ប្រវត្តិសកម្មភាពក្បត់របស់ ហុក តុល ហៅ ហាន ជាយុទ្ធជនកងពលទី៦
ខាងក្រោមនេះជាចម្លើយសារភាពរបស់ តុល៖ ហុក តុល ហៅ ហាន មានអាយុ២១ឆ្នាំ និងមានស្រុកកំណើតនៅភូមិអំពិលក្រៅ ឃុំអំពិលក្រៅ ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល ខេត្តព្រៃវែង។ កាលពីកុមារភាព តុល រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៩ នៅសាលាវត្តអំពិលក្រៅ និងឈប់រៀនក្នុងឆ្នាំ១៩៦៩។ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧២ តុល ចូលបម្រើការជាយោធានៅកងអនុសេនាធំ១២, យោធាស្រុកកញ្រ្ជៀច ហើយនៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៤ តុល បានប្តូរទៅអង្គភាពកងអនុសេនាធំ៤៦, កងវរសេនាតូច១០២, វរសេនាធំ១២០, កងពលទី៦ តំបន់២០។ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៥ តុល ត្រូវបានឈ្មោះ ឃុត វិបុល ជាអនុប្រធានកងវរសេនាធំ៤៦ យកទៅធ្វើជាកងការពារ។ តុល ត្រូវ វិបុល អប់រំឲ្យស្អប់បដិវត្តន៍ និងណែនាំឲ្យមានចិត្តចង់សប្បាយ និងហ៊ឺហារ។ វិបុល សួរ តុល ថា “ហេតុអ្វីបានជាឯងធ្វើបដិវត្តន៍យូរហើយនៅតែក្រ និងនៅតែមួយកន្លែងអីញ្ចឹង? ឯងចង់ផ្លាស់ប្តូរទេ?”។ តុល និយាយថា “ខ្ញុំចង់ផ្លាស់ប្តូរ តើខ្ញុំគួរធ្វើយ៉ាងមិច? ខ្ញុំសុខចិត្តធ្វើតាមបងទាំងអស់” ។ លុះដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៥ តុល ត្រូវ វិបុល បញ្ចូលទៅជាកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា ហើយពិធីធ្វើឡើងដោយមានឈ្មោះបេ ជាប្រធានវរសេនាធំ១២០ នៃកងពលទី៦ ចូលរួមជាអធិបតី និងមានគោរពទង់សេ-អ៊ី-អា[3] ទៀតផង។ តុល បានធ្វើសច្ចាក្នុងពិធីថា “ប្តេជ្ញាបម្រើសកម្មភាព សេ-អ៊ី-អា អស់មួយជីវិត សំដៅធ្វើគ្រប់សកម្មភាពបដិវត្តន៍បំផ្លាញបដិវត្តន៍”។ តុល ត្រូវបានឈ្មោះបេ អប់រំថា ក្នុងការធ្វើសកម្មភាពនេះមិនមែនធ្វើតែឯងទេគឺមានខ្សែសង្វាក់ទាក់ទងគ្នាច្រើន ហើយខ្សែត្រូវទាក់ទងគឺនៅក្រសួងនយោបាយយោធាតំបន់២០ ឈ្មោះចន្ថា ជាប្រធាន, ឈ្មោះញាន ជាសមាជិក និងឈ្មោះឃុន ជាប្រធានកសិដ្ឋាន។
នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៦ តុល និងឈ្មោះហ៊ាង ជាយុទ្ធជនកងពលទី៦ ត្រូវបាន ចន្ថា ហៅទៅប្រជុំដើម្បីទទួលផែនការកសាងកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា, ផែនការបំផ្លិចបំផ្លាញទិន្នផលស្រូវ និងសម្លាប់គោរបស់អង្គការ។ នៅក្នុងកងវរសេនាធំ១២០ តុល បានស្គាល់កម្លាំង សេ-អ៊ី-អា មួយចំនួនដូចជាឈ្មោះពិត, វិន, សាមិត្ត និងហ៊ាង ហើយទាំងអស់គ្នាបានសហការដើម្បីអនុវត្តផែនការខាងលើពីខែឧសភា រហូតដល់ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៦។ តុល ក៏បានកសាងកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា បានម្នាក់ឈ្មោះ ស្រ៊ុន ជាប្រធានក្រុមការពារអង្គភាពក្រសួងនយោបាយយោធាតំបន់២០។ នៅខែសីហា តុល រួមកម្លាំងជាមួយ សាមិត្ត, ហ៊ាង និងស្រ៊ុន សម្លាប់គោ៣ក្បាលដោយប្រើវិធីចាប់សត្វអាពីងឲ្យខាំច្រមុះគោ និងបានបង្វែរថាគោស្លាប់ដោយសារពស់វែកចឹក។ នៅខែកញ្ញា តុល, ពិន និង វិន បានយកសត្វខ្ទួយឲ្យទិចជ្រូកបណ្តាលឲ្យជ្រូកស្លាប់២ក្បាល ហើយ ខែវិច្ឆិកា ទាំង៣នាក់បានបំផ្លិចបំផ្លាញទិន្នផលស្រូវអង្គការ ដោយបានកៀងហ្វូងក្របីឲ្យស៊ីស្រូវអស់១ហិកតា។
នៅខែធ្នូ តុល និងស្រ៊ុន ត្រូវបានឈ្មោះចន្ថា, ឃុន និងញាន ហៅទៅទទួលផែនការ រៀបចំកសាងកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា, បំផ្លាញទិន្នផលស្រូវ និងសម្លាប់សត្វចិញ្ចឹមរបស់អង្គការបន្តទៀត។ បន្ទាប់ពីទទួលផែនការ តុល ស្គាល់ជាមួយកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា ថ្មីឈ្មោះវ័យ ជាអនុប្រធានកងតូច នៃអង្គភាពកសិដ្ឋានយោធាតំបន់២០ និងឈ្មោះ ប៉ិច ជាយុទ្ធជន។ នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៧ តុល បានទាក់ទងឈ្មោះ សាមិត, ហ៊ាង និងស្រ៊ុន ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពដុតបំផ្លាញស្រូវនៅក្នុងជង្រុកឆេះអស់៨ជង្រុក ហើយនៅខែមីនា តុល បានកសាងកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា បានម្នាក់ឈ្មោះ ហន ជាយុទ្ធជន។ នៅខែឧសភា តុល បានធ្វើសកម្មភាពជាមួយឈ្មោះពិន, វិន, វ័យ និងប៉ិច ដើម្បីសម្លាប់ក្របី៣ក្បាល ហើយនៅខែកក្កដា តុល, សាមិត្ត, ហ៊ាង, ហន និងស្រ៊ុន បានដុតបំផ្លាញស្រូវទុំអស់២ហិកតា។ នៅខែសីហា តុល និងបក្ខពួក បានកើបស្រូវរបស់អង្គការយកទៅចាក់ចោលក្នុងទឹកស្ទឹងអស់ជាច្រើនល្អី។
នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៧ តុល ត្រូវបានចន្ថា, យុន និងញាន ហៅចេញពីក្រសួងនយោបាយ ទៅធ្វើសកម្មភាពនៅកងវរសេនាតូច១០២, វរសេនាធំ១២០ ដោយសហការជាមួយឈ្មោះ សារឿន ជាអនុប្រធានកងអនុសេនាធំ៤៦ វរសេនាតូច១០២។ ក្រោយមក តុល ត្រូវបានសារឿន ប្រកាសឲ្យស្គាល់ជាមួយកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា នៅកងអនុសេនាធំ៤៦ ឈ្មោះយឿន, សារុន, ឡី, កំសាន្ត, សារួន, ឆន, ណាំ, វណ្ណ និងវាសនា។ តុល និងទាំងអស់គ្នា ត្រូវបាន សារឿន ដាក់ផែនការបំផុសឲ្យយុទ្ធជនរត់ចូលទៅប្រទេសវៀតណាម ហើយពេលមានសង្រ្គាមត្រូវបាញ់កំាភ្លើងឡើងទៅលើ ជាងនេះទៅទៀតពេលមានយោធារងរបួសក្នុងសង្រ្គាមមិនត្រូវសែងមកក្រោយទេដើម្បីឲ្យកម្លាំងយោធាខ្មែរក្រហមចុះខ្សោយ។
ជាបន្តបន្ទាប់ តុល, សារុន កំសាន្ត និងឡី បានធ្វើសកម្មភាពបំផុសស្មារតីឲ្យយោធា តាមខ្សែត្រៀមខ្លាចកងទ័ពវៀតណាម ដោយផ្សព្វផ្សាយថា វៀតណាមប្រើប្រាស់អាវុធទំនើបៗ, មានរថក្រោះ និងយន្តហោះ។ ចំណែកយោធាខ្មែរក្រហមគ្មានសម្ភារដូចកងទ័ពវៀតណាមទេ ដូច្នេះពេលដែលមានសង្រ្គាមយុទ្ធជនយើងត្រូវរត់គិចចេញពីខ្សែត្រៀមដើម្បីរស់។ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៧ វៀតណាមបានធ្វើសង្គ្រាមតាមសមរភូមិព្រំដែនត្រពាំងផ្លុង។ នៅសមរភូមិ តុល បានបាញ់កំាភ្លើងឡើងលើ និងបំផុសឲ្យយោធារត់ចេញពីខ្សែត្រៀម។ នៅពេលនោះ តុល បានរងរបួស និងបញ្ជូនទៅព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យព-២ នៃភូមិភាគបូព៌ា រយៈពេល១០ថ្ងៃ ហើយបញ្ជូនបន្តទៅមន្ទីរពេទ្យ-១៧មេសា នៅភ្នំពេញ រយៈពេល១ខែ កន្លះ បានធូរស្បើយ។ អង្គការបានឲ្យ តុល ទៅសម្រាកនៅពេទ្យព-៤ វិញ។ នៅពេទ្យព-៤ តុល បានទាក់ទងឈ្មោះ ពៅ ជាប្រធានក្រុមព្យាបាលជំងឺ។ តុល បានប្រាប់ ពេទ្យពៅ ថា ពេលខ្លួនធ្វើជាយោធាការពារព្រំដែនបានអនុញ្ញាតឲ្យយោធារត់ដោយមិនបាច់ទប់ទល់ជាមួយសត្រូវ។ ចំណែកពេទ្យពៅ បានប្រាប់ តុល ថាគាត់ក៏ជាកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា បង្កប់ខ្លួននៅពេទ្យនេះដែរ។ ពេទ្យពៅ បានចាក់ថ្នាំឲ្យយោធារងរបួសដោយប្រើថ្នាំខូចគុណភាព របួសមិនបានធូរស្បើយ (អាប់សែមុខរបួស) ព្រោះគាត់ចង់ឲ្យរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ។ តុល និយាយថាដូច្នេះយើងជាកម្លាំង សេ-អ៊ី-អា ត្រូវកសាងកម្លាំងបន្ថែមនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ។ ពេទ្យពៅ បានណែនាំឲ្យស្គាល់កម្លាំង សេ-អ៊ី-អា ក្នុងមន្ទីរពេទ្យឈ្មោះ ទូច អនុប្រធានក្រុមព្យាបាលជំងឺ និង នារី វិត ជាបុគ្គលិកពេទ្យ។ ទាំងអស់គ្នាយល់ព្រមអនុវត្តផែនការដុតកម្ទេចឃ្លាំងសម្ភារ និងបំផុសឲ្យមានសកម្មភាពខុសសីលធម៌កើតមាននៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យរវាងអ្នកជំងឺ និងក្រុមគ្រូពេទ្យ។ ក្រោយមក តុល បានធ្វើសកម្មភាពខុសសីលធម៌ជាមួយនារីវិត ចំនួន៣ដង។ បន្ទាប់មក តុល, ពេទ្យពៅ, ទូច និងនារីវិត ពិភាក្សាគ្នាចង់ដុតបំផ្លាញឃ្លាំងថ្នាំ និង សម្ភារពេទ្យ។ ទាំងអស់គ្នាសម្រេចអនុវត្តផែនការនៅពេលព្រឹកថ្ងៃបន្ទាប់។ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែមករាឆ្នាំ១៩៧៨ ផែនការដុតបំផ្លាញឃ្លាំងថ្នាំត្រូវបែកការ តុល ត្រូវបានអង្គការចាប់ខ្លួន។
អត្ថបទដោយ អេង សុខម៉េង
[1] ខ្លឹមសារនៃចម្លើយសារភាពមិនត្រូវបានចាត់ទុកថាត្រឹមត្រូវទាំងស្រុងដូចអ្វីដែលបានឆ្លើយ និងសរសេរទេ ដោយសារតែចម្លើយសារភាពភាគច្រើនបានមកពីអំពើទារុណកម្មយ៉ាងអមនុស្សធម៌ទៅលើម្ចាស់ចម្លើយ។
[2] ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី និងអ្នកនិពន្ធឯទៀត, សៀវភៅកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(១៩៧៥-១៩៧៩) មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា [ភ្នំពេញ] បោះពុម្ពលើកទី២, ឆ្នាំ២០២០, ទំព័រទី៣៣, «ជំពូកទី៦ ភូមិសាស្រ្តរដ្ឋបាលកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ តំបន់២០ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តព្រៃវែង«។
[3] ទង់ សេ-អ៊ី-អា មានពណ៌ខៀវ និងមានសញ្ញារូបផ្កាយចំនួន៥នៅចំកណ្តាលទង់ នៅជុំវិញទង់មានពណ៌ស អមសងខាង។