នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ស្ថិតក្នុងខេត្តបាត់ដំបង(បច្ចុប្បន្ន ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ) ក្នុងតំបន់៥ ភូមិភាគពាយ័ព្យ ដែលគ្រប់គ្រងដោយ រស់ ញឹម។ យឿក ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានមន្ទីរសេដ្ឋកិច្ចស្រុក មានតួនាទីគ្រប់គ្រងឃ្លាំងអង្ករ និងចែកអង្ករជូនប្រជាជនក្នុងកងចល័តក្នុងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។

ឈ្មោះ ឈិត យឿក[1] ភេទប្រុស អាយុ៧៨ឆ្នាំ។ យឿក មានស្រុកកំណើតនៅក្នុងភូមិចារលើ ឃុំទឹកជោរ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ខេត្តបាត់ដំបង(បច្ចុប្បន្នខេត្តបន្ទាយមានជ័យ)។ សព្វថ្ងៃរស់នៅក្នុងភូមិសូរិយា ឃុំកូប ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ ឪពុកឈ្មោះ ជាម (ស្លាប់) និងម្ដាយឈ្មោះ វើន (ស្លាប់)។ យឿក មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន២នាក់ (ស្រីម្នាក់) ហើយ យឿក ជាកូនពៅ។ បងស្រីឈ្មោះ ឈិត យឿន សព្វថ្ងៃរស់នៅក្នុងភូមិចារលើ ឃុំទឹកជោរ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ ប្រពន្ធឈ្មោះ វង់ រី អាយុ៦២ឆ្នាំ។  យឿក មានកូនចំនួន៣នាក់ (ស្រី២នាក់)។ កាលនៅវ័យកុមារ យឿក បានរៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៧ ក្នុងសម័យសង្គមចាស់នៅសាលាបឋមសិក្សាទឹកជោ ក្នុងឃុំទឹកជោ។

នៅឆ្នាំ១៩៥៨ យឿក ត្រូវប្រឡងជាប់ចូលរៀនថ្នាក់អនុវិទ្យាល័យ ប៉ុន្តែឪពុកម្ដាយរបស់ យឿក មិនចង់ឲ្យរៀនបន្តទៀតនោះទេ ព្រោះគ្រួសារមានជីវភាពខ្វះខាត ទើប យឿក ត្រូវបង្ខំចិត្តឈប់រៀន ដើម្បីជួយធ្វើការងាររបស់ឪពុកម្ដាយ។ សាលាអនុវិទ្យាល័យមានចំនួន២កន្លែង គឺនៅស្រុកព្រះនេត្រព្រះ និងស្រុកក្រឡាញ់ ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ នៅឆ្នាំ១៩៦២ យឿក បានសម្រេចចិត្តចូលបួសជាភិក្ខុនៅក្នុងវត្តចារលើ ក្នុងភូមិចារលើ អស់រយៈពេលបីឆ្នាំ។ អំឡុងពេលបួសជាភិក្ខុ យឿក បានរៀនសូត្របន្តិចបន្តួចបន្ថែម និងធ្វើជាគ្រូបង្រៀនសិស្សថ្នាក់ទី១០ និងថ្នាក់ទី១១(សម័យសង្គមចាស់) នៅសាលាបឋមសិក្សាចារលើ រយៈពេលមួយឆ្នាំ។ បន្ទាប់ពីសឹក យឿក បានបន្តបង្រៀនសិស្សអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំទៀត។

នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ លោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុ។​ មេទ័ពខ្មែរក្រហមឈ្មោះ តាំង ឃឺន, លាវ ហូវ មកពីសៀមរាប បានចូលមកឃោសនាក្នុងភូមិចារលើ ដើម្បីប្រមែប្រមូលប្រជាជនឲ្យចូលរួមធ្វើបាតុកម្មជាមួយខ្មែរក្រហម ក្នុងការរំដោះវណ្ណៈសក្កិភូមិ នាយទុន កុំឲ្យមានការជិះជាន់ និងផ្ដួលរលំរបប លន់ នល់ ។ ខ្មែរក្រហមតែងតែចូលមកឃោសនានៅក្នុងភូមិចារលើជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧០ យឿក បានសម្រេចចិត្តចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហម។ យឿក បានស្នាក់នៅជាមួយយុវជន និងប្រជាជនជាច្រើនរស់នៅព្រៃមួយ ក្នុងស្រុកក្រឡាញ់ ខេត្តសៀមរាប។ ប្រជាជនទាំងអស់បានសាងសង់ផ្ទះនៅក្រោមដើមឈើនៅក្នុងព្រៃ ដើម្បីគេចពីការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់ទាហានអាមេរិកាំង។ យឿក ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់តាំងឲ្យធ្វើជាឈ្លបផង និងជាកងទ័ពផង។ យឿក និងកងឈ្លបប្រហែល២០០នាក់ មានតួនាទីដឹកជញ្ជូនសម្ភារឲ្យកងទ័ព និងត្រៀមខ្លួនវាយជាមួយទាហាន លន់ នល់។ យឿក ជាកងឈ្លបឃុំក្នុងសង្កាត់១២ តំបន់៥ ក្នុងស្រុកស្រីស្នំ ដែលមានគណៈស្រុកឈ្មោះ តា សម និងតា ដុះ ហើយគណៈគ្រប់គ្រងកងឈ្លបឃុំឈ្មោះ ផេង។

នៅឆ្នាំ១៩៧៣ គណៈតំបន់៥ ឈ្មោះ តា ហ៊ីង បានមកគ្រប់គ្រងអង្គភាពទ័ពរបស់ យឿក។ តា ហ៊ីង មានរូបរាង្គតូចល្អិត និងមានសប្បុរខ្មៅ។ បន្ទាប់មក តា ហ៊ីង បានរៀបចំឲ្យមានការបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសរើសប្រធានឈ្លប ហើយ យឿក ត្រូវបានបោះឆ្នោតឲ្យធ្វើជាប្រធានឈ្លបពិសេស គ្រប់គ្រងយុវជនចំនួន២០០នាក់។ យឿក មានតួនាទីដឹកនាំកងឈ្លបផ្លាស់ប្ដូរទៅវិញទៅមក ដែលម្ដងៗមានចំនួន២០ទៅ៣០នាក់ឲ្យចូលសមរភូមិជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហមក្នុងការប្រយុទ្ធជាមួយទាហាន លន់ នល់។ ក្រៅពីប្រយុទ្ធ យឿក និងកងឈ្លបដែលនៅសល់មានតួនាទីយាមសន្តិសុខនៅក្នុងព្រៃដែលប្រជាជនរស់នៅ ដើម្បីការពារពីទាហាន លន់ នល់។ ប្រសិនមាននរណាចូលមកក្នុងព្រៃ ហើយធ្វើឲ្យមានការសង្ស័យ យឿក ត្រូវចាប់ និងរាយការណ៍ទៅកាន់កងទ័ពភ្លាមៗ ព្រោះ កងឈ្លបមិនមានសិទ្ធិសួរចម្លើយ ឬវាយធ្វើបាបនោះទេ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា យឿក បានដឹកនាំកងឈ្លបមួយចំនួនទៅលើកដីធ្វើផ្លូវ  ដាំដំឡូងមីនៅព្រៃ ក្នុងស្រុកក្រឡាញ់ ខេត្តសៀមរាប។ មួយរយៈពេលក្រោយមក តា ហ៊ីង ត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្ដូរឲ្យទៅកិនស្រូវដោយដឹងពីមូលហេតុ។ រហូតចុងឆ្នាំ១៩៧៤ តា ហ៊ីង ត្រូវបានបញ្ជូននត្រឡប់មកវិញ។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពខ្មែរក្រហមវាយរំដោះបានទីក្រុងភ្នំពេញ។ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជនចេញពីព្រៃ ក្នុងស្រុកក្រឡាញ់ ឲ្យទៅរស់នៅក្នុងស្រុកព្រះនេត្រព្រះវិញ។ នៅខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៥ គណៈស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ឈ្មោះ តា លឿម បានស្រាវជ្រាវប្រវត្តិរូប យឿក កងឈ្លប និងប្រជាជនក្នុងឃុំទឹកជោរ។ បន្ទាប់មក កងឈ្លបទាំងអស់ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបំបែកឲ្យទៅធ្វើជាកងទ័ព​។ ចំណែក យឿក មានអាយុច្រើន ត្រូវបាន  តា លឿម ជ្រើសរើសឲ្យទៅនៅក្នុងមន្ទីរស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ ក្នុងមន្ទីរស្រុកមានឈ្មោះ តា សំអាត ជាអនុគណៈស្រុក និងឈ្មោះ ខូ[2] ជាប្រធានសន្តិសុខស្រុក។ យឿក ត្រូវបាន តា លឿម ឲ្យធ្វើប្រធានមន្ទីរសេដ្ឋកិច្ចស្រុកព្រះនេត្រព្រះ មានតួនាទីរៀបចំគ្រប់គ្រងសម្ភារគ្រប់បែងយ៉ាង ដែលបានដឹកមកពីខាងតំបន់ និងខាងភូមិភាគមកដាក់នៅមន្ទីរសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីបែងចែកទៅតាមស្ថិតិរបស់ប្រជាជននៅតាមឃុំក្នុងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ហើយត្រូវចែកជូនប្រជាជនឲ្យស្មើៗគ្នា។ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះបែងចែកជា៦ឃុំ មានឃុំព្រះនេត្រព្រះ ឃុំទឹកជោរ ឃុំប្រាសាទ ឃុំរហាល ឃុំទានកម្ម និងឃុំភ្នំលៀប។

នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៦ យឿក ត្រូបានគណៈតំបន់៥ ឈ្មោះ តា ហ៊ីង ប្ដូរពីប្រធានមន្ទីរសេដ្ឋកិច្ចស្រុកឲ្យទៅធ្វើជាប្រធានកងចល័តស្រុកព្រះនេត្រព្រះវិញ។ យឿក គ្រប់គ្រងយុវជនប្រហែលប្រាំទៅប្រាំមួយរយនាក់ ដែលមានអាយុចន្លោះពី១៨ទៅ២៥ឆ្នាំ។ យុវជនទាំងអស់ រួមមានយុវជនមូលដ្ឋាន និងយុវជន១៧មេសា ដែលត្រូវបានជម្លៀសមកពីទីក្រុងភ្នំពេញ។ យឿក បានបែងចែងកងយុវជនចល័តទៅតាមក្រុម ដើម្បីលើកទំនប់ ជីកប្រឡាយ ធ្វើផ្លូវថ្នល់ លើកភ្លឺស្រែខ្វាត់ខ្វែងដោយគិតជាហិកតា។ បន្ទាប់មក យឿក បានដឹកនាំកងចល័តទៅស្ទូងស្រូវ ច្រូតស្រូវ រួចបញ្ជាន់យកស្រូវនៅភូមិព្រៃមាន់ និងឃុំរហាល រួចដឹកយកទៅដាក់ក្នុងឃ្លាំងស្រុកទាំងអស់។ ក្រោយមក យឿក បានដឹងថា តា លឿម បានស្រឡាញ់ជាមួយនារីម្នាក់ដែលជាចុងភៅក្នុងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៦   តា លឿម ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានធ្វើខុសសីលធម៌ ទើបត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្ដូរឲ្យទៅនៅខាងភូមិភាគ ហើយឈ្មោះ តា ម៉ោង បានមកកាន់តួនាទីជាគណៈស្រុកជំនួសវិញ។ យឿក បានដឹកនាំកងចល័តទៅកាប់ឆ្ការព្រៃនៅចម្ការកប្បាសកងវ៉ា ដែលសម្បូរទៅដោយព្រៃបន្លា ស្អិតណែនតាន់តាប់។ ខ្មែរក្រហមបានកំណត់ឲ្យកាប់ចម្ការទទឹង មួយម៉ែត្រ និងបណ្ដោយប្រវែង១០០ម៉ែត្រ ហើយត្រូវដុតឲ្យបានរួចរាល់ក្នុងរយៈពេលមួយថ្ងៃ។ រយៈពេលពីរខែក្រោយមក តា លឿម បានជិះឡានដែលមានបិទត្រាភូមិភាគ ចុះមកត្រួតពិនិត្យនៅតំបន់៥។ យឿក បានគិតថា តា លឿម នឹងត្រូវដកមុខដំណែងអស់ហើយ ប៉ុន្តែបានឡើងឋានៈធំជាងមុនទៅទៀត។ នៅខែតុលា ឆ្នាំដដែល យឿក ត្រូវបានផ្លាស់ពីប្រធានកងចល័តស្រុកទៅជាអនុប្រធានកសិដ្ឋានតំបន់៥ ដែលមានឈ្មោះ តា​ ឆាង ជាប្រធាន។ យឿក ទទួលបញ្ជាពីខាងរដ្ឋតំបន់ឲ្យគ្រប់គ្រងផលស្រូវ​ចាប់ពីភូមិរហាល រហូតដល់ភូមិព្រៃមាន់ ក្នុងឃុំរហាល ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ នៅក្នុងកសិដ្ឋានតំបន់៥ ចែកចេញជាបីសហករណ៍ និងមានប្រជាជនសរុបប្រហែលប្រាំទៅប្រាំមួយពាន់នាក់ ក្នុងនោះមានប្រជាជន ចាស់ៗ យុវជន និងយុវនារី។ មនុស្សចាស់ៗ ត្រូវបានបញ្ជាឲ្យទៅដាំបន្លែនៅចម្ការ។ ចំណែកយុវជន និងយុវនារី ត្រូវបានបញ្ចូនឲ្យទៅស្ទូង ច្រូត លើកភ្លឺស្រែ លើកទំនប់ប្រឡាយ និងដឹកជញ្ជូនអង្ករដាក់ក្នុងឃ្លាំង។ ប្រធានសហករណ៍ទី១ឈ្មោះ ណំ ភេទប្រុស។ ប្រធានសហករណ៍ទី២ឈ្មោះ ម៉េត ភេទស្រី។ ប្រធានសហករណ៍ទី៣ឈ្មោះ សែត ភេទប្រុស។

នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៦ តា ហ៊ីង បាន ហៅ យឿក ទៅចូលរួមប្រជុំនៅឃុំ ហើយខាងឃុំបានចោទខាងកសិដ្ឋានតំបន់ថា «ការហូបចុកអត់ស្មើរភាពគ្នា ព្រោះខាងសហករណ៍ឃុំស៊ីបបររាវ សហករណ៍កសិដ្ឋានតំបន់ស៊ីបបរខាប់»។ យឿក បាននិយាយថា «ការហូបចុកទៅតាមអ្វីដែលរកបាន ខ្ញុំធ្វើស្រែបានរាប់ពាន់រាប់ម៉ឺនបាវ ខ្ញុំត្រូវតែគ្រប់គ្រងឲ្យកន្លែងខ្ញុំស៊ីគ្រប់គ្រាន់ ត្រង់ខាងស្រុក ខាងតំបន់មកស្នើយកទៅមានថាអី »​ ទើបធ្វើឲ្យកើតមានជម្លោះមួយទាក់ទងនឹងការបែកចែកស្រូវអង្ករមិនស្មើគ្នា។ ក្រោយមក តា ហ៊ីង បានរំលាយកសិដ្ឋានតំបន់ចោល ដើម្បីកុំឲ្យមានការឈ្លោះប្រកែកបន្តទៀត។ បន្ទាប់មក តា ឆាង ត្រូវបាន តា ហ៊ីង បញ្ជូនឲ្យទៅធ្វើជាជំនួយការស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ក្នុងឃុំប្រាសាទវិញ។ ចំណែក យឿក ត្រូវបានប្ដូរឲ្យទៅនៅកងចល័តតំបន់ ដែលមានប្រធានចល័តតំបន់ឈ្មោះ តា វ៉ាល់។ តា វ៉ាល់ មកពីខេត្តកំពង់ចាម មានរូបរាង្គស្ដើង សក់ស្លូត សប្បុរស្រអែម និងមានចរិតកាច។ ក្រោយមក តា វ៉ាល់ បានចាត់ចែងបង្កើតគណៈកម្មការចំនួន៧រូប (ស្រី៣រូប) ក្នុងនោះមានឈ្មោះ សន, តា ខូវ, តា វន, យឿក, នារីមិត, នារី រួម និងនារី រ៉ាន។ គណៈកម្មការទាំង៧រូប ត្រូវបាន តា វ៉ាល់ បែងចែកមុខសញ្ញាគ្រប់គ្រងផ្សេងៗគ្នា។ ជាក់ស្ដែង យឿក ត្រូបានចាត់ឲ្យដឹកនាំយុវជនទៅធ្វើខាងប្រព័ន្ធទប់ទឹក ធ្វើលូ និងលើកប្រឡាយ។ យឿក បានដើរពីក្រោយ តា វ៉ាល់ នៅរាល់ពេលចុះត្រួតពិនិត្យមើលការលើកទំនប់ប្រឡាយ ហើយបានស្ដាប់ឮ តា វ៉ាល់ និង តា ហ៊ីង តែងនិយាយភាសាបារាំង ព្រោះមិនចង់ឲ្យកូនចៅស្ដាប់យល់ពីការពិភាក្សាឬការងារផ្សេងៗ។ បុរសដែលមានប្រពន្ធត្រូវបានបញ្ជូ0នឲ្យនៅធ្វើការងារតាមភូមិ។ ចំណែក យុវជន និងយុវនារីប្រហែល៣០០នាក់ ត្រូវនៅក្នុងកងចល័តតំបន់ជាមួយ យឿក។ នៅក្នុងកងចល័តតំបន់៥មានយុវជន និងយុវនារីប្រហែល៧ពាន់នាក់ ហើយសុទ្ធតែយុវជន និងនារីនៅលីវមិនទាន់រៀបការ។

បន្ទាប់មក ខ្មែរក្រហមមានផែនការលើកទំនប់អាងត្រពាំងថ្ម ស្ថិតក្នុងភូមិត្រពាំងថ្ម ឃុំប៉ោយចារ ស្រុកភ្នំស្រុក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ តា វ៉ាល់ បានទៅចូលរួមប្រជុំជាមួយប្រធានភូមិភាគពាយ័ព្យ តា រស់ ញឹម ប្រធានតំបន់៥ តា ហ៊ីង គណៈស្រុកទាំងអស់ និងប្រធានកងចល័តផ្សេងទៀត នៅស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដើម្បីរៀបចំគម្រោងមុនការចាប់ផ្ដើមលើកទំនប់អាងត្រពាំងថ្ម។ យឿក និងគណៈកម្មការទាំង៦រូបទៀត មិនបានទៅចូលរួមប្រជុំទេ ប៉ុន្តែ យឿក គិតថា ការប្រជុំនឹងនិយាយអំពីប្រវែងបណ្ដោយទំនប់ ប្រវែងទទឹងទំនប់ ប្រវែងបាត កំពស់ ប៉ុន្មានម៉ែត្រ ត្រូវការកម្លាំងមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ ហើយត្រូវលើកចំនួនប៉ុន្មានថ្ងៃ។ ក្រោយការប្រជុំជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំធំៗ តា វ៉ាល់ បានមកប្រជុំប្រាប់គណៈកម្មទាំង៧រូបថា អាងត្រពាំងថ្ម ត្រូវមានបាតក្រោម៦០ម៉ែត្រ ខ្នង២០ម៉ែត្រ កំពស់១២ម៉ែត្រ និងបណ្ដោយគិតពីស្ពានទី១មកខាងលិចប្រវែង៩គីឡូម៉ែត្រ។ គណៈកម្មការទាំង៧រូប ត្រូវយកទៅចែកតាមកងវរបន្តទៀត។ ឧទាហរណ៍ថា ប្រវែង៣គីឡូ ត្រូវការកងចល័តតំបន់ប៉ុន្មាននាក់ «មនុស្សប្រាំពីរពាន់នាក់ គេយកទៅអង្កន់ចែកគ្នារួច បានយកទៅគុណរកតាមកង» ។ ឧបមាថា ម្នាក់កន្លះម៉ែត្រ ត្រូវគុណនឹងចំនួនមនុស្ស ហើយមានគណៈកម្មការមកវាស់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ គណៈកម្មការវាស់មាន តា ខូវ, តា ឈួង និងអ្នកផ្សេងទៀត បានរៀបចំតម្រង់ កាប់ព្រៃ រយៈពេល៣ខែមុនការលើកទំនប់អាងត្រពាំងថ្ម។ គោលបំណងក្នុងការលើកទំនប់អាងត្រពាំងថ្មមាន២គឺ ទី១ ដើម្បីទប់ទឹកធ្វើស្រែប្រាំងក្នុងស្រុកភ្នំស្រុក និងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ព្រោះខ្មែរក្រហមមានបំណងឲ្យធ្វើស្រែបីដងក្នុងមួយឆ្នាំ។ ទី២ ទទួលបានផលត្រី និងជាទីជម្រករបស់សត្វព្រៃ និងសត្វស្លាបផ្សេងៗ។

យឿក បានទៅនៅជាមួយប្រធានសេដ្ឋកិច្ចឈ្មោះ តាពើង ដែលមិនចេះអក្សរមួយរយៈពេល។ តា ពើង មានប្រវត្តិតស៊ូជាមួយ តា រស់ ញឹម តាំងពីឆ្នាំ១៩៧០។ មិនយូរប៉ុន្មាន តា វ៉ាល់ បានហៅគណៈកម្មការទាំង៧រូបឲ្យទៅប្រជុំម្ដងទៀត រួចប្រកាសដកតួនាទីជាប្រធានកងចល័តដោយមិនមានមូលហេតុ។ តា វ៉ាល់ បានប្រកាសថា មិត្តយឿក និង នារី រួម ត្រូវទៅទទួលខុសត្រូវខាងជីលេខ១។ មិត្ត ចាន់ ត្រូវទៅនៅមន្ទីរពេទ្យចល័តតំបន់ ក្នុងភូមិអន្លង់សារ ឃុំភ្នំលៀប ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ ចំណែក មិត្តម្នាក់ទៀត(មិនចាំឈ្មោះ) ត្រូវទៅខាងទន្លេសាបរកត្រី។ យឿក មានតួនាទីប្រមូលជីលាមកមនុស្ស ដែលហៅថាជីលេខ១ តាមកងចល័តដាក់ក្នុងរណ្ដៅសម្រាប់ធ្វើជី។ បន្ទាប់មក យឿក ត្រូវបានប្រើការងារចល័តទៅវិញទៅមកមាន ប្រមូលជី និង នេសាទត្រី។ បន្ទាប់មក ខ្មែរក្រហមបានប្របមូលកងចល័តស្រុកទាំងអស់ឲ្យចូលរួមជាមួយកងចល័តតំបន់៥ មានស្រុកថ្មពួក ស្រុកភ្នំស្រុក ស្រុកសេរីសោភ័ណ្ឌ ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ និងស្រុកស្វាយចេក។

នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧៧ អាងត្រពាំងថ្ម បានចាប់ផ្ដើមលើក ដែលមាន តា វ៉ាល់ និង តា ហ៊ីង ដឹកនាំ។ លើកទី១ មានកម្លាំងកងចល័ត ដែលក្នុងមួយស្រុកមានចំនួនបួនពាន់នាក់ និងកងចល័តតំបន់សរុបចំនួនប្រាំពីរពាន់នាក់ ត្រូវលើកឲ្យរួចរាល់ក្នុងរយៈពេលបីខែ។ នៅអាងត្រពាំងថ្ម មានការរាំងស្ទះដោយសាររបូតស្នៀតចប ទើប តា វ៉ាល់ បានឲ្យ យឿក ទទួលខុសត្រូវធ្វើស្នៀតចបឲ្យខាងកងចល័ត និងឲ្យកាន់កាប់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចវិញ។ យឿក មិនបានចូលរួមលើកទំនប់អាងត្រពាំងថ្មនោះទេ។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៧  តាហ៊ីង ត្រូវបានកងទ័ពសន្តិសុខភូមិភាគពាយ័ព្យបើកឡានពណ៌សមកចាប់ខ្លួន។ ក្នុងខែដដែល តា រស់ ញឹម និង តា ជាល(ត្រូវជាកូនរបស់ តា រស់ ញឹម ) បានហៅ តា វ៉ាល់ ទៅរៀនសូត្រ ដោយមានកងទ័ពភូមិភាគពាយ័ព្យមកទទួល។ ក្រោយមក កម្មាភិបាលក្នុងភូមិនិរតីបានប្ដូរមកអាងត្រពាំងថ្មជំនួស តា វ៉ាល់ និង តា ហ៊ីង ដែលមាន ឈ្មោះ តា រិន ជាគណៈតំបន់៥។ បន្ទាប់មក ខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្ដើមសើរើ និងចាប់ខ្លួនគណៈស្រុកក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យជាបន្តបន្ទាប់ មានគណៈស្រុកថ្មពួក(មិនស្គាល់ឈ្មោះ) គណៈស្រុកភ្នំស្រុកឈ្មោះ តា ហាត់ និងអនុឈ្មោះ តា ផេង គណៈស្រុកព្រះនេត្រព្រះឈ្មោះ តា សំអាត គណៈស្រុកសេរីសោភ័ណ្ឌឈ្មោះ តា សុត រហូតស្រាវជ្រាវទៅដល់មេឃុំនីមួយៗជាបន្តបន្ទាប់ទៀត​។

ក្រោយចាប់ខ្លួន តា វ៉ាល់ ខ្មែរក្រហមបានឲ្យឈ្មោះ បង យាន់ និង តា ពាល់ (ខាងនិរតី)ជាប្រធានកងចល័តតំបន់ជំនួសវិញ។ គណៈស្រុកព្រះនេត្រព្រះឈ្មោះ យាយ ចែម។ បន្ទាប់មក ខាងភូមិភាគនិរតី, តា រិន និងយាយ ចែម បានហៅប្រជុំ រួចសួរនាំអំពីមុខនាទីរៀងៗខ្លួន ប៉ុន្តែមិនមាននរណាម្នាក់ហ៊ានឆ្លើយនោះទេ គឺម្នាក់ៗមិនហ៊ាននិយាយ រួចនៅស្ងៀម។ នៅខណៈពេល យឿក កំពុងដើរប្រមូលសំបកប៉ោត សំបកខ្លាញ់យកមកដាក់ខាងសេដ្ឋកិច្ច។ តា រិន បានហៅ យឿក មកសួរពីជីវប្រវត្តិជាមួយ តា វ៉ាល់ ហើយ យឿក បានឆ្លើយថា «គាត់បានដកខ្ញុំយូរណាស់ហើយ ឈប់ធ្វើការអីទាំងអស់ហើយ» ។ តា រិន មានពាក្យសំដីសុភាពរាបសារ និងម៉ឺងម៉ាត់។ តា រិន មានរាង្គដំបង សក់រួញបន្តិច និងមានសប្បុរជ្រះ។ តា រិន មានទីស្នាក់ការនៅក្នុងស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងតែងតែងធ្វើដំណើរមកត្រួតពិនិត្យមើលការលើកអាងត្រពាំងថ្មជាញឹកញាប់ ហើយ តា រិន បានជួយលើកដីជាមួយកងចល័ត។

នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៧ តា រិន បានហៅ យឿក ទៅចូលរួមប្រជុំនៅស្រុក ទើប តា រិន បានតែងតាំង យឿក ជាប្រធានសេដ្ឋកិច្ចតំបន់៥ ចាត់ចែងដឹកជញ្ជូនអង្ករដាក់តាមកងចល័ត។ យឿក បានដឹងថានៅក្នុងកងចល័តអាងត្រពាំងថ្មមានមនុស្សសរុបចំនួន បីម៉ឺនពីរពាន់នាក់(យុវជន និងយុវនារី)។ តា រិន បានដាក់ផែនការថា ឲ្យ យឿក រក្សាអង្ករឲ្យនៅសល់ចំនួនមួយពាន់បាវ ដើម្បីស្តុបទុកក្នុងឃ្លាំង។ បើខាងស្រុកត្រូវការ ត្រូវមកទាក់ទងជាមួយ យឿក សិន ទើបអាចដឹកអង្ករចេញបាន មិនអាចមកយកផ្ដេសផ្ដាសបាននោះទេ។ ខ្មែរក្រហមបានកំណត់ឲ្យម្នាក់ត្រូវកាប់ដី និងរែកឲ្យបានចំនួន២ម៉ែត្រគីប។​ យឿក បើកអង្ករឲ្យកង​ចល័តក្នុងមួយថ្ងៃម្នាក់៣កំប៉ុង បានហូបគ្រប់គ្រាន់។ យុវជន យុវនារី ទាំងបីម៉ឺនពីរពាន់នាក់ ត្រូវបានបែងចែកទៅធ្វើការងារនៅកន្លែងផ្សេងៗដូចជា មួយចំនួនជីកប្រឡាយ មួយចំនួនបញ្ជូនឲ្យទៅលើកដីបិទស្ទឹងនៅ ឃុំស្ពានស្រែង ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ រីឯមួយចំនួនធំ នៅលើកទំនប់អាងត្រពាំងថ្ម។ នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចតំបន់មានឡានដឹកអង្ករចំនួន៧គ្រឿង និងត្រាក់ទ័រចំនួន១៣គ្រឿង។ អង្ករត្រូវបានប្រមូលមកពីតាមសហករណ៍ និងតាមស្រុកទាំងអស់មកដាក់រួមក្នុងឃ្លាំងសេដ្ឋកិច្ចតំបន់។ ក្នុងរយៈពេល១ខែ តា រិន បានចុះមកត្រួតពិនិត្យនៅឃ្លាំងអង្ករម្ដង។ នៅរដូវវស្សា គ្រប់កងចល័តទាំងអស់ត្រូវបែកចែកទៅធ្វើការងារនៅកន្លែងផ្សេងៗ យឿក ត្រូវដឹកនាំយុវជនចំនួនបីរយនាក់ទៅលើកទំនប់ស្មាច់ លើកទំនប់កាត់ស្ទឹង។ មួយចំនួនត្រូវទៅធ្វើបង្គីរ។ នៅរដូវវស្សា ខ្មែរក្រហមបានកាត់បន្ថយរបបអាហារក្នុងមួយថ្ងៃម្នាក់១កំប៉ុង ឬឈានដល់កន្លះកំប៉ុងក៏មាន។

នៅខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៨ តា រិន ត្រូវបានថ្នាក់លើចាប់ខ្លួន ហើយឲ្យ យាយ ចែម ឡើងជាគណៈតំបន់៥ជំនួសវិញ។ ចំណែកប្ដីយាយ ចែម ឈ្មោះ តា ញេន ជាគណៈស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ ចុងឆ្នាំ១៩៧៨ យឿក បានទទួលដំណឹងថាកងទ័ពវៀតណាមចូលមកដល់ស្រុកព្រះនេត្រព្រះ។ យឿក យាយចែម និងបក្សពួកខ្មែរក្រហមទាំងអស់ក្នុងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ និងស្រុកភ្នំស្រុក បានរត់ចេញពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ទៅកាន់ភ្នំដងរែក ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ។ បន្ទាប់មក យឿក និងយាយ ចែម បានចូលរួមធ្វើកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅភ្នំដងរែក។ ចុងឆ្នាំ១៩៧៩ យឿក បានដឹកនាំកងទ័ពរត់ចេញពីភ្នំដងរែកទៅកាន់ភ្នំឆ័ត្រ ក្នុងស្រុកស្វាយចេក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ អំឡុងពេលធ្វើដំណើរ យាយចែម បានមកតាមដើម្បីនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូល ឲ្យ យឿក ត្រឡប់ទៅភ្នំដងរែកវិញ ប៉ុន្តែ យឿក ប្រាប់ថា «បងអើយ ខ្ញុំមកដល់នេះហើយ ខ្ញុំខ្ជិលទៅវិញណាស់»។  មូលហេតុ យឿក រត់ទៅកាន់នៅភ្នំឆ័ត្រ  ព្រោះនៅភ្នំឆ័ត្រមានសេរីភាពអាចយកមាសប្រាក់ដូរយកអង្ករហូបបាន។ យឿក បានរៀបការនៅឆ្នាំ១៩៨២។ បន្ទាប់ពីរៀបការរួច ប្រពន្ធរបស់ យឿក បានស្នាក់នៅក្នុងជំរំ។ ចំណែក យឿក បានចូលសមរភូមិប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ពវៀតណាមនៅភ្នំក្បាលឡាន ក្នុងស្រុកភ្នំព្រឹក និងប្រយុទ្ធនៅមួយជួរគោកមន ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ។ យឿក រស់នៅភ្នំឆ័ត្ររហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៤  ទើបកងទ័ពវៀតណាមបានវាយខ្លាំង ធ្វើឲ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហមរត់ខ្ចាត់ខ្ជាយ ទើប យឿក បានរត់ចេញពីភ្នំឆ័ត្រទៅរស់នៅស្រុកម៉ាឡៃ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក្នុងជំរំក្ងក់។

អត្ថបទដោយ មឿន ស្រីណុច

---

[1] ឯកសារលេខ BMI0193, តម្កល់នៅបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា, ឡុង ដានី សម្ភាសន៍ជាមួយឈ្មោះ  ឈិត យឿក នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១។

[2] ខូ រស់នៅក្នុងភូមិធ្លក ឃុំបន្ទាយឆ្មារ ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងមានប្រពន្ធទី២ឈ្មោះ រ៉េត។