ឈ្មោះរបស់ខ្ញុំ ហេ សុខម៉េង[1]  មានអាយុ ៦៧ឆ្នាំ។ ខ្ញុំមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពង់ចាម។ បច្ចុប្បន្នខ្ញុំមករស់នៅឃុំអូររុន ភូមិអូរស្វាយ ស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ខ្ញុំមករស់នៅទីនេះតាំងពីអាយុ ១០ឆ្នាំមកម៉្លេះ។ ឪពុករបស់ខ្ញុំឈ្មោះ ហេ ហាក់ ម្តាយរបស់ខ្ញុំឈ្មោះ ថាប់ ផុន លោកទាំងពីបានស្លាប់អស់ហើយ។ ខ្ញុំមានបងប្អូនចំនួន ៥នាក់។ ខ្ញុំជាកូនទី២ នៅក្នុងគ្រួសារ។ ខ្ញុំបានបែកបាក់ជាមួយប្តីរបស់ខ្ញុំតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ មកម្ល៉េះ។ ខ្ញុំមានកូនចំនួន ៤នាក់ (ស្រី១/ប្រុស៣)។

ខ្ញុំបានរស់នៅភូមិអូរស្វាយនេះ ដោយសារតែសម្តេច នរោត្តម សីហនុ  បានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនមករស់នៅ ដោយខ្លាចឡាវមកឈ្លានពានយកដី។ សម្តេច នរោត្តម សីហនុ បានផ្តល់ជាប្រាក់ខែ ចែកដី ក្របីឲ្យទៅដល់ប្រជាជនជាពិសេសសម្តេច នរោត្តម សីហនុ បានកសាងសមិទ្ធផលជាច្រើនដូចជារូបសំណាក់ ផ្សារ ព្រលានយន្តហោះ បន្ទាយទាហាន សាលារៀន  មន្ទីរពេទ្យ និងរោងចក្រ។ ប្រជាជនមួយចំនួនធំដែលបានមករស់នៅតំបន់នេះភាគច្រើនបានកើតជំងឺគ្រុនចាញ់ ខ្លះក៏ស្លាប់ខ្លះទៀតទ្រាំទ្រពុំបានក៏វិលត្រឡប់ទៅតំបន់ដែលខ្លួនធ្លាប់រស់នៅវិញ ចំណែកឯឪពុកម្ដាយរបស់ខ្ញុំបានបន្តរស់នៅទីនេះរហូតដល់លោកទាំងពីបានអនិច្ចកម្មទៅ។ សម្តេច នរោត្តម សីហនុ បានមកយាងសម្ពោធបុរីអូរស្វាយនៅឆ្នាំ១៩៦៨ សម្ដេចបានផ្តល់ជាប្រាក់ និងកំណាត់ទៅដល់ប្រជាជនដែលបានមកទទួលព្រះអង្គថែមទៀតផង ពេលនោះដែរខ្ញុំក៏បានចាប់ព្រះហស្តរបស់ព្រះអង្គដែរ ព្រះហស្តរបស់ទ្រង់ឡើងទន់ត្រជាក់។

ចូលមកដល់របបលន់ នល់ ប្រជាជននាំគ្នាខ្លាចមិនហ៊ានៅផ្ទះឡើយ នាំគ្នាទៅរស់នៅក្នុងរណ្ដៅត្រង់សេ មិនហ៊ានសូម្បីតែដុតភ្លើងចង្កៀង បើសិនជាឮសំឡេងយន្តហោះទំលាក់គ្រាប់មកដល់នៅពេលដាំបាយទោះបីជាបាយនោះឆ្អិតឬមួយមិនឆ្អិតក៏ដោយក៏ត្រូវតែពន្លត់ភ្លើងនោះជាដាច់ខាត។

ខ្មែរក្រហមចូលភូមិនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសខ្ញុំទៅអូរពូក, ស្ដៅ, កំភន់, ទៅគ្រប់កន្លែង ដោយបរិភោគមិនបានគ្រប់គ្រាន់ នៅពេលដែលប្រុសៗបរិភោគមិនគ្រប់គ្រាន់ដូច្នេះគ្នាគ្មានកម្លាំងនិងធ្វើការ ក៏គ្នាយកទៅសម្លាប់ចោលដោយមិនស្ដាយស្រណោះអ្វីឡើយ។ ជាពិសេសអង្គការបានប្រើឲ្យទៅស្ទង់ទាំងយប់ ធ្វើការទល់ភ្លឺមិនឲ្យសម្រាក់។ ធ្វើយ៉ាងណាក្នុងមួយហិកតាឲ្យបានប្រាំពីរតោន។ ចំពោះការរស់នៅមិនបានជួបជុំបងប្អូននោះទេ ម្ដាយទៅផ្សេងឪពុកទៅផ្សេងរស់នៅលំបាកបំផុត។ បងទីមួយរបស់ខ្ញុំត្រូវបានខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់ចោលនៅអូរននោងមុនប្រទេសត្រូវបានរំដោះប្រាំថ្ងៃ។ ចំណែកឯបងទីពីរបំបែកឲ្យទៅរស់នៅដោយឡែក ចំណែខ្ញុំមិនបានរស់ជាមួយនឹងឪពុកម្ដាយដែរ មានតែប្អូនខ្ញុំពីនាក់ដែលនៅតូចៗប៉ុណ្ណោះដែលអាចរស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយបាន។  ខ្ញុំបានឃើញខ្មែរក្រហមធ្វើទារុណកម្មដោយចងមនុស្សដែលមានមាឌធំឆ្កាងនៅលើដើមឈើឡើងក្រៀមដោយគ្រឿងក្នុងរបស់បុរស់នោះចេញទាំងអស់ ឃើញដូចនេះក៏បានហៅគ្នាមកមើលមានអ្នកស្គាល់ថានេះជាសាកសពរបស់ប្ដីយាយទឹម។ ខ្ញុំត្រូវបានអង្គការបង្ខំឲ្យមានគ្រួសារដោយឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំមិនបានមកនោះទេ អង្គការបង្ខំឲ្យយកគ្រួសារត្រូវតែយកគ្មានសិទ្ធិប្រកែកបានឡើយ នៅពេលនោះកម្មវិធីរៀបការមានដូចជា តុវែង នំសណ្តែកដី ចានមួយគូ ដៃកាន់ដងចប ស្មើនិងដៃកាន់ផ្កា អង្គការបានឲ្យពរថា «មិនត្រូវបោះបង់ចបខិតខំបម្រើដល់ជាតិ កសាងជាតិមាតុភូមិ» នៅពេលខ្ញុំរៀបការនោះមានបីគូរដែលត្រូវរៀបការព្រមជាមួយនិងខ្ញុំដែរនេះនៅតាមសហករណ៍។ ប៉ុន្តែបើសិនជានៅតាមអង្គភាពរៀបការម្ដង២០ គូទៅ៥០ គូច្រើនៗណាស់។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមខ្ញុំជួបទុក្ខភ័យខ្លាចជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅពេលមានការចាប់មនុស្សយកទៅសម្លាប់ ព្រោះខ្លាចតែថ្ងៃណាមួយវានិងមកដល់វេនខ្ញុំម្ដង។

នៅឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា បានវាយផ្ដួលរលំរបបខ្មែរក្រហម និងរំដោះប្រទេសកម្ពុជា និងសង្គ្រោះប្រជាជន។[2] ខ្ញុំរត់ទៅដល់ភូមិក្បាលដំរីទាហានខ្មែរក្រហមបាននាំខ្ញុំដើរកាត់ព្រៃ។ កាត់ពីអូរឫស្សី នាំគ្នារត់ទៅដេកនៅអូរដូង។ ទាហានខ្មែរក្រហមប្រាប់ថាវៀតណាមមកដល់អូរឫស្សីហើយ នាំគ្នារត់ថយក្រោយវិញ។ ពេលវៀតណាមចូលមកដល់ហានប៉ុល ពត ប្រាប់ថាពុកម៉ែមិនបាច់រត់ទៀតទេ គេមិនធ្វើអ្វីឡើយ ខ្ញុំជាទាហានខ្ញុំរត់ទៅមុនហើយពុកម៉ែ។ ពេលកំពុងតែបាញ់គ្នា ខ្ញុំមិនបានដឹងថាវៀតណាមនៅពីក្រោយនោះទេ។ វៀតណាមនិយាយប្រាប់ពុកម៉ែកុំឲ្យខ្លាច យើងមិនធ្វើអីទេ ហើយថែមទាំងប្រាប់ឲ្យត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញចុះ។ វៀតណាមបានបន្ថែមទៀតថា​ បើពុកម៉ែចង់ទៅស្រុកចាំយើងខ្ញុំជូនទៅ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនបានជិះជាមួយឡើយព្រោះខ្លាចវៀតណាមយកទៅសម្លាប់ នាំគ្នាដើរមករហូតដល់ភូមិអូរស្វាយវិញ។ ពេលត្រឡប់មកស្រុកវិញ មានការលំបាកខ្លាំងណាស់ដោយសារយើងមិនទាន់មានជម្រកច្បាស់លាស់ នាំគ្នាដេកនៅតាមដីយកស្លឹកដូងមកធ្វើជាដំបូល បានប្រហែលប៉ុន្មានខែក្រោយរាជរដ្ឋាភិបាលបាននាំជំនួយរបស់របបបរិភោគ និងសម្ភារប្រើប្រាស់មួយចំនួន។ ប្រជាជននាំគ្នាជួយធ្វើស្រែចម្ការគ្នា នៅពេលបានផលចែកគ្រាប់ពូជសម្រាប់យកទៅដាំដុះបន្តទៀតទៅ។

បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមបញ្ចប់ទៅខ្ញុំបានបន្សល់ទុកនូវជំងឺជាច្រើនដូចជា ឈឺសន្លាក់ លើសឈាម និងលើសជាតិស្ករ ខ្ញុំធ្លាប់បានទៅពិនិត្យសុខភាពម្ដង ឥឡូវខ្ញុំពុំបានទៅពិនិត្យទៀតទេ៕

---

អត្ថបទដោយ ស្រេង លីដា

[1] បទសម្ភាសន៍ «ប្រវត្តិសាស្រ្តផ្ទាល់មាត់៖ បទពិសោធន៍អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម» ជាមួយ ហេ សុខម៉េង អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមនៅស្រុកបុរីអូរស្វាយ-សែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ឆ្នាំ២០២៤, សម្ភាសដោយ ស្រេង លីដា, បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។

[2] ឃួន វិច្ឆិកា និងអ្នកឯទៀត, ប្រវត្តិឡាថ្នាក់ទី៦៖ ខ្មែរ និងដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់វិបុលភាព ([ភ្នំពេញ៖ អនុគណៈកម្មការមុខវិជ្ជឯកទេសប្រវត្តិវិទ្យា, ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា), ទំព័រទី៤១