ឯក ម៉ារីសាវឿន [1]អាយុ ៤៨ឆ្នាំ (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៤) មានស្រុកកំណើតនៅភូមិជ្រៃ ឃុំសូភាស ស្រុកស្ទឹងត្រង់ ខេត្តកំពង់ចាម។ សាវឿន មានឪពុកឈ្មោះ ឯក ម៉ារី និងម្តាយឈ្មោះ សុខ ឈួន។​ សាវឿន ជាកូនទី៣ ក្នុងចំណាមបងប្អូនចំនួន ៥នាក់ (ស្រី ១នាក់)។ សាវឿន មានប្រពន្ធឈ្មោះ​ សាវៀន និងមានកូន ចំនួន ៧នាក់ (ប្រុស ៣នាក់ និងស្រី ៤នាក់)។​ កាលពីកុមារភាព សាវឿន បានចូលរៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៩ នៅសាលាបឋមសិក្សាសូភាស ឃុំសូភាស ស្រុកស្ទឹងត្រង់ ខេត្តកំពង់ចាម និងបានបោះបង់ការសិក្សានៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧០។

នៅឆ្នាំ១៩៧០ ពេលដែលមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះនរោត្តម សីហនុ បានកើតមានឡើង ប្រជាជនជាច្រើនបាននាំគ្នា ធ្វើបាតុកម្មនៅ ខេត្តនានា ដើម្បីទាមទារយកអំណាចមកថ្វាយព្រះអង្គវិញ។ នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ឆ្នាំ១៩៧០នោះ ប្រជាជនបានចេញពីភូមិទៅធ្វើបាតុកម្មនៅខាងមុខសាលាខេត្តកំពង់ចាម ​។ នៅឆ្នាំ១៩៧១ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧២ ចាប់តាំងពីមានវត្តមានកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហមបានវាយរំដោះតំបន់​មួយចំនួន[2]។​ នៅក្នុងពេលនោះ នៅក្នុងតំបន់ដែលខ្ញុំរស់នៅ ទាហានលន់ នល់ បានបើកការបាញ់ភ្លោងគ្រាប់រូកែតពីយន្ដហោះ មកលើកងកម្លាំងរំដោះខ្មែរក្រហម។​ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៧៣ ខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្ដើមបង្កើតជាសហករណ៍នៅតាមភូមិស្រុក ដែលខ្មែរក្រហមបានចូលកាន់កាប់រួច។ នៅក្នុងអំឡុងពេលឆ្នាំ ១៩៧២ សាវឿន ក៏បានចូលរួមជាកងទ័ព តាមការឃោសនារបស់ប្រធានភូមិនៅពេលនោះ ដើម្បីទាមទារអំណាចថ្វាយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុវិញ ។ នៅពេលដែលចូលកងទ័ព សាវឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូលមកឈរជើងនៅតំបន់ភ្នំប្រុស-ភ្នំស្រី ក្នុងស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម ដើម្បីត្រៀមនៅក្នុងការប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ពសាធារណខ្មែរ។ នៅពេលនោះ សាវឿន ធ្វើជាកងទ័ពខ្មែរក្រហមគាត់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនមក រៀនសូត្របន្ថែមនៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានមួយលើក ដែលមិនបានចាំទីតាំងថា នៅទីតាំងមួយណា រួចក៏បានត្រឡប់ទីតាំងឈរជើង នៅតំបន់ភ្នំស្រី-ភ្នំប្រុសក្នុងស្រុកកំពង់សៀមវិញ ។ សាវឿន បានឈរជើងនៅស្រុកកំពង់សៀមប្រមាណជាង ១ឆ្នាំកន្លះ ទើបត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរមកកាន់ស្រុកស្ទឺងត្រង់វិញ នៅស្រុកស្ទឹងត្រង់ សាវឿនមានប្រធានកងឈ្មោះ ថន ដែលមានស្រុកកំណើតនៅឃុំទួលឃ្លាំង ស្រុកស្ទឹងត្រង់នេះដែល។

នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៦ សាវឿន ក៏បានធ្វើជានីរសារនៅស្រុកស្ទឹងត្រង់ និងនៅក្នុងតំបន់៤២ ដោយ សាវឿន ត្រូវជិះម៉ូតូបញ្ជូលសំបុត្រ ទៅកាន់ប្រធានសហករណ៍ នៅតាមភូមិស្រុកក្នុងតំបន់ ៤២។ សំបុត្រដែល សាវឿន បានបញ្ជូលភាគច្រើនជាលិខិតកោះហៅប្រជុំ ដែលផ្ញើទៅប្រធានសហករណ៍នានា នៅក្នុងអំឡុងពេលប្រជុំ សាវឿន ជានីរសារ ក៏មានតួនាទីក្នុងការយាមកាម ការប្រជុំនានាផងដែរ។ ក្រោយ ពេលធ្វើ នីរសារ សាវឿន ក៏បានបន្តការងារជាកងទ័ព នៅសូភាសប្រមាណ២ឆ្នាំ ទើបបានប្តូរទៅស្រែរំដួល ឃុំទួលសំបួរ ធ្វើជាកងឈ្លប ដើរមើលទាហារផ្សេងទៀត និងប្រជាជនធ្វើការងារប្រចាំថ្ងៃ។​ នៅអំឡុងពេលក្រោយមកទៀត សាវឿន ក៏បានខ្មែរក្រហមចាប់តាំងឱ្យធ្វើជាប្រធានពាណិជ្ជកម្មនៅស្រុកស្ទឹងត្រង់។ សាវឿន​ ជាអ្នក កាន់កាប់ និងចុះបញ្ជី ការយកសម្ភារ និងម្ហូបអាហារចេញចូលពីក្នុងឃ្លាំង។

នៅក្រោយពេលដែលរបបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំ សាវឿន បានចូលធ្វើបម្រើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលដើម្បីកសាងប្រទេសឡើងវិញផងដែរ។ ទោះបីយ៉ាង សាវឿន មិនមានការពេញចិត្តនឹងរបបខ្មែរក្រហមនោះទេ​ ដោយសារគាត់បានបាត់បង់ បងប្អូនសាច់ញាតិ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម៕

អត្ថបទដោយ លី ដេវីត

[1] ឯកសារ KCI 0815 បទសម្ភាសន៍ ឯក ម៉ារីសារឿន សម្ភាសន៍ដោយ ឡុង ដានី ថ្ងៃទី ២១ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៤,​ បណ្ណាសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។

[2] ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី, ដេវីដ ឆេដល័រ, គ្រីស្តូហ្វ័រ ឌៀរីង, សុភ័ក្រ្ត ភាណា, «ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ» (បោះពុម្ពលើកទី២ នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២០) ទំព័រ ២៨។