ដែលមានចម្ងាយប្រហែល៦គីឡូម៉ែត្រពីសាលាឃុំស្រង់ ដើម្បីត្រៀមពង្រាយកម្លាំងឈ្លប និងកងទ័ពខ្មែរក្រហម ក្រែងមានទាហាន លន់ នល់ ឡើងមកតាមភូមិ។ ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៣ ដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៥ យ៉ន បានដើរតាមកងទ័ពខ្មែរក្រហម វាយប្រយុទ្ធតាមសមរភូមិជាមួយទាហាន លន់ នល់ ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ  ប៉ុន្តែ យ៉ន មិនបានចូលរួមប្រយុទ្ធទេ យ៉ន មានភារកិច្ចសែងកងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលរងរបួសក្នុងសមរភូមិទៅដាក់តាមទីស្នាក់ការអង្គភាពពេទ្យ ដើម្បីព្យាបាល។ ចំណែក ប្រពន្ធរបស់ យ៉ន អង្គការបានឲ្យធ្វើការងារបង្កបង្កើនផលស្រូវនៅក្នុងភូមិអណ្ដូងប្រាំង សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់កងទ័ពខ្មែរក្រហម។ ក្នុងអំឡុងពេលជាមួយគ្នា យ៉ន មានកូនម្នាក់។ យ៉ន ត្រូវទៅតាមសមរភូមិផ្សងគ្រោះថ្នាក់ជាមួយកងទ័ពអស់រយៈពេលជាយូរ ទើបត្រឡប់មកលេងប្រពន្ធកូនម្ដង។

ក្រោយថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ឪពុករបស់ យ៉ន បានទៅដឹកជញ្ជូនសម្ភារយោធាឲ្យខ្មែរក្រហម លុះត្រឡប់មកផ្ទះវិញឈឺរាករូស ព្រោះបានឆ្លងជំងឺអាសន្នរោគព្យាបាលមិនទាន់ពេលវេលា ទើបធ្វើឲ្យស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។ បន្ទាប់មក អង្គការបានចាត់ឲ្យប្រជាជនធ្វើការងារតាមកងចល័ត មានកងហា និងកងរយ រហូតដល់រៀបចំឲ្យនៅតាមកងវរសេនតូច កងវរសេនាធំ រៀបចំស្រដៀងនឹងកងទ័ពដែរ។ ក្នុងមួយវរសេនាតូច មានប្រជាជនចន្លោះពី១០០ទៅជាង២០០នាក់។ រីឯមួយវរសេនាធំ មានប្រជាជនចន្លោះពី៣០០ទៅ៤០០នាក់។ ចំណែក យ៉ន ត្រូវបានតែងតាំងឲ្យធ្វើជាប្រធានកងចល័តស្រុកនៅក្បែរវត្តអំពែភ្នំ(បច្ចុប្បន្នស្ថិតក្នុងភូមិតាំងទន្លេ និងភូមិអំពែភ្នំ ឃុំសុពណ៌ទេព និងឃុំស្វាយក្រវ៉ាន់ ក្រុងច្បារមន ខេត្តកំពង់ស្ពឺ) តំបន់៣២ ភូមិភាគនិរតី ។ យ៉ន នៅគ្រប់គ្រងកងចល័តឲ្យប្រជាជនជីកប្រឡាយ រែកដី ទប់ទំនប់នៅក្បែរវត្តកំពែភ្នំ មានប្រជាជនប្រហែល៥០នាក់។ យ៉ន  ស្នាក់នៅជាមួយកម្មាភិបាលម្នាក់ឈ្មោះ តាប៉ន ដែលមានតួនាទីជាគណៈស្រុក គ្រប់គ្រងស្រូវ និងអង្ករនៅក្នុងឃ្លាំង។

ដើមឆ្នាំ១៩៧៦ ទំនប់នៅក្បែរវត្តអំពែភ្នំបានបាក់ ធ្វើឲ្យទឹកហូរលិចផ្លូវ និងស្រូវអស់ជាច្រើន នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ អង្គការបានចោទ តាប៉ន ថាបានក្បត់ជាមួយអង្គការ។ បន្ទាប់មក គណៈតំបន់(មិនស្គាល់ឈ្មោះ) បានមកចាប់ តាប៉ន ទៅឃុំឃាំង នៅវត្តអង្គកំពង់ត្រាំ។ ក្រោយចាប់ខ្លួន តាប៉ន មានអារម្មណ៍តូចចិត្ត ដែលត្រូវបានអង្គការចាប់ទៅដាក់គុក។ មិនយូរប៉ុន្មាន តាប៉ន បានចងកជាប់នឹងបង្អួចសម្លាប់ខ្លួនតែម្ដង។ យ៉ន រៀបរាប់ថា ប្រជាជនក្នុងកងចល័តមានអាយុចន្លោះពី២០ទៅ៣០ឆ្នាំ ដែលជាអ្នករស់នៅភូមិ ស្រុកជាមួយនឹង យ៉ន ព្រមទាំងមានប្រជាជន១៧មេសា ដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហមជម្លៀសមកពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងតាមបណ្ដា ខេត្តនានា។ យ៉ន បានបន្តថា ជារៀងរាល់ថ្ងៃ អង្គការតែងគោះជួងនៅម៉ោង៤ទៀបភ្លឺ ហើយ យ៉ន និងក្រុមកងចល័តត្រូវងើបទៅធ្វើការងារចាប់ពីម៉ោង៥ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង១១ព្រឹកសម្រាកហូបបបរម្ដង។ បន្ទាប់មក ប្រហែលម៉ោង១ឬម៉ោង២ រសៀល ត្រូវចុះទៅធ្វើការបន្តរហូតដល់ម៉ោង៥ល្ងាច ទើប ហូបបបរម្ដងទៀត។ ជួនកាលអង្គការថ្នាក់លើ បានដាក់បញ្ជាឲ្យលើកទំនប់ឲ្យរួចរាល់ យ៉ន និងក្រុមកងចល័តត្រូវលើកទាំងយប់ដើម្បីឲ្យរួចតាមការកំណត់។ សម្រាប់របបអាហារ យ៉ន និងក្រុមកងចល័តបរិភោគមិនបានគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ហូបបបរលាយពោត លាយដំឡូង កំណត់ឲ្យហូបម្នាក់១កាតូច។ ក្រៅពីការងារគ្រប់គ្រងតាមកងចល័ត យ៉ន ត្រូវបានកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបញ្ជាឲ្យចាំតាមដានសកម្មភាពរបស់ប្រជាជនមូលដ្ឋាន និងប្រជាជន១៧ មេសា ដែលទើបជម្លៀសមកថ្មីៗ។ សម្រាប់ប្រជាជន១៧ មេសា ចូលមករស់នៅក្នុងភូមិរយៈពេល១ទៅ២ខែ ត្រូវបញ្ជូនទៅបាត់ដំបងបន្តទៀត។

អំឡុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៧ នៅម៉ោងប្រហែល១១ទៅ១២ថ្ងៃត្រង់ យ៉ន កំពុងរែកដីធ្វើទំនប់ មេឃុំស្រង់ឈ្មោះ នួន ថូ បានជិះម៉ូតូមកប្រាប់ យ៉ន ថា«បងឯងត្រូវផ្លាស់ទៅពាយ័ព្យ ទៅរៀបចំខ្លួនទៅ មិនបាច់ ទៅសម្រាន្តផ្ទះ មិនបាច់សម្រាន្តនេះទេ» ។ បន្ទាប់មក យ៉ន បាននិយាយទៅកាន់ នួន ថូ ថា «បើខុសអីប្រាប់ថាខុស ព្រោះខ្ញុំអ្នកធ្វើ » ហើយ នួន ថូ បានឆ្លើយថា «មិនខុសទេ បងអើយបង គេថាអង្គការបញ្ជាបងឯងទៅពាយ័ព្យ អត់មានកម្លាំងកម្មាភិបាល ព្រោះកម្លាំងបញ្ជូនមកយើងនេះច្រើនណាស់ ចឹងទៅខាងនោះខ្វះកម្មាភិបាល » ។ ក្រោយពីសួរនាំដឹងរឿងរ៉ាវ យ៉ន បានត្រឡប់ផ្ទះជួបជាមួយប្រពន្ធកូន លុះដល់ព្រឹកឡើង យ៉ន ប្រពន្ធកូន រួមទាំងម្ដាយនិងប្អូនស្រីរបស់ យ៉ន ត្រូវបានអង្គការបញ្ជូនចេញពីខេត្តកំពង់ស្ពឺឲ្យទៅកាន់ខេត្តតាកែវ។ បន្ទាប់មក តាម៉ុក បានបើកវគ្គបង្រៀនពីតួនាទីជាកម្មាភិបាល និងការងារដល់ យ៉ន និងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមផ្សេងទៀតថា «សមមិត្តទាំងអស់នេះសុទ្ធជាកម្មាភិបាល ព្រោះនៅខាងភូមិភាគពាយ័ព្យកម្មាភិបាលភាគច្រើនល្អ ខ្វះមិនល្អទេ ដូច្នេះយើងត្រូវបញ្ជូនកម្មាភិបាលទៅធ្វើការនៅទីនោះ ហើយត្រូវចេះស្ដាប់ពីសភាពការណ៍ខ្មាំង ខ្មាំងមានសកម្មភាពច្រើនណាស់បំភ្លេចបំផ្លាញរបស់រួម »។ ក្រោយបញ្ចប់ការរៀនសូត្រជាមួយ តាម៉ុក នៅតាកែវ  យ៉ន និងក្រុមគ្រួសារ ត្រូវបាន តាម៉ុក បញ្ជូន ទៅកាន់ខេត្តបាត់ដំបង។ ចំណែកក្រុមគ្រួសាររបស់កម្មាភិបាលផ្សេងៗត្រូវបាន តាម៉ុក បញ្ជូនទៅកាន់ខេត្តសៀមរាប និងខេត្តកំពង់ធំ។ យ៉ន និងគ្រួសារបានទៅរស់នៅភូមិក្ដុល ស្រុកដូនទាវ ក្នុងតំបន់៤ មានគណៈតំបន់ឈ្មោះ ឯក ដែល តាម៉ុក បានបញ្ជូនមកពីខេត្តតាកែវឲ្យមកគ្រប់គ្រងនៅខេត្តបាត់ដំបង។ យ៉ន បានទទួលតួនាទីជាកងផលិតធំ(ឋានៈប្រហែលនឹងមេឃុំបច្ចុប្បន្ន) គ្រប់គ្រងមនុស្សក្នុងសហករណ៍ប្រហែល៥០០ទៅ៦០០នាក់ នៅភូមិក្ដុល ឃុំក្ដុល។ ឯក ជាមនុស្សខូចខិលរឿងសីលធម៌ ដើរចាប់នារីៗស្អាតៗក្នុងកងចល័ត ធ្វើឲ្យ យ៉ន និងកម្មាភិបាលដទៃទៀតពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រជាជន ប៉ុន្តែក្រោយមក តាម៉ុក បានបញ្ជាឲ្យដក ឯក ទៅនៅក្រោយវិញ។ រីឯគណៈស្រុកដូនទាវឈ្មោះ តាអេន មកពីតាកែវ(បច្ចុប្បន្នរស់នៅអូរអន្លក់ ខេត្តបាត់ដំបង)។ ចំណែកគណៈភូមិភាគពាយ័ព្យឈ្មោះ រស់ ញឹម និង អនុគណៈភូមិភាគឈ្មោះ តាសៀន។ ក្រោយមក យ៉ន បានស្គាល់ជាមួយ តាទិត នៅពេលដែលឡើងទៅប្រជុំនៅកន្លែង តារស់ ញឹម នៅអន្លង់វិលនៅជិតព្រលានយន្តហោះបែកចាន ខេត្តបាត់ដំបង។ តាទិត មានឋានៈជាចៅហ្វាយស្រុក បន្ទាប់មក តាទិត បានឡើងឋានៈទៅជាគណៈតំបន់៣។ យ៉ន បានទទួលបញ្ជាពី តាម៉ុក ឲ្យបែងចែកកាងារធ្វើស្រែ កំណត់ឲ្យប្រជាជនផលិតស្រូវឲ្យបាន៣តោន ក្នុងមួយហិកតា បើធ្វើមិបានតាមកំណត់ យ៉ន ត្រូវទទួលខុសត្រូវរឿងស្លាប់រស់ដោយខ្លួនឯង។ មុនការចាប់ផ្ដើមធ្វើស្រែ យ៉ន បានទៅរៀនសូត្រពីរបៀបភ្ជួរដី និងការដាក់ជី ដើម្បីទទួលបានផលខ្ពស់។ បន្ទាប់មក យ៉ន បានចាប់ផ្ដើមចាត់ចែងប្រជាជននៅតាមកងចល័តនីមួយៗឲ្យធ្វើស្រែនៅរដូវប្រាំងផង និងរដូវវស្សាផង សរុបចំនួន៥០០ហិកតា។ ប្រជាជនតាមកងចល័ត ត្រូវបោះទីតាំងសម្រាកនៅតាមកន្លែងធ្វើស្រែ រហូតដល់រួចរាល់ទើបផ្លាស់ទៅទីតាំងមួយទៀត។ សម្រាប់ម្ហូបមានត្រីច្រើន ប៉ុន្តែគ្មានបាយហូបនោះទេ មានតែបបរ។ ប្រពន្ធរបស់ យ៉ន នៅធ្វើចុងភៅតាមកងមានប្រហែល៣០គ្រួសារ។ នៅរៀងរាល់ពេលយប់ មានប្រជាជនលួចកាប់ចេក, កាច់ពោត, បេះផ្លែដូង និងដកដំឡូងយកទៅហូប ប៉ុន្តែ យ៉ន មិនដែលចាប់ឬរាយការណ៍ ទៅ រស់ ញឹម​ នោះទេ ព្រោះគិតថាប្រជាជនអត់ឃ្លានទើបធ្វើទង្វើបែបនេះ។ នៅពេល រស់ ញឹម មិននៅកន្លែង យ៉ន ត្រូវបញ្ជូនគ្រប់របាយការណ៍ទាំងអស់ប្រគល់ទៅ តាសៀន ទើប តាសៀន បញ្ជូនបន្តទៅ តាម៉ុក។ កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមួយចំនួនតែងរាយការណ៍ទៅ តាម៉ុក អំពីសកម្មភាពរបស់ប្រជាជន ឯកម្មាភិបាលមួយចំនួនទៀតបានរាយការណ៍ទាំងសកម្មភាពរបស់ យ៉ន ព្រោះ យ៉ន តែងតែជួយប្រជាជន។ ថ្ងៃមួយ អង្គរក្សរបស់ តា រស់ ញឹម បានមកប្រាប់ យ៉ន ឲ្យទៅប្រជុំ ប្រពន្ធរបស់ យ៉ន និងអ្នកស្រុកនៅតាមសហករណ៍គិតថាប្រាកដជាមានរឿងកើតឡើងចំពោះ យ៉ន ជាក់ជាមិនខានប៉ុន្តែមិនមានរឿងអ្វីនោះទេ យ៉ន ត្រូវបានហៅទៅប្រជុំតាមធម្មតា។ ក្រោយមកទៀត ខៀវ សំផន បានចេញសេចក្ដីប្រកាសតាមវិទ្យុថា «សម្រាលរដ្ឋអំណាច លែងឲ្យមានប៉ះពាល់ឲ្យវៃឲ្យអីទៀតដាច់ខាត » ។​ អំឡុងឆ្នាំ១៩៧៨ យ៉ន បានជួយសង្រ្គោះជីវិតមនុស្សប្រុស២នាក់ ឈ្មោះ សៀន និងឈ្មោះ យ៉ន ដែលធ្លាប់ជាអតីតទាហាន លន់ នល់ ដែលអង្គការបម្រុងនឹងយកទៅសម្លាប់ចោល។

ដើមឆ្នាំ១៩៧៩ ខណៈពេល យ៉ន កំពុងនៅធ្វើស្រែ យ៉ន បានឮសូរសម្លេងក្ដុងក្ដាំង រុះរើសម្ភារ យ៉ន បានដើរទៅមើល ប៉ុន្តែមិនឃើញមានអ្វីកើតឡើងទេ។ មិនយូរប៉ុន្មាន ប្រពន្ធកូនរបស់ យ៉ន ត្រូវបានអង្គការបញ្ជូនឲ្យនៅក្នុងត្រង់សេ ហើយបានប្រាប់ យ៉ន ថាកងទ័ពវៀតណាមជិតចូលមកដល់ហើយ។ បន្ទាប់មក យ៉ន បាននាំប្រពន្ធកូនរត់ភៀសខ្លួនទៅដេកនៅលានហាលស្រូវ នៅក្រោយភូមិក្ដុល រួចរត់គេចពីកងទ័ពវៀតណាមទៅ អន្លង់រុន ស្ថិតក្នុងស្រុកថ្មគោល រហូតដល់កំពីងពួយ ស្រុកបាណន់ ខេត្តបាត់ដំបង។ បន្ទាប់មកទៀត យ៉ន បានរត់ទៅជួបជាមួយ តាម៉ុក នៅស្ទឹងលាច ខេត្តពោធិ៍សាត់ ។ ឯ តាទិត អត់ស្គាល់ផ្លូវ បានរត់ទៅភ្នំឱរ៉ាល់ ព្រោះគិតថាជាកន្លែងតស៊ូ អាចនឹងមានជីវិតរស់ ប៉ុន្តែ តាម៉ុក បានបញ្ជាឲ្យនីរសារដេញតាម តាទិត ត្រឡប់មកស្ទឹងលាចវិញ រួចបាននិយាយទៅ តាទិតថា «ឯងរត់ទៅងាប់យកណា ពីនោះរត់មកដល់នេះតាមផ្លូវជាតិលេខ៤ ឯងរត់ទៅរកទៅណាវិញ ទៅរកអត់អីស៊ី»។ ក្រោយជួប តាម៉ុក យ៉ន និងទិត បានរត់ត្រឡប់ទៅស្រុកបវេល រត់រហូតដល់ស្រុកកំរៀង ព្រំដែនថៃ។ ក្រោយមក យ៉ន បានចូលទៅខាងដីថៃ នៅច្រកព្រំដែនប៉ៃលិន ដើម្បីសុំចរចាជាទាហានថៃនៅមាត់អូរមួយ ដើម្បីឲ្យថៃជួយសង្រ្គោះជីវិត។ បន្ទាប់មក ថៃបានប្រាប់ថា« ពួកអ្នកឯងប្រាប់កូនចៅស្អែកខ្ញុំយកឡានមកដឹក រៀបចំបាយអីគ្រប់គ្នាទៅ ប្រហែលជាម៉ោង១ទៅម៉ោង២ » លុះស្អែកឡើង ថៃបានបើកឡានមកដឹក យ៉ន និងក្រុមគ្រួសារកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមផ្សេងទៀតចេញពីប៉ៃលិន ទៅដាក់ក្នុងវត្តឡែម។ បន្ទាប់មកទៀត យ៉ន និងនិងក្រុមគ្រួសារកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបានរត់ភៀសខ្លួនបន្តចូលក្នុងទឹកដីថៃ ហើយចាប់ផ្ដើមកាប់ឆ្ការព្រៃសាងសង់រោងសម្រាប់ស្នាក់នៅ និងពង្រឹងកម្លាំងទ័ពមកវិញម្ដងទៀត។ យ៉ន បានប្ដូរទៅជាកងទ័ពនៅកងកាំភ្លើងធំ  ក្នុងកងពលលេខ២៥០ ឈ្មោះ នី កន (ហៅ៦៤) ជាប្រធានកងពល និង អនុប្រធានកងពល ឈ្មោះ សារឿន (ហៅ៦៣) ត្រូវជាកូនប្រសារបស់ តាម៉ុក។ នី កន បានចាប់ផ្ដើមប្រមូលផ្ដុំកម្លាំងកងទ័ព ក្នុងការធ្វើសង្រ្គាមឈ្លប យកកម្លាំងតិចទៅវាយជាមួយកម្លាំងច្រើនរបស់កងទ័ពរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា វាយដោយប្រើប្រាស់ការដាក់មីនបំផ្លាញអាត្រាក់ទ័រ។ យ៉ន បានបន្ថែមថា ការហូបចុកមិនមានភាពខ្វះខាតទេ ព្រោះមានខាងអង្គការមនុស្សធម៌ដឹងម្ហូបអាហារ អង្ករ មកដាក់ពេញៗឃ្លាំង។ ដើមឆ្នាំ១៩៩០ យ៉ន បានចូលមករស់នៅស្រុកកំរៀង សម្បូរព្រៃឈើ ព្រៃឫស្សី ជាពិសេសសម្បូរទៅដោយគ្រាប់មីនអា៦៥ ដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមបានដាក់ពង្រាយពាសពេញព្រៃកាលពីសង្រ្គាមជាមួយកងទ័ពវៀតណាម។ យ៉ន និងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមដទៃបាននាំគ្នាដោះមីន រួចនាំគ្នាសង់ផ្ទះតូចៗសម្រាប់រស់នៅ។ ក្រោយសមាហរណ៍កម្មឆ្នាំ១៩៩៦ ខាងស៊ីម៉ាក់បានដោះមីនអស់ ហើយ យ៉ន និងក្រុមគ្រួសារកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមួយចំនួនបានបន្តរស់នៅស្រុកកំរៀងរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។

អត្ថបទដោយ មឿន ស្រីណុច

[1] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ឡុង ដានី សម្ភាសន៍ជាមួយឈ្មោះ ជូ យ៉ន នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១ (BBI0082)។