ប្រពន្ធកូន និងសាច់ញាតិ ទាហាន លន់ នល់ ចំនួន៣៦គ្រួសារ ត្រូវបានសម្លាប់នៅឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង
បន្ទាប់ពីកងទ័ពខ្មែរក្រហមវាយដណ្តើមកាន់កាប់ទីប្រជុំជនអ្នកលឿងនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ប្រពន្ធកូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ ចំនួន៣៦គ្រួសារត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមជម្លៀសដោយបង្ខំទៅរស់នៅឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ក្រុមគ្រួសារទាហាន លន់ នល់ ទាំងអស់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមនាំយកយកទៅវាយសម្លាប់ទម្លាក់ក្នុងស្រះចំនួនពីរនៅចំណុចទួលសុភីក្នុងភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង។ អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមរស់នៅឃុំកោះសំពៅចំនួនពីរូបបានរៀបរាប់រឿងរ៉ាវខ្មែរក្រហមសម្លាប់ប្រពន្ធកូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ ដូចខាងក្រោម៖
អ៊ឹម ឈន[1] អាយុ៧៨ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិសូរិយា ឃុំបឹងដោល ស្រុកព្រះស្តេច ខេត្តព្រៃវែង។ នៅឆ្នាំ១៩៥៨ អ៊ឹម ឈន និងក្រុមគ្រួសារបានផ្លាស់ទៅរស់នៅភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ។ ពេលនោះ អ៊ឹម ឈន ជួយឪពុកម្តាយធ្វើស្រែ និងមើលគោ។
នៅឆ្នាំ១៩៦៨ អ៊ឹម ឈន បានរៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ ឃុត រុំ នៅភូមិអំពៅព្រៃន។ បន្ទាប់ពីរៀបការរួច អ៊ឹម ឈម និងប្រពន្ធបានប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការចិញ្ចឹមគ្រួសារ។ នៅខណៈពេលនេះ អ៊ឹម ឈន បានឃើញកងទ័ពវៀតកុងជាច្រើននាក់ចូលមកភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ។ កងទ័ពវៀតកុងបានស្នាក់នៅក្នុងព្រៃតាមដងទន្លេក្នុងទឹកដីកម្ពុជាតាមបណ្តោយព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-វៀតណាម។
នៅឆ្នាំ១៩៧០ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានសហការជាមួយកងទ័ពវៀតកុងប្រយុទ្ធតទល់នឹងទាហានធៀវគី ដែលសហការជាមួយទាហានសហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅអំឡុងពេលនោះទាហានទាំងសងខាងបានបាញ់ផ្លោងដាក់គ្នា និងមានការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីសំណាក់ទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកមកលើនៅឃុំកោះសំពៅ។ ទាហានធៀវគី ក៏បានចូលមកឃុំកោះសំពៅនិងធ្វើបាបប្រជាជន ដូចជាវាយប្រជាជន ចាប់ចងប្រជាជន និងរឹបអូសយករបស់របរប្រជាជនរួមមាន៖ មាន់ទា គោក្របី និងខោអាវ ជាដើម។ ប្រជាជនមានការភ័យខ្លាច និងបានភៀសខ្លួនចេញពីឃុំកោះសំពៅទៅរស់នៅតាមភូមិ ឃុំមួយចំនួនក្នុងស្រុកព្រះស្តេច ខេត្តព្រៃវែង។ អ៊ឹម ឈន និងក្រុមគ្រួសារបានភៀសខ្លួនទៅរស់នៅស្រុកកំណើតនៅភូមិសូរិយា ឃុំបឹងដោល ស្រុកព្រះស្តេច ខេត្តព្រៃវែង ជាបណ្តោះអាសន្ន។
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៤ ឬដើមឆ្នាំ១៩៧៥ គ្រួសារ អ៊ឹម ឈន និងគ្រួសារដទៃទៀតបានវិលត្រឡប់មករស់នៅក្នុងភូមិអំពៅព្រៃវិញ។ បន្ទាប់មកខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមរៀបចំប្រជាជនឲ្យរស់នៅក្នុងសហករណ៍ជាក្រុម ជាកងតូច និងកងធំ។ នៅខណៈពេលនោះប្រជាជនត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជាឲ្យប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិឯកជននៅតាមផ្ទះរបស់ខ្លួនទាំងអស់ទៅដាក់រួមនៅក្នុងសហករណ៍។ ប្រជាជនត្រូវហូបរួម ធ្វើការងារពលកម្មរួម។ នៅអំឡុងពេលនោះខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រពន្ធកូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ ចំនួន៣៦គ្រួសារមករស់នៅជាមួយប្រជាជនមូលដ្ឋានក្នុងភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង។ ក្រុមគ្រួសារទាហាន លន់ នល់ ទាំងនោះត្រូវបានខ្មែរក្រហមបែងចែកឲ្យរស់នៅធ្វើការងារពលកម្មជាមួយប្រជាជនមូលដ្ឋាន ដោយចាត់តាំងឲ្យនៅតាមកងនីមួយៗរួមមាន៖ កងមីងៗ កងយាយៗ កងតាៗ កងចល័ត និងកងកុមារ។
អ៊ឹម ឈន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់តាំងឲ្យនៅក្នុងកងពូៗត្រូវធ្វើការពលកម្មចល័តពីមួយកន្លែងទៅមួយកន្លែងទៀតដូចជា ទៅភ្ជួររាស់ដី ដកស្ទូងស្រូវ ច្រូតកាត់ បររទេះគោដឹកស្បៀងទៅឲ្យអង្គភាពផ្សេង និងកាប់ឆ្ការព្រៃរានដីធ្វើស្រែបន្ថែម។ ពេលនោះ អ៊ឹម ឈន មិនសូវបានស្នាក់នៅជាមួយប្រពន្ធកូនឡើយ។ ចំពោះការហូបចុកនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមមិនបានគ្រប់គ្រាន់ទេ គឺខ្មែរក្រហមបានឲ្យប្រជាជនថ្មី និងប្រជាជនមូលដ្ឋានហូបបបរម្នាក់មួយចាន ឬពោតទុំម្នាក់មួយផ្លែក្នុងមួយពេល។ ក្នុងមួយថ្ងៃខ្មែរក្រហមអនុញ្ញត ប្រជាជនហូបអាហារពីរពេល គឺពេលថ្ងៃត្រង់ និងពេលល្ងាច។ នៅពេលនោះប្រជាជនបង្កបង្កើនផលស្រូវបានទន្និផលស្រូវច្រើន ប៉ុន្តែខ្មែរក្រហមបានដឹកជញ្ជូនផលស្រូវយកទៅអស់មិនទុកស្រូវសម្រាប់ឲ្យប្រជាជនហូបចុកឆ្អែតឡើយ។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនកម្មាភិបាលពីភូមិភាគនិរតីចូលមកគ្រប់គ្រង់ប្រជាជននៅឃុំកោះសំពៅ។ ចំណែកកម្មាភិបាលភូមិភាគបូព៌ាដែលដឹកនាំនៅឃុំកោះសំពៅត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងសម្លាប់។ ប្រធានឃុំកោះសំពៅឈ្មោះ គឹង និងគ្រួសារត្រូវបានកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមកពីនិរតីយកទៅសម្លាប់ចោសទាំងអស់។
កម្មាភិបាលមកពីភូមិភាគនិរតីភាគច្រើនជាយុវនារីក្មេងៗ និងត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់តាំងឲ្យដឹកនាំនៅតាមកងតូច កងធំ ក្នុងឃុំកោះសំពៅទាំងមូល។ នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៧៨ កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមកពីនិរតីបានយកប្រពន្ធកូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ ទាំងអស់ចំនួន៣៦គ្រួសារ ទៅសម្លាប់ទម្លាក់ក្នុងស្រះចំនួនពីរត្រង់ចំណុចទួលសុភី ក្នុងភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង។ មុនពេលយកក្រុមគ្រួសារទាហាន លន់ នល់ទៅសម្លាប់ កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមកពីភូមិភាគនិរតីបានបោកបញ្ឆោតក្រុមគ្រួសារទាហាន លន់ នល់ ថា អង្គការបដិវត្តន៍បញ្ជូនបងប្អូនទាំងអស់ទៅរស់នៅតំបន់២៥ ភូមិភាគនិរតី ដែលជាកន្លែងសម្បូរសប្បាយ។ នៅទីនោះមានបាយ មានម្ហូបហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ សូម្បីតែនំបុ័ងធំប៉ុនៗគល់ត្នោត។
នៅថ្ងៃមួយក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ អ៊ឹម ឈន បានធ្វើដំណើរត្រឡប់ពីធ្វើការងារពលកម្មនៅឃុំប្រាសាទ ស្រុកពាមជរ ដោយបានឆ្លងកាត់តាមចំណុចទួលសុភីនេះ ក៏បានឃើញសាកសពប្រពន្ធ កូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ អណ្តែតពេញៗស្រះ មើលទៅគួរឲ្យអាណោចអាធ័មខ្លាំងណាស់។
ចំណែក ស៊ីម សាយ[2] អាយុ៨២ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិក្តីស្គៀ ឃុំជ័យកំពត ស្រុកព្រះស្តេច ខេត្តព្រៃវែង។ នៅឆ្នាំ១៩៦១ ស៊ីម សាយ បានផ្លាស់មករស់នៅភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង និងបានចូលធ្វើកងជីវពលឃុំកោះសំពៅ និងបានប្រចាំការនៅប៉ុស្តិ៍ព្រំដែនកម្ពុជា – វៀតណាម ឃុំកោះសំពៅរហូតដល់រដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០។ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៧០ ស៊ីម សាយ បានស្ម័គ្រចិត្តចូលបម្រើកងទ័ពជាមួយអង្គភាពកងទ័ពវៀតកុង (កងពល C-92 )។ ស៊ីម សាយ បានហ្វឹកហាត់យុទ្ធសាស្ត្រកងទ័ព និងបានស្នាក់នៅជាមួយវៀតកុងរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៣ ទើបផ្លាស់មកនៅក្នុងអង្គភាពវរសេនាធំរបស់ ចាន់ ចក្រី ប្រចាំភូមិភាគបូព៌ាវិញ។ ពេលនោះ ស៊ីម សាយ មានតួនាទីជាប្រធានកងអនុសេនាតូច ក្នុងកងវរសេនាតូចលេខ១ ចំណុះវរសេនាធំ ចាន់ ចក្រី។ បន្ទាប់មកកងវរសេនាតូចលេខ១ ត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យមកធ្វើប្រតិបត្តិការស្ទាក់វាយកប៉ាល់ និងម៉ារីនរបស់ទាហានធៀវ-គី ដែលបើកឡើងពីវៀតណាមខាងត្បូងឆ្ពោះមកអ្នកលឿង និងទីក្រុងភ្នំពេញ។ នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៥ ស៊ីម សាយ និងអង្គភាពកងវរសេនាតូចលេខ១ និងអង្គភាពកងទ័ពផ្សេងៗទៀតត្រូវបានបញ្ជូនមកវាយដណ្តើមយកទីប្រជុំជនអ្នកលឿង។ បន្ទាប់ពីវាយកាន់កាប់ទីប្រជុំជនអ្នកលឿង កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រពន្ធ កូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ ចំនួន៣៦គ្រួសារ ដែលស្នាក់នៅអ្នកលឿងឲ្យមករស់នៅឃុំកោះសំពៅ។
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៦ ខ្មែរក្រហមបានចាប់ខ្លួន ចាន់ ចក្រី និងប្រធានកងវរសេនាតូចលេខ១ ឈ្មោះ សាញ់។ ស៊ីម សាយ ភ័យខ្លាចមានការចាប់ខ្លួនដូចមេបញ្ជាការរបស់ខ្លួនក៏សម្រេចចិត្តរត់ភៀសខ្លួនមករស់នៅភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ វិញ។ នៅខណៈពេលនោះ តាម៉េង លេខាស្រុកពាមជរ ដែលជាសាច់ញាតិរបស់ ស៊ីម សាយ បានតែងតាំង ស៊ីម សាយ ជាប្រធានសហករណ៍ឃុំកោះកុក ស្រុកពាមជរ។ សហករណ៍ឃុំកោះកុក មានប្រជាជនប្រមាណ៣០០គ្រួសារ ដែលខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសមកពីស្រុកបាភ្នំ ស្រុកកំពង់ត្របែក និងស្រុកព្រះស្តេច ឲ្យមកធ្វើស្រែបង្កបង្កើតផលនៅឃុំកោះកុក ដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងឃុំកោះសំពៅដែរ។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ ឬដើមឆ្នាំ១៩៧៨ ស៊ឹម សាយ ត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យចូលកាន់តំណែងជាប្រធានកងរយអន្តរាគមន៍ប្រចាំកងពល៨០៥។ សុខ សេន ជាប្រធានកងពល៨០៥។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ស៊ីម សាយ បានដឹងថា ខ្មែរក្រហមបានយកប្រពន្ធ កូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ ទាំង៣៦គ្រួសារ ទៅសម្លាប់ទម្លាក់ក្នុងស្រះនៅចំណុចទួលសុភី ស្ថិតនៅជាប់ព្រំប្រទល់ភូមិអំពៅព្រៃ និងភូមិទួលសាំង ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង។ បើតាម ស៊ីម សាយ ក្នុងចំណោមប្រពន្ធកូន និងសាច់ញាតិទាហាន លន់ នល់ ទាំង៣៦គ្រួសារនេះមានមួយចំនួនមានស្រុកកំណើតនៅក្នុងឃុំកំពង់ភ្នំ និងឃុំព្រែកដាច់ ស្រុកលើកដែក ខេត្តកណ្តាល៕
អត្ថបទដោយ ឡុង ដានី
[1] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ឡុង ដានី បានសម្ភាស អ៊ឹម ឈន អាយុ៧៨ឆ្នាំ មានទីលំនៅក្នុងភូមិអំពៅព្រៃ ឃុំកោះសំពៅ ស្រុកពាមជរ ខេត្តព្រៃវែង ថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥។
[2] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ឡុង ដានី បានសម្ភាស ស៊ីម សាយ អាយុ៨២ឆ្នាំ មានទីលំនៅក្នុងភូមិត្បែង ឃុំព្រៃឈ ស្រុកកំពង់ត្របែក ខេត្តព្រៃវែង ថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥។