កង លឿង៖ ការផ្ទុះគ្រាប់មីនធ្វើឲ្យខ្ញុំពិការ និងមិត្តរួមការងារ៥នាក់ស្លាប់ភ្លាមៗ
កង លឿង[1] ភេទស្រី អាយុ៦៦ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិដំរីស្លាប់ ស្រុកក្រឡាញ់ ខេត្តសៀមរាប។ លឿង បច្ចុប្បន្នរស់នៅក្នុងភូមិទួលប្រាសាទ ឃុំត្រពាំងតាវ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
លឿង បាននិយាយថា៖ «កាលពីកុមារភាព ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រនោះទេ។ នៅពេលដែលខ្ញុំធំដឹងក្ដី ស្រុកទេសចាប់ផ្តើមកើតសង្គ្រាម។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៥នាក់ ហើយខ្ញុំជាកូនទីពីរនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលពីសង្គមចាស់ ឪពុកម្ដាយខ្ញុំប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ នៅក្នុងជំនាន់នោះ ប្រជាជននៅក្នុងភូមិសុទ្ធសឹងតែជាកសិករ។ ការរស់នៅក្នុងជំនាន់សង្គមរាស្រ្តនិយមមានការរួបរួមសាមគ្គីគ្នាណាស់ ប្រជាជនចេះយកអាសា គ្នា និងចេះចែករំលែកគ្នាទៅវិញទៅមក។ ស្ថានភាពនៅក្នុងភូមិស្ថានមិនទាន់មានការលូតលាស់ខ្លាំងនោះទេ ប៉ុន្តែប្រជាជនរស់នៅដោយមានសេចក្ដីសុខ។ សម័យនោះមិនមានក្មេងទំនើង មិនមានចោរលួចឆក់ភ្លន់នោះទេ។ ប្រជាជននៅក្នុងស្រុកភូមិរបស់ខ្ញុំរស់នៅដោយសុខសាន្តជាមួយក្រុមគ្រួសារ។
ខ្ញុំនៅចងចាំថា ព្រឹត្តិការណ៍មួយបានកើតឡើង ដោយសារតែប្រជាជននៅក្នុងក្រុងសៀមរាប ធ្វើបាតុកម្មទាមទារអំណាចពី លន់ នល់ ថ្វាយសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ វិញ។ ក្រោយមកទៀត ការទម្លាក់គ្រាប់បែកកើតឡើងនៅក្នុងភូមិស្រុករបស់ខ្ញុំ។ ហេតុការណ៍នេះបានបង្ករឲ្យប្រជាជនស្លាប់ និងបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិអស់ជាច្រើន។ ប្រជាជនជួបការលំបាកវេទនាខ្លាំងណាស់ ដោយប្រជាជនខ្លះរត់ចូលលេណដ្ឋានសឹងតែមិនទាន់។ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងគោក្របី ត្រូវគ្រាប់បែកស្លាប់ និងខ្ទេចខ្ទីរអស់។ ការធ្វើស្រែនិងប្រមូលផលក៏មិនអាចធ្វើបាន។
រហូតដល់ខ្ញុំមានអាយុ១៥ឆ្នាំ ទើបខ្ញុំត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យចូលជាកងនារីកុមារ។ ការងារដែលខ្ញុំធ្វើនៅក្នុងកងកុមារភាគច្រើនគេប្រើឲ្យលើកទំនប់ ជីកប្រឡាយ លើកភ្លឺស្រែ បិទភ្លឺស្រែ ដកស្ទូង ច្រូតកាត់ ជាដើម។ ជំនាន់នោះឲ្យតែដល់ម៉ោង៤ទៅម៉ោង៥ ភ្លឺនាំគ្នាក្រោកដើរទៅស្រែ ដើម្បីទៅដេកចាំនៅវាលស្រែតែម្ដងព្រោះខ្លាចទៅមិនទាន់ម៉ោងធ្វើការ។ រហូតដល់ម៉ោង៦ព្រឹក កងឈ្លបចាប់ផ្ដើមផ្លុំកញ្ចែ ជាសញ្ញាឲ្យចូលជួរមុនពេលចុះស្ទូង ឬច្រូតស្រូវ។ ចំណែកឯការហូបចុក នៅពេលនោះមានការខ្វះខាត ហូបមិនគ្រប់គ្រាន់ រហូតទាល់តែដល់រដូវច្រូតកាត់ទើបគេឲ្យហូបបាយម្ដងម្កាល។ សម្លៀកបំពាក់នៅសម័យនោះមានពណ៌ខ្មៅ សូម្បីតែក្រណាត់ថ្មីៗមានពណ៍ផ្សេងៗក៏ត្រូវយកទៅជ្រលក់ជាមួយដើមស្រម៉រឲ្យមានពណ៍ខ្មៅទើបអាចយកមកស្លៀកពាក់បាន។ ការរស់នៅក្នុងជំនាន់នោះ ប្រជាជនមានការបិទសិទ្ធិសេរីភាព មិនអាចប្រឆាំងតវ៉ាបានទាំងអស់ គ្រប់យ៉ាងត្រូវធ្វើទៅតាមអង្គការចាត់តាំង។ នៅអំឡុងពេលខ្ញុំរស់នៅក្នុងកងកុមារ ខ្ញុំតែងតែដេកនឹកទៅដល់ឪពុកម្ដាយជារៀងរាល់យប់។ វ័យកំពុងតែត្រូវរការមើលថែពីអាណាព្យាបាលបែរជាត្រូវរស់នៅតែម្នាក់ឯងទៅវិញ។ ការនឹករឭកដល់ក្រុមគ្រួសារពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃកាន់តែធ្វើឲ្យខ្ញុំមានគំនិតចង់រត់ទៅផ្ទះវិញ។ ប៉ុន្តែនៅសម័យនោះ បើយើងត្រឡប់ទៅផ្ទះសម្បែងវិញ យើងក៏មិនបានជួបជុំឪពុកម្ដាយបងប្អូននោះទេ។ អង្គការជម្លៀសក្រុមគ្រួសារទៅនៅកន្លែងផ្សេងៗ។
នៅឆ្នាំ១៩៧៨ ខ្ញុំរួមទាំងនារីជាច្រើននាក់ទៀតត្រូវបានបញ្ជូនទៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដើម្បីធ្វើការនៅតាមរោងចក្រ។ នៅពេលដែលខ្ញុំធ្វើដំណើរដល់សំរោង ខ្ញុំមិនទាន់ឃើញរោងចក្រអ្វីនោះទេ។ ខ្ញុំបានស្នាក់នៅក្នុងវត្តសំរោង។ ខ្ញុំក៏បានឃើញនារីៗជាច្រើនដែលស្នាក់នៅទីនោះមុនខ្ញុំទៅទៀត។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ កម្លាំងនារីៗដែលរស់នៅវត្តសំរោង ត្រូវបានកងកម្លាំងទាហានដឹកយកទៅដាក់នៅតាមកងអង្គភាពរបស់ខ្មែរក្រហមក្នុងមួយកន្លែង៥០នាក់។
ក្រោយមក ខ្ញុំបានចូលជាក្នុងអង្គភាពរបស់ខ្មែរក្រហម ដើម្បីដឹកជញ្ជូនគ្រាប់យកទៅឲ្យកងទ័ពសមរភូមិមុខ។ កាលណោះ យើងជញ្ចូនគ្រាប់កាំភ្លើងអាការ គ្រាប់បេ៤០ និងគ្រាប់កាំភ្លើងធំៗមួយចំនួនទៀត។ នៅតាមផ្លូវធ្វើដំណើរដឹកជញ្ជូនគ្រាប់ទៅសមរភូមិមុខមានភាពលំបាកខ្លាំង ពីព្រោះពេលនោះមិនមានផ្លូវធ្វើដំណើរស្រួលនោះទេ។ កងនារីដឹកជញ្ជូនទាំងអស់ត្រូវដើរជាជួរពីក្រោយគ្នា ដោយមិនហ៊ានដើរបែកផ្លូវឡើយពីព្រោះខ្លាចមានគ្រោះថ្នាក់ ដូចជាជាន់គ្រាប់មីន។
ក្រៅពីការងារដឹកជញ្ជូនគ្រាប់ ខ្ញុំនិងអ្នកដែលមានមាឌធំៗ ត្រូវសែងអ្នករបួសពីទីស្នាក់ការនៅសមរភូមិមុខ មកសមរភូមិក្រោយវិញ។ អ្នករបួសខ្លះត្រូវខ្លាំងក៏ស្លាប់នៅតាមផ្លូវ ឯអ្នកខ្លះទៀតសែងទៅដល់មន្ទីរពេទ្យហើយដាច់ខ្យល់ស្លាប់។ អ្នករួចពីការស្លាប់មានចំនួនតិចណាស់ នៅពេលនោះ។ ខ្ញុំបានឃើញរាល់ហេតុការណ៍កើតឡើងនៅក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមទាំងអស់។ ខ្ញុំពិតជាអនោចអធមដល់បងប្អូនប្រជាជនខ្មែរទាំងអស់ ដែលបានពលីជីវិត និងបងប្អូនកងទ័ព ដែលត្រូវពិការភាពនៅក្នុងសង្គ្រាម។
នៅអំឡុងពេលខ្ញុំដឹកជញ្ជូន ខ្ញុំក៏បានត្រូវរបួសដោយសារមិត្តរួមក្រុមជាន់មីន។ មិត្តក្នុងក្រុមចំនួន៥នាក់ត្រូវផ្ទុះស្លាប់នៅហ្នឹងកន្លែង។ អ្នករបួសត្រូវបានកម្លាំងសែងពីទីស្នាក់ការពេទ្យ បានស្លាប់នៅតាមផ្លូវចំនួន២នាក់ថែមទៀត។ អ្នកទាំងពីរនាក់ដែលបានស្លាប់គឺជាប្អូន និងពូរបស់ខ្ញុំ។ ចំណែកអ្នកដែលបានបញ្ជូនទៅដល់ពេទ្យមាន៦នាក់រួមទាំងខ្ញុំ។ កាលនោះខ្ញុំត្រូវរបួសធ្ងន់ ខ្ញុំត្រូវសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ ខ្ញុំបានត្រូវអំបែងគ្រាប់ឡើងសុះសាច់ទាំងអស់។ កាលនោះ ពេទ្យបម្រុងយកគ្រាប់ភ្នែកខ្ញុំចេញមកទាំងគូរ ដោយសារតែខ្ញុំត្រូវខ្លាំងខ្លាចមានបញ្ហាដល់បាត់បង់ជីវិត។ ខ្ញុំបានសម្រាកព្យាបាលនៅទីស្នាក់ពេទ្យរហូតដល់ជាសះស្បើយ។ បន្ទាប់ពីខ្ញុំជាសះស្បើយពីបួស ខ្ញុំមិនអាចធ្វើការងារអ្វីបាននោះទេ។ សូម្បីតែការធ្វើដំណើរដោយខ្លួនឯង ។ ខ្ញុំក៏បន្តរស់នៅមន្ទីរពេទ្យ ជួយបោកខោអាវ និងធ្វើការងារស្រាលៗមួយចំនួនអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៦ ខ្ញុំក៏បានរៀបការ។ កាលនោះប្ដីរបស់ខ្ញុំគាត់ជាកងទ័ព។ គាត់មានអត្តចរិកស្លូតបូតណាស់។ គាត់គឺជាកូនកំព្រាឪពុកម្ដាយ តាំងពីក្មេង។ ដោយក្ដីអាណិត និងស្រឡាញ់ ខ្ញុំក៏បានសម្រេចចិត្តរៀបការជាមួយគ្នា។ ពេលរៀបការ ខ្ញុំរៀបចំនួន៤គូ។ បន្ទាប់ពីមានគ្រួសារហើយ ខ្ញុំក៏លែងទៅធ្វើការអ្វីទៀតហើយ។ ខ្ញុំត្រូវនៅចាំផ្ទះនៅសមរភូមិក្រោយ ចំណែកឯប្ដីរបស់ខ្ញុំត្រូវទៅសមរភូមិមុខដដែល។
រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩០ តាម៉ុក ក៏បានប្រកាសប្រាប់ប្រជាជនដែលរស់នៅលើភ្នំដងរែកទាំងអស់ចុះមករស់នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង។ កាលនោះ ខ្ញុំក៏ត្រូវបានបញ្ជូនមកនៅតាមអង្គភាពនីមួយដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិទួលប្រាសាទ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ការរស់នៅលែងមានការគៀបសង្កត់ដូចជំនាន់ខ្មែរក្រហមទៀតហើយ។ គ្រួសារខ្ញុំទទួលបានសេរីភាពក្នុងការធ្វើការងារ និងសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញ»៕
អត្ថបទដោយ មេក វិន
[1] មេក វិន សម្ភាសន៍ជាមួយ កង លឿង នៅក្នុងភូមិទួលប្រាសាទ ឃុំត្រពាំងតាវ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣។