(រតនគិរី)៖ ហង្ស ចាន់ធឿង មានអាយុ ៧៤ឆ្នាំ ជាកសិករ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិបី ឃុំស្រែអង្គ្រង ស្រុកកូនមុំ ខេត្តរតនគិរី។ នៅមុនឆ្នាំ១៩៧៥ ចាន់ធឿង បានរៀបការនិងមានកូនម្នាក់ នៅពេលដែលខ្មែរក្រហម គ្រប់គ្រងភូមិដែលគាត់កំពុងរស់នៅ។ នៅថ្ងៃមួយ សមមិត្តសុខបានមកសួររកប្តីរបស់គាត់ដើម្បីទៅប្រជុំនៅវត្តជាមួយគ្នា​​។ សមមិត្តសុខបានអង្គុយចាំរហូតប្តីរបស់ចាន់ធឿងត្រលប់មកដល់ផ្ទះវិញ។ គាត់បានប្រាប់សមមិត្តសុខ ថាប្ដីរបស់គាត់ហើមពោះទៅរឺតពោះបន្តិចទៀតទើបត្រលប់មកវិញ។

ពេលប្តីរបស់គាត់មកដល់ ប្តីរបស់គាត់បានទៅជាមួយសមមិត្តសុខទាំងមិនបានយកក្រមា និងអង្រឹងទៅជាមួយដូចរាល់ដង។ គាត់ក៏ឆ្ងល់តែមិនបានសួរនាំអ្វីនោះទេ។ គាត់បានអង្គុយចាំប្តីមកវិញដើម្បីហូបបាយជាមួយគ្នា តែមិនឃើញត្រលប់មកវិញសោះ។ អ្នករស់នៅជិតផ្ទះរបស់គាត់ឃើញដូច្នេះក៏ហៅគាត់ហូបបាយជាមួយ។ គាត់បានអង្គុយចាំរហូតដល់យប់អធ្រាត្រទើបសម្រាន្តនិងយល់សប្តិឃើញប្តីមកប្រាប់ថាត្រូវបានចាប់ខ្លួន។

ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក ខ្មែរក្រហមបានធ្វើមីទ្ទិញនិងកាប់គោដើម្បីជប់លៀងនៅក្នុងវត្ត។ ពេលគាត់ទៅដល់ មនុស្សទូទៅបានមើលមុខគាត់ ប៉ុន្តែគាត់ពុំដឹងពីមូលហេតុនោះទេ។ ក្រោយមកពេលឮគេប្រកាសថាប្តីរបស់គាត់ត្រូវបានសម្លាប់ដោយសារក្បត់អង្គការ គាត់បានរត់ទៅមើលក្ដារខៀនប្រកាសនោះ គាត់បានតក់ស្លុតក្នុងចិត្តនិងយំទាំងមិនដឹងខ្លួន។

កូនមិនទាន់បានមួយខួបផង ប្តីរបស់គាត់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់។ គេអាណិតនិងបានប្រាប់គាត់ថាកុំយំនិងបានយកបាយមកឲ្យគាត់ហូប។ គាត់បន្តថាគេដឹងស្ទើរតែគ្រប់គ្នាតែគាត់បែរជាមិនដឹង។

ចាន់ធឿងនៅតែនឹករឮកនិងអាណិតអាសូរចំពោះប្តី។ គាត់ឮគេថាឃើញខ្មែរក្រហមសម្លាប់ប្តីគាត់​ដោយចំពុះទុង តែមិនហ៊ានប្រាប់គាត់ឲ្យដឹង។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមជម្លៀសប្រជាជននៅក្នុងភូមិឲ្យទៅរស់នៅត្រពាំងក្រហម។ នៅទីនោះ ចាន់ធឿង រស់នៅផ្ទះជាមួយ​ស្ត្រីម្នាក់ទៀត ដែល​ជាស្ត្រីមេម៉ាយដូចគាត់ដែរ។ នៅពេលទៅធ្វើការកូនរបស់អ្នកទាំងពីរត្រូវយកទៅផ្ញើមនុស្សចាស់។ កុមារអាយុ៥ឆ្នាំត្រូវទៅដកស្មៅ ចំណែកអ្នកកូនខ្ចីត្រូវបុកស្រូវ។ ការលំបាកផ្សេងទៀតមានដូចជា ដាំដំឡូងខ្លួន​ឯង លួចហូបខ្លួន​ឯង សំពត់ត្រូវប៉ះជាច្រើនដង និងត្រូវកាត់សក់ខ្លីជាដើម។

ចាន់ធឿង និងស្រ្តីមេម៉ាយម្នាក់ទៀតដែលគាត់រស់នៅជាមួយធ្វើការនៅក្នុងក្រុមបាចជី និងសែងជីដែលធ្វើពីទន្ទ្រានខេត្តនិងលាមកមនុស្ស។ ជួនកាលគាត់ត្រូវទៅដឹកបន្លែ ច្រូតស្រូវ ជញ្ជូនដី និងជីករណ្ដៅ និងហូបបាយរបបលាយស្លឹកដំឡូង ក្ដួច មើមប្រង់ ស្លឹកកន្ទ្រង់ និងសាច់បន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។ អ្នក​ដែល​ខ្មែរក្រហម​ចាត់តាំង​ឲ្យធ្វើជា​ប្រធានក្រុម ជាអ្នកមិនចេះអក្សរ និង​តែ​ងចោទប្រជាជនមួយចំនួយដែលសន្លប់​ដោយសារតែ​ហូប​ចុក​មិនគ្រប់គ្រាន់​ថា “មានគុណវិបត្តិ”។ ក្រៅពីនោះ គាត់ត្រូវដាំនិងដឹកដំឡូង ជីកក្ដួច ច្រូតនិងដបសំណាបនៅពេលយប់ ក្រោមពន្លឺចង្កៀងមាំងសុង។

មិនបានប៉ុន្មានខែផង កងទ័ពវៀតណាមចូលមកដល់នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨។ អ្នកភូមិបានរត់ចេញពីត្រពាំងក្រហមឆ្លងទៅអូរគគីរ ដោយសារខ្លាចកងទ័ពវៀតណាមវះពោះញាត់ស្មៅតាមពាក្យចចាមអារ៉ាម។

នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ចាន់ធឿង បានរងរបួសដៃនៅពេលរត់គេចខ្លួន។ នៅតាមផ្លូវ ចាន់ធឿង បានជួបជាមួយកងទ័ពវៀតណាម និងទទួលបានការព្យាបាលពីពេទ្យវៀតណាម ។ ក្រោយព្យាបាលពីរួច ចាន់ធឿង បានធ្វើដំណើរត្រលប់មករស់នៅស្រុកកំណើតវិញរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន៕

សម្ភាសដោយ ឡាយ កូរ ថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤

អត្ថបទដោយ ស្រ៊ាង លីហ៊ួរ ថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤