“បើបានក្លាយទៅជាប្រពន្ធ អ្នកបដិវត្តហើយ ទោះមានកូនក្តី អត់កូនក្តី ក្រោយពេល​ស៊ើបការណ៍បានហើយ ត្រូវ​លះបង់​កូននោះចោល ហើយរត់ទៅជួប ថៅ ឃិញ វិញ​ ក្នុង​រយៈយ៉ាងយូរ២ឆ្នាំដើម្បីរាយការណ៍”[1] នេះគឺជា​ចម្លើយ​សង្ខេប​របស់នារី ហ៊ីង រ៉ាយ៉ា ដែល​សមមិត្ត តេង[2] ​បានភ្ជាប់​ជូន​សមមិត្ត​នៅមន្ទីរ​៧០៣[3]។​ យោងតាមឯកសារនេះ មិត្ត តេង គឺជា​ប្រធានមន្ទីរ១៥[4] ធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍អំពីអ្នកទោស​ដែលឃាត់ខ្លួននៅតាម​មូលដ្ឋាន ​និង​បញ្ជូន​មកកាន់​មន្ទីរសន្តិសុខ​ស-២១។ គួររំឭកថា ក្រៅពីមន្ទីរ​ស-២១ របបខ្មែរក្រហម បាន​បង្កើតមន្ទីរ​សន្តិសុខជាច្រើន ដែលបើយោងតាមការស្រាវជ្រាវរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារ​កម្ពុជា មន្ទីរសន្តិសុខខ្មែរក្រហម​នៅទូទាំងប្រទេស​កម្ពុជា មានចំនួន១៩៧កន្លែង[5]។ ជាក់ស្តែង ហ៊ីង​ រ៉ាយ៉ា ត្រូវបាន​ឃាត់​ខ្លួននៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ​១៩៧៥ នៅព្រំប្រទល់​ប្រទេសវៀតណាមខាង​ត្បូង។[6]

ចំណារដោយដៃ នៅលើ​ឯកសារនេះ បញ្ជាក់ថា​នារី ហ៊ីង រ៉ាយ៉ា ត្រូវ​បានបញ្ជូន​មកមន្ទីរស-២១រួចរាល់ គិត​ត្រឹមថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​១៩៧៥។ បន្ទាប់​ពី​ឃាត់​ខ្លួន រ៉ាយ៉ា ត្រូវ​បាន​សួរចម្លើយ ដែលប្រហែលជា​អាច​រងទារុណកម្មផងពេល​ផ្តល់​ចម្លើយ[7] នៅមន្ទីរ១៥ និងបាន​ផ្តល់​ព័ត៌មានអំពី “ប្រវត្តិរូប”, “ខ្សែចាត់តាំង និងការអប់រំ”, “ផែនការណ៍” និង “បេសកកម្ម”។ ផ្អែកទៅលើ​ប្រវត្តិរូប​ ហ៊ីង រ៉ាយ៉ា មានវ័យ​១៨ឆ្នាំនៅពេល​ឃាត់ខ្លួន។ រ៉ាយ៉ា គឺជា​ជនជាតិខ្មែរ កើតនៅ​ទួលគោក​ ក្រុងភ្នំពេញ និង​បាន​រៀនដល់​ត្រឹម​ថ្នាក់ទី៧។ នៅមុន​របបខ្មែរក្រហម​ រ៉ាយ៉ា បានប្រកប​របរ​ជាកម្មករ​រោងចក្រអំបោះ​នៅក្បាលថ្នល់​។ ក្រោយពីថ្ងៃជ័យជម្នះ​របស់ខ្មែរក្រហម​នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ឪពុក​ម្តាយ​បងប្អូន​ទាំងអស់របស់​រ៉ាយ៉ា និង​ខ្លួនគាត់​ផ្ទាល់​បាន​ភៀសខ្លួនពីទីក្រុងភ្នំពេញ​ទៅរស់នៅ​ផ្សារឡុងប៊ិញ[8] ប្រទេស​វៀតណាម។

ក្រោយរស់នៅក្នុង​ប្រទេស​វៀតណាម​បាន​មួយរយៈ នៅខែសីហា ឆ្នាំ​១៩៧៥ រ៉ាយ៉ា បាន​ស្គាល់ ថៅ ឃិញ ​និង​ត្រូវ​ចាត់​តាំង​ឲ្យបម្រើ​សកម្មភាពជា​ចារនារី ប្រឆាំង​នឹងអង្គការ​បដិវត្តកម្ពុជា។ យោងតាមចម្លើយរបស់រ៉ាយ៉ា​ ថៅ ឃិញ គឺជា​អ្នក​ដឹកនាំធំមួយរូបរបស់​នៃ​រដ្ឋការធីវ។ ក្រោយត្រូវ​ចាត់តាំងការងារ និង​មុននឹង​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ស្រុក​ខ្មែរ រ៉ាយ៉ា ទទួល​បាន​ការ​អប់រំលើ​ផ្នែក​អាកប្បកិរិយា, ឫកពា, ចិត្តគំនិត, ការនិយាយស្តី, ការ​ហូបចុក, ការ​ស្លៀ​ក​ពាក់​ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​សម្ភារផ្សេងៗទៅតាម​មនោគមន៍វិជ្ជា​លោកសេរី ពីសំណាក់ ថៅ ឃិញ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ថៅ ឃិញ ថែមទាំងបាន​ចាត់តាំង ស្រ្តី​វៀតណាម​ម្នាក់​ឲ្យ​បង្រៀន រ៉ាយ៉ា លើ​ផ្នែក​ចិត្តសាស្ត្រ, អាកប្បកិរិយា, ពាក្យសម្តី និង​ការ​ច្រៀងរាំ។ ថៅ ឃិញ ​បាន​ពន្យល់ប្រាប់​រ៉ាយ៉ាអំពីគោល​បំណង​នៃ​ការ​អប់រំណែនាំ​នេះ រួមមាន៖

• ណែនាំឲ្យចេះ​ស្លៀកពាក់ ដើម្បីងាយ​បន្លំខ្លួន​ក្នុង​ប្រជាជន
• ណែនាំ​ឲ្យចេះប្រើ​អាកប្បកិរិយា ធ្វើ​ពុតត្បុត​ ដើម្បីឲ្យគេអាណិត​ស្រលាញ់
• ណែនាំ​ឲ្យចេះប្រើ​មនោសញ្ចេតនា ដើម្បីអូនទាញ​ គោលជំហរ យុទ្ធជន​កម្មាភិបាល ដោយចេះធ្វើ​ឫកពាមាយា​, ម្ញិកម្ញ៉ក់ ឲ្យគេស្រលាញ់ និង
• ណែនាំ​ឲ្យចេះ​ប្រយ័ត្ន កុំឲ្យខ្មែរក្រហមដឹង។

ក្រៅពីការបណ្ដុះបណ្តាល ថៅ ឃិញ ក៏បាន​យក​ភាពយន្តរឿង «ភារកិច្ច​របស់​ចារនារី» ដែលជា​គំរូជាក់ស្តែង មកបញ្ចាំង​ឲ្យ​ រ៉ាយ៉ា មើល។​ ថៅ ឃិញ​ បាន​ប្រាប់រ៉ាយ៉ា ​ឲ្យ​យក​តម្រាប់​តាម​ តួឯកនារី ដែល​ដើរ​តួចារនារីក្នុង​ខ្សែភាពយន្តនោះ ដោយ​ត្រូវចេះ​ប្រើអាកប្បកិរិយា បត់បែន ម្ញិកម្ញ៉ក់ និង​ត្រូវធ្វើ​ដូចម្តេច ឲ្យតែមនុស្ស​ប្រុស​ស្រលាញ់។

បន្ថែមពីលើការ​បង្វឹកបង្ហាត់រ៉ាយ៉ាលើ​ផ្នែក​ដែលបាន​រៀបរាប់​ខាងលើ ថៅ ឃិញ ថែម​ទាំងបាន​ណែឲ្យ​រ៉ាយ៉ាយល់​ដឹង​អំពី​សភាពការណ៍ប្រទេស និងទូន្មាន​គាត់ឲ្យ​ខិត​ខំ​បម្រើ​ការងារ ​នៅក្នុង​ប្រទេស​[កម្ពុជា]ឲ្យបាន​សម្រេច។ ចំណែក​ឯ​នៅផ្នែក​ខាងក្រៅប្រទេស កងទ័ពវៀតណាម​ បាន​រៀបចំផែនការត្រៀម​នៅតាម​ព្រំដែន​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់​ហើយ។ ផែនការ​ដែល​ភាគីវៀតណាម​រៀបចំ គឺវាយ​ប្រហារ​បន្តិច​ម្តងៗ​នៅតាម​ព្រំដែន ដោយ​ផ្តើមចេញពីការ​ផ្លោង និង​ផ្តក់គ្រាប់​ដោយ​រប៉េះរប៉ោះ។ នៅពេល​ដែល​បញ្ជេះកំហឹងធ្វើឲ្យខ្មែរក្រហមបាញ់តបតវិញ នោះ​កងទ័ពវៀតណាម នឹង​ចោទ​ថាកងទ័ពខ្មែរខូច ដែល​រករឿង​ឈ្លានពានដីរបស់​ខ្លួន រួច​ក៏ចាប់​ផ្តើម​ផ្ទុះអាវុធ​ធំនៅតាម​ព្រំដែនតែម្តង។ ថៅ ឃិញ ថែម​ទាំង​បាន​ប្រាប់​រ៉ាយ៉ាថា ភាគីវៀតណាម “កំពុង​អប់រំយុវជន-យុវនារីខ្មែរ​មួយចំនួនទៀត ដើម្បី​ឲ្យ​មកបំពេញ​បេសកកម្ម​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ”។

ក្រោយ​រ៉ាយ៉ា បាន​ទទួល​ការបណ្តុះបណ្តាល​ផ្លូវ​កាយ​និង​ផ្លូវ​ចិត្ត​ចប់​សព្វ​គ្រប់ រ៉ាយ៉ា ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ឲ្យ​មក​បម្រើការ​នៅតាម​បណ្តោយព្រំដែន អមជាមួយ​នឹង​បេសកកម្ម​សំខាន់​មួយចំនួន។ រ៉ាយ៉ា មានតួនាទីស៊ើបការណ៍នៅតាម​ព្រំដែនខ្មែរ​-វៀតណាម ដើម្បី​ក្តោប​ឲ្យបាន​ទិន្នន័យដូចជា៖ ចំនួន“កង​ទ័ពបដិវត្ត​ន៍កម្ពុជា​”, “អាវុធធុនណាខ្លះ” ដែល​ត្រូវប្រើប្រាស់​, មានការ “ត្រៀម​[កម្លាំង]នៅកន្លែងណាខ្លះ” ក៏ដូចជា “កម្មាភិបាល​ដឹកនាំ​ធំៗ នៅសមរភូមិមាន​ឈ្មោះអ្វីខ្លះ​ និង​មាននាទីយ៉ាងដូច​ម្តេច”។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ រ៉ាយ៉ា ក៏ត្រូវ​ស៊ើបការណ៍ និង​ក្តោប​ឲ្យបាន​ទាំងស្រុង​លើ​សភាពការណ៍បដិវត្តន៍​នៅក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ និងដឹង​ព័ត៌មានអំពី​កម្មាភិបាល​ តូច ធំ ដែលរួមមាន ឈ្មោះ, ទីកន្លែង​ធ្វើការ និង​ក្រសួង​ជាដើម។ ក្រៅពីនោះ រ៉ាយ៉ា ត្រូវ​ស៊ើប​ឲ្យបាន​ដឹង​អំពីទីតាំងនៃឃ្លាំង​គ្រាប់​រំសេវនិងកាំភ្លើងតូចធំ ព្រមទាំង​មន្ទីរ​បដិវត្តន៍ តូច​ធំរបស់ខ្មែរក្រហម​ដែរ។ បេសកកម្ម​សំខាន់​បំផុតរបស់រ៉ាយ៉ា គឺ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ដើម្បីឲ្យបាន​រស់​នៅកន្លែង​ដែល​មាន​កង​ទ័ពច្រើន ជាពិសេស​នៅជិត​កម្មាភិបាល​ធំៗ ក្នុង​គោលបំណងទាក់ទាញ​មនោសញ្ចេតនា ដោយត្រៀម​ខ្លួន​ជា​ស្រេចសម្រាប់​ប្រគល់​រូបរាង​កាយដល់​អ្នក​ទាំងនោះ។

គម្រោងការ​ និងបេសកកម្ម​ ដែល​រ៉ាយ៉ា​ត្រូវ​បំពេញ​នេះ មាន​រយៈកាល​២ឆ្នាំ។ គួរ​ឲ្យសោកស្តាយ រ៉ាយ៉ាពុំ​ទាន់​បាន​បំពេញបានសម្រេច ក៏ត្រូវ​ខ្មែរក្រហម​ឃាត់ខ្លួន​និង​ចាប់​បញ្ជូនទៅកាន់​មន្ទីរស-២១។ បន្ទាប់ពីត្រូវ​បញ្ជូន​ទៅកាន់​មន្ទីរស-២១ វាសនា​របស់​រ៉ាយ៉ា ក៏ប្រហែលជា​មិនខុសពី​អ្នក​ទោស​ភាគច្រើនដែរ គឺ​អាច​នឹង​មិនអាចគេចផុតពីសេចក្តីស្លាប់នោះឡើយ៕

សម្គាល់៖ ចម្លើយ​សារភាព​ដែលខ្មែរក្រហម​ ​ប្រមូល​បានពីអ្នកទោស​នៅតាមមន្ទីរសន្តិសុខ នៅក្នុង​របប​ខ្មែរក្រហម​ ភាគច្រើន​ធ្វើឡើង​ដោយ​ការ​ធ្វើទារុណកម្ម។ ដូច្នេះ ព័ត៌មាន​នៅក្នុង​ចម្លើយ​សារភាព​ អាចនឹងពិបាកក្នុងការកំណត់ថា​ជាការពិត​​ឬយ៉ាងណា។

សរសេរដោយ សុភ័ក្រ្ត ភាណា

---

ឯកសារយោង

[1] ឯកសារ​លេខ D01280 តម្កល់​នៅ​ក្នុង​បណ្ណសារ​មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារ​កម្ពុជា,​ ទំព័រ ៤

[2] ឯកសារលេខ D15287 តម្កល់​នៅក្នុង​បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារ​កម្ពុជា។ យោងតាមឯកសារនេះ ក្នុង​សម័យខ្មែរក្រហម ដែលក្រោយមក មិត្ត តេង ​ត្រូវ​សមាជិក​ខ្មែរក្រហម​ដទៃ ​រាយកាណ៍អំពីសកម្មភាព​ក្បត់របស់​ខ្លួន​។ ពុំ​មានឯកសារ​បញ្ជាក់​ថា មិត្ត​ តេង​ ត្រូវ​បាន​ឃាត់ខ្លួន ឬសម្លាប់​បន្ទាប់ពីការរាយការណ៍នេះឬយ៉ាងណាទេ។

[3] មន្ទីរ​៧០៣ ឬ​កងពល​លេខ៧០៣ ត្រូវបាន​បង្កើត​ឡើង​នៅខែមករា ឆ្នាំ​១៩៧២ ជាកង​វរសេនាធំលេខ​២៦៧។ នៅខែមិថុនា​ ឆ្នាំ​១៩៧៤ កងវរសេនា​ធំនេះ បាន​ក្លាយទៅជា​កងពល​លេខ​១២ ដែល​ត្រូវ​បំពេញ​តួនាទី​នៅលើ​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​ភាគខាង​ត្បូង​នៃទីក្រុងភ្នំពេញ។ យុទ្ធជនជាង​៥០០នាក់ របស់​កងពល​នេះភាគច្រើនជ្រើសរើសចេញមកពីគ្រួសារ​កសិករ​ក្រនៅក្នុងតំបន់​២៥ (ស្ថិតនៅក្នុង​ខេត្ត​កណ្ដាល)។ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​១៩៧៥ កងពល​លេខ​១២ ត្រូវបាន​ប្តូរ​ឈ្មោះថ្មីជា «កងពល​លេខ៧០៣» ដែល​ស្ថិតក្រោមការ​គ្រប់​គ្រងរបស់​សេនាធិការកងទ័ពបដិវត្តន៍។ ចាប់​តាំងពីចូល​បម្រើ​បដិវត្តន៍រហូតដល់​ដណ្តើម​បានជ័យជម្នះលើ​របប​សាធារណរដ្ឋខ្មែរនៅថ្ងៃ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ​១៩៧៥ យុទ្ធជន​វ័យក្មេងទាំងនោះបាន​លះបង់​គ្រប់បែបយ៉ាង រួមទាំង​គ្រួសាររបស់​ខ្លួន​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​បដិវត្តន៍។ យុទ្ធជនដែល​មាន​ប្រវត្តិរូប​ស្អាតស្អំ ត្រូវបាន​ចាត់​តាំងឲ្យ​ទៅបម្រើការជាបុគ្គលិកមន្ទីរស-២១ (គុកទួលស្លែង) សេនាធិការកងទ័ព, មន្ទីរ និង​ក្រសួង​សំខាន់ៗជាច្រើនទៀត។ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​របប​ខ្មែរក្រហម យុទ្ធជននៃកង​ពល​នេះយ៉ាងហោច៤៨២នាក់ និងយុទ្ធជន​ដែលបាន​បម្រើការនៅមន្ទីរ​ស-២១ យ៉ាង​ហោច៨៥នាក់ ត្រូវបាន​ចោទថាជា “ខ្មាំង” ហើយ​ចាប់​ខ្លួនបញ្ជូនទៅសួរចម្លើយនៅមន្ទីរស-២១ និងយក​ទៅប្រហារជីវិតជាបន្តបន្ទាប់។ សូមមើល «កងពលខ្មែរក្រហមលេខ៧០៖ ពីជ័យជម្នះឆ្ពោះទៅការបំផ្លាញខ្លួនឯង» ដោយ ហ៊ុយ វណ្ណៈ ត្រង់សេចក្តីផ្តើម។

[4] មន្ទីរ១៥ គឺជា​មន្ទីរ​សន្តិសុខ​នៃ​តំបន់​២៥។ សូមមើល «កងពលខ្មែរក្រហមលេខ៧០៖ ពីជ័យជម្នះឆ្ពោះទៅការបំផ្លាញខ្លួនឯង» ដោយ ហ៊ុយ វណ្ណៈ ត្រង់សេចក្តីផ្តើម

[5] ផែនទី «វាលពិឃាតនៅកម្ពុជា», សូមមើល សៀវភៅ «ប្រវត្តិសាស្ត្រ​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ​ (១៩៧៥-១៩៧៩)» ដោយ​ ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី និងអ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត បោះពុម្ពលើកទី២ ដោយមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារ​កម្ពុជា ឆ្នាំ២០២០ ទំព័រទី៤។

[6] ឯកសារ​លេខ D01280 តម្កល់​នៅ​ក្នុង​បណ្ណសារ​មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារ​កម្ពុជា, ទំព័រ ២

[7] FACT SHEET POL POT AND HIS PRISONERS AT SECRET PRISON S-21, Published by The Documentation Center of Cambodia, 2011

[8] ផ្សារឡុងប៊ិញ ស្ថិតនៅក្នុង​ខេត្ត​ទៀន​ហ្សាង ក្បែរ​ព្រំដែន​កម្ពុជា។