នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៥ អ៊ាម យ៉ាន ទៅនៅជាមួយ សឿង សុត ហៅ  ងិន  ជាប្រធានកសិកម្មប្រចាំភូមិភាគឧត្តរ។ ខាងក្រោមនេះជាសាច់រឿងរបស់ អ៊ាម យ៉ាន បានរៀបរាប់អំពីរឿងរ៉ាវពេលទៅនៅជាមួយ សឿង សុត ហៅ ងិន ៖

ខ្ញុំឈ្មោះ អ៊ាម យ៉ាន[1] ភេទប្រុស អាយុ៧៥ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងភូមិវត្តចាស់ ឃុំបឹងណាយ ស្រុកព្រៃឈរ ខេត្តកំពង់ចាម។ សព្វថ្ងៃរស់នៅក្នុងភូមិទួលខ្វាវ ឃុំបឹងណាយ ស្រុកព្រៃឈរ ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំមានភរិយា២។ ភរិយាទីមួយមានកូន៧នាក់ សរុបទាំងកូនប្រសារ និងចៅមានចំនួន១២នាក់ ស្លាប់នៅក្នុង សម័យខ្មែរក្រហម។ កាលនោះខ្ញុំនៅកំពង់ធំមិនបាននៅជួបជុំជាមួយគ្រួសារទេ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំឮប្រជាជននិយាយថា អង្គការចោទថាជាខ្មាំង។ គ្រួសារខ្ញុំក្រោយឈ្មោះ អៀង មានកូនតែមួយគត់។

សឿង សុត[2] មានឈ្មោះហៅក្រៅថា  ងិន  អាយុ៤៤ឆ្នាំ ភេទប្រុស ជាជនជាតិខ្មែរ មានទីកន្លែងកំណើត នៅក្នុងភូមិទួលខ្វាវ ស្រុកព្រៃឈរ ខេត្តកំពង់ចាម។  ងិន ជាប្រធានកសិកម្មប្រចាំភូមិភាគឧត្តរ។  ងិន មានឪពុក ឈ្មោះ សឿង គេត និងម្ដាយឈ្មោះ ជា ណៃ។  ងិន មានប្រពន្ធឈ្មោះ ណោន ស៊ុត ហៅ យាន់និងមាន កូន២នាក់(ប្រុសម្នាក់)។  ងិន ត្រូវបានឃាត់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧៧។ ខ្ញុំនៅជាមួយសឿង សុត ហៅ ងិន តាំងពីឆ្នាំចុង១៩៧៥។ ខ្ញុំនៅជាមួយ ងិន ដំបូង នៅទីរួមខេត្តកំពង់ធំ។ ខ្ញុំនៅផ្ទះ សមមិត្ត ងិន ធ្វើជាជាងសិប្បកម្ម។ ងិន ប្រពន្ធឈ្មោះ យន់ (កើតជំងឺស្រឺត) និងមានកូនចំនួន២នាក់ ក្នុងនោះ មានប្រុសម្នាក់។ ខ្ញុំនៅជាមួយ ងិន មិនសូវមានការងារធ្វើទេ ច្រើនតែទៅសង្កាត់អប់រំសមាជិក កាន់កាប់គោ, ក្របី, ធ្វើស្រែ, សេដ្ឋកិច្ច និងពេទ្យសត្វ​។  ងិន ចេញទៅធ្វើការក្នុងខេត្តណាប្រជុំនៅកន្លែងនោះ។  មុំ ជាអនុប្រធានរបស់ ងិន, អាតែម ជាលេខា, យស់ ខាងសេដ្ឋកិច្ចខេត្ត។  ងិន ច្រើនហៅប្រធានក្រុមកសិកម្ម អនុក្រុមកសិកម្ម លេខា និងសមាជិកមកអប់រំនៅផ្ទះ។

កាលនៅជាមួយ  ងិន ខ្ញុំស្គាល់សមមិត្តសាតជាសហជីពកៅស៊ូ។ ខ្ញុំធ្លាប់ឃើញ កែ ពក មកជួប ងិន នោះ ខ្ញុំមិនដឹងថានិយាយអ្វីខ្លះទេ ពេលនោះនៅតែអនុ, សមាជិក, លេខា និងអ្នកការពារ៤នាក់។ កាលនោះ កែ ពក[3] មកជាមួយ មិត្តស្រេង និងសាត។ កាលនោះខ្ញុំស្គាល់ស្រេងជាគណៈស្រុកចំការលើឧស្សាហ៍ទៅប្រជុំជាមួយ ងិន។ ពេល ងិន ប្រជុំអប់រំចប់ចាប់ផ្ដើមហូបបាយ រួចខ្ញុំរៀបចំបាយទឹក និងម្ហូបសម្រាប់ហូប។ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ មានចិនមកទស្សនកិច្ចនៅខេត្តកំពង់ធំ។  ងិន ធ្លាប់និយាយប្រាប់ខ្ញុំថា សាឡុត ស ធ្វើជា គ្រូបង្រៀន នៅស្រុកស្រង៉ែ លុះពេលបានចូលធ្វើនយោបាយបានប្ដូរឈ្មោះហៅថា ប៉ុល ពត។ រួច ប៉ុល ពត បានជិះឡានមកកំពង់ចាម និងខេត្តផ្សេងៗទៀតដើម្បីពិនិត្យមើលសេដ្ឋកិច្ច។ ងិន ប្រើខ្ញុំទៅមន្ទីរកន្លែងកសិកម្ម ដើម្បីមើលថាប្រជាជនធ្វើការងារបានល្អឬអត់។ កាលនោះខ្ញុំស្គាល់ នីរសារពីរនាក់មានឈ្មោះ មិត្តឆាត និងមិត្តរ៉ុន។ តាំងពីខ្ញុំទៅធ្វើការជាមួយ ងិន ខ្ញុំមិនដែលបានមកលេងផ្ទះទេព្រោះអង្គការតឹងរឹងណាស់។ នៅក្នុងភូមិ ដើរទៅណាមកណាទាល់តែមានសំបុត្រ។ ខ្ញុំតែងតែទៅឃុំជាមួយ ងិន  ដើម្បីប្រជុំអំពីធ្វើស្រែឲ្យបានភោគផលច្រើន បើធ្វើមិនបាននឹងយកទៅ រៀនសូត្រ។ ខ្ញុំនៅកន្លែងមន្ទីរកសិកម្មខាងធ្វើរនាស់ នង្គ័ល។ ពេលបាក់ឬក៏ខូចខាតត្រូវធ្វើថ្មី។ ខ្ញុំធ្វើរនាស់ និង នង្គ័លក្នុងមួយថ្ងៃៗគ្មានបានសម្រាកទេ។  ងិន ធ្លាប់និយាយប្រាប់ខ្ញុំថា សាត ត្រូវអង្គការបាញ់សម្លាប់។ នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៧ អង្គការមកចាប់ ងិន ទៅទៀត។ នីរសារឈ្មោះ មិត្ត រ៉ុន ប្រាប់ខ្ញុំថា ងិន ត្រូវទៅធ្វើការ នៅស្រុកស្ទោង។ ក្រោយមកខ្ញុំឮ មិត្តរ៉ុន និយាយថា មានខ្មាំងបាញ់ឡាន ងិន នៅផ្លូវបំបែកខេត្តកំពង់ធំ។ ប្រហែល ជាកន្លះខែក្រោយមកអង្គការមកចាប់ យន់ និង កូនយកទៅ ភូមិត្រពាំងវែង សង្កាត់ស្រយ៉ូវ ស្រុកស្ទឹងសែន ខេត្តកំពង់ធំ។ ខ្ញុំក៏ត្រូវអង្គការបញ្ជូនទៅធ្វើជាង នៅភូមិត្រពាំងវែង។ ខ្ញុំនៅភូមិត្រពាំងវែងបានកន្លះខែប្រធានកសិកម្មខេត្តកំពង់ចាមបានទាក់ទងយកខ្ញុំមកកំពង់ចាម។ ប្រធានកសិកម្មខេត្តកំពង់ចាម ឈ្មោះ សឿ។ ខ្ញុំមកធ្វើសាលាមួយប្រវែងបណ្ដោយ៣០ម៉ែត្រទទឹង៣០ម៉ែត្រ នៅ ភូមិទួលស្បៅ។ ខ្ញុំដើរធ្វើផ្ទះធ្វើមន្ទីរតាមអង្គការបញ្ជាបានប្រហែលជា​កន្លះខែ អង្គការបញ្ជូនខ្ញុំមកធ្វើកសិកម្ម នៅភូមិទួលខ្វាវ។ កាលនោះបាន មិត្តសឿ ចាត់តាំងខ្ញុំជាប្រធានកសិកម្ម និងភ្ជាប់ជាមួយសំបុត្រធានាឲ្យដល់សង្កាត់បឹងណាយទទួលខុសត្រូវ និងការពារ។

ក្រោយពីសម័យខ្មែរក្រហមបានបញ្ចប់ ខ្ញុំបានបាត់បង់ប្រពន្ធ, កូនបង្កើត, កូនប្រសារ និងចៅចំនួន១២នាក់។

អត្ថបទដោយ វី ស៊ីថា

---

[1] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា សម្ភាសន៍ជាមួយអ៊ាម យ៉ាន ត្រូវជាប្អូនថ្លៃ សឿង សុត ហៅ  ងិន  KCI0424 ភូមិទួលខ្វាវ ឃុំបឹងណាយ ស្រុកព្រៃឈរ ខេត្តកំពង់ចាម។ ថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៣,សម្ភាសន៍ដោយឡុង ដានី។

[2] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា  លេខឯកសារ I09762

[3]  មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា  , ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បោះពុម្ពឆ្នាំ២០២០ , ១៩៧៧ កែ ពក ត្រូវបានតែងតាំងជា លេខាភូមិភាគឧត្តរ។ ទំព័រទី៣៤