(រតនគិរី)៖ កែវ សុបុត្រ មានអាយុ ៧២ឆ្នាំ បច្ចុប្បន្នជាគ្រូពេទ្យ រស់នៅភូមិបី ឃុំស្រែអង្គ្រង ស្រុកកូនមុំ ខេត្តរតនគិរី។ ពីឆ្នាំ១៩៧១ រហូតដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៥ សុបុត្រ បានបួសជាភិក្ខុ។ នៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ព្រះសង្ឃនៅក្នុងភូមិរួមទាំង សុបុត្រ ត្រូវបាន យុវជន-យុវនារីបដិវត្ត និមន្ត​ទៅចូលរួមអបអរជ័យជម្នះនៃកងទ័ពបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម។ ប្រជាជននៅក្នុងភូមិទាំងអស់មានសង្ឃឹមថាក្រោយពីថ្ងៃ១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ នឹងធ្វើឲ្យប្រជាជនមានសេរីភាព និងការរីកចម្រើនទាំងវិស័យពុទ្ធចក្រ និងអាណាចក្រឡើងវិញ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ ផ្ទុយមកវិញ ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានក្លាយជាទឹកភ្នែករបស់ប្រជាជនខ្មែរដែលចងចាំមិនភ្លេច។

ដឹកនាំប្រទេសមិនបានយូរប៉ុន្មាន យោធាខ្មែរក្រហមបានចាប់ព្រះសង្ឃផ្សឹក និងលុបបំបាត់​ព្រះពុទ្ធសាសនា។ សុបុត្រ ត្រូវបានចាប់ផ្សឹកដូច​សង្ឃដទៃ និងបានក្លាយជាកងយុវជន។ ជាកងយុវជន សុបុត្រ ត្រូវធ្វើពលកម្មលើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ ចាប់ពីម៉ោង៥ព្រឹករហូតដល់ម៉ោង១១ថ្ងៃត្រង់ ទើបទទួលបាន របបអាហារ ហូប។ ខ្មែរក្រហមចែកបាយខ្ចប់ស្លឹកខ្លុង ដោយមានលាយជាមួយស្លឹកដំឡូង, មើមដំឡូងមី, ក្តួច, គល់ចេក, គល់ល្ហុង, ផ្លែល្វា, ផ្កាចាហួយ, ស្លឹកព្រិច ឬផ្លែអំពុកជាដើម​ ឲ្យប្រជាជនហូប។ ចំណែកសម្លមានតែបបរសប៉ុណ្ណោះ។

នៅពេលខ្មែរក្រហមសួរ ប្រជាជន​ត្រូវបង្ខំចិត្តឆ្លើយថាឆ្ងាញ់ទាំងអស់។ បើសួរថាឆ្អែត ប្រជាជនត្រូវ​ថាឆ្អែត ទោះបីមនុស្សបីនាក់ ត្រូវ​ហូប​ត្រឹមអង្ករមួយកំប៉ុង ក្នុងមួយថ្ងៃក៏ដោយ។ ចំណែកដំឡូងដែលដាំបាន ខ្មែរក្រហមមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនហូបឡើយ និងទុកឲ្យក្រុមអ្នកដាំស្លជាអ្នកជីក។

បន្ទាប់ពីហូបបាយរួច មានការប្រជុំជីវភាព ដោយលើកឡើងអំពីគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិរបស់សមាជិកក្រុមដែលមានគ្នាចំនួន១២នាក់។ ក្នុងមួយយប់មួយថ្ងៃ ប្រជាជន ត្រូវលើកភ្លឺស្រែឲ្យបាន៤០ម៉ែត្រ។ បើមាននរណាម្នាក់ធ្វើមិនបានតាមគោលការណ៍កំណត់ ខ្មែរក្រហមនិងយកទៅកសាង ឬទៅរៀនសូត្រ ដោយលើកឡើងថា «ទុកក៏មិនចំណេញដកយកចេញក៏មិនខាត»។

នៅពេលប្រជុំ សមាជិកក្រុមតែងតែទិតៀនគ្នាទៅវិញទៅមកអំពីបទពិសោធន៍នៅពេលលើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ។ បន្ទាប់ពីឮសំឡេងជួងបន្លឺឡើង​នៅម៉ោង១រសៀល ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវបន្តធ្វើការរហូតដល់ម៉ោង៥ល្ងាច ប្រជាជន​នាំគ្នា​ ងូតទឹក និងហូបបាយ។ ក្រោយពីបាយរួច ប្រជាជន ត្រូវជួប​ប្រជុំនិងធ្វើការបន្តរហូតដល់ម៉ោង៩យប់។

សុបុត្រ បាននិយាយថា ប្រជាជនទាំងអស់ ត្រូវរស់នៅដោយគ្មានសិទ្ធិសេរីភាពនោះទេ។ ក្នុងមួយភូមិ ខ្មែរក្រហម​បែង​ចែកប្រជាពលរដ្ឋជាបីក្រុម រួមមាន ប្រជាពលរដ្ឋកម្រិតមួយ, កម្រិតពីរ និងកម្រិតបី។ ដោយកម្រិតមួយមានសិទ្ធិសេរីភាពគ្រាន់បើជាងក្រុមដទៃបន្តិច។

ប្រជាជននៅតាមមូលដ្ឋានត្រូវរស់នៅដោយលំបាកជាងកងយុវជន។ ស្ត្រីដែលទើបសម្រាលកូនរួច ត្រូវទៅបុកស្រូវនៅរោងស្រូវ។ ចំណែកមនុស្សចាស់ត្រូវមើលថែក្មេងតូចៗជាច្រើននាក់ក្នុងពេលតែមួយ។ ចំពោះកុមារ បន្ទាប់ពីធ្វើការរួច ត្រូវទៅរៀននៅក្រោមម្លប់ឈើ។

ក្រៅពីការងារជាកងយុវជន ដែលជាកងកម្លាំងស្នូលរបស់បដិវត្តន៍ សុបុត្រ ក៏ត្រូវធ្វើការងារផ្សេងទៀតដូចជា ប្រមូលលាមកមនុស្សលាយជាមួយដីដំបូក ដោយច្របាច់ដោយដៃដើម្បីធ្វើជី ។ ចំណែកមិត្តនារី ត្រូវចុះទៅបេះព្រលិតទាំងខ្លាចសត្វឈ្លើង។ អ្នកដែលមិនធ្វើតាម គឺជាខ្មាំងរបស់អង្គការ។ ចំពោះអ្នកមើលស្រូវ បើបណ្តោយឲ្យ​ជ្រូកចូលស៊ីស្រូវបីដង និងត្រូវយកទៅកសាង។ បន្ទាប់មក សុបុត្រ ធ្វើជាយោធាបានមួយរយៈ។ នៅពេលធ្វើជាគ្រូពេទ្យយោធា គាត់បានដាំថ្នាក់ជក់សម្រាប់ធ្វើបារីឲ្យយោធា និងលួចជក់ពី១០ទៅ១៥ដើម។

ក្រោយមកទៀត  សុបុត្រ បានបញ្ជាក់ថាឱសថមួយចំនួនមកពីប្រទេសចិន និងក្រៅពីនោះគឺថ្នាំអាចម៍ទន្សាយដែលផ្សំពីឫសឈើ។ នៅពេលមានក្រុមគ្រួសារបាត់បង់ជីវិតនៅមន្ទីរពេទ្យ ខ្មែរក្រហមមិនអនុញ្ញាតឲ្យសមាជិកគ្រួសារនៃសពទៅជូនដំណើរជាលើកចុងក្រោយទេ។ ខ្មែរក្រហម លើកឡើងថា “ទោះទៅមើលក៏មិនរស់វិញដែរ”។ ប្រជាជនជាច្រើន បានឈឺស្លាប់ ដោយសារហើមដៃហើមជើង, ខ្វះជីវជាតិ និងគ្មានថ្នាំគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់ និងជំងឺផ្សេងៗទៀត។

ប្រសិនបើនរណាម្នាក់ហ៊ានរិះគន់អង្គការ ប្រាកដជាត្រូវបាត់ខ្លួននៅថ្ងៃបន្ទាប់។ ដូច្នេះ នៅពេលយប់ គ្មាននរណាម្នាក់និយាយការពិតចេញពីចិត្តនោះទេ ដោយសារការមិនទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក។ នៅពេលយប់ គ្មាននរណាហ៊ាននិយាយរឿងពិតនោះទេ នាសម័យនោះ ព្រោះខ្លាចការតាមដានគ្នាទៅវិញទៅមក។ បើលួចហូប គឺលួចតែម្នាក់ឯងប៉ុណ្ណោះ ដោយសារខ្លាចគ្នាឯង  រាយការណ៍ប្រាប់អង្គការ ។

អ្នកដែលត្រូវចាប់ចងនៅតំបន់១០១ ត្រូវបញ្ជូនទៅមន្ទីរស-៣២ នៃតំបន់១០២ដែលគ្រប់គ្រងដោយយោធា។ ខ្មែរក្រហម រៀបចំមនុស្សដែលជាប់​សង្ស័យថាមិនល្អចំពោះអង្គការ ទៅដាក់មួយកន្លែង។ អ្នកមិនចេះអក្សរ ឬជា មនុស្សដែលហ៊ានសម្លាប់សូម្បីតែក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្លួនដើម្បីបដិវត្តន៍ អ្នកទាំងនោះត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់ទុកជា ”ធាតុពិត” របស់អង្គការ។ នៅពេលប្រជុំ អង្គការបានពិនិត្យមើលសមមិត្ត កែវ សុបុត្រ ដែលកសាងខ្លួនបានល្អ និងបញ្ជូនឲ្យទៅរស់នៅជាមួយប្រពន្ធកូននៅក្នុងមូលដ្ឋាន។ បន្ទាប់ខ្មែរក្រហមចែកសំបុត្រឲ្យអ្នកទាំងអស់សរសេរផ្ញើទៅប្រពន្ធកូននៅមូលដ្ឋាន និងទះដៃចំពោះរូបគាត់មុនចេញដំណើរទៅជាមួយយោធា។ តែការពិត ពេលចេញទៅ គាត់ត្រូវបានចាប់ចង ចំណែកអ្នកដទៃត្រូវបានសម្លាប់ ដោយចាក់ចំពុះទង់ និងវាយដោយគល់ឈើ។ ខ្មែរក្រហមបានសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្មដូចជាជះទឹកនៅពេលគាត់ស្រែកទឹក និងយកស្បែកជើងកងឡានទះមាត់គាត់នៅពេលយោធាសួរគាត់ថាហូបបារីឬអត់។ ចំណែកប្រពន្ធកូនត្រូវរាំនិងច្រៀង និងបង្ហាញពីអារម្មណ៍សប្បាយនៅពេលអង្គការចាប់ប្តីនិងឪពុករបស់ខ្លួន ដែលអង្គការអះអាងថាជាខ្មាំង។ បើហ៊ានស្រែកយំតាមគឺសម្លាប់ចោលទាំងអស់។ ប្រពន្ធកូនត្រូវបានបំបែកបំបាក់ ឬជួបមុខនោះទេ។ នៅសម័យខ្មែរក្រហម គឺមានការរៀបការជាក្រុមម្តង១០គូជាដើម ដោយការស្នើសុំនិងការរៀបចំរបស់ប្រធានក្រុម។

ប្រជាពលរដ្ឋដែលតវ៉ានឹងខ្មែរក្រហម ត្រូវបានសម្លាប់ចោលទាំងអស់ ដោយមិនអាចរត់រួចពីការតាមចាប់ចងនិងសម្លាប់ដោយយោធាដែលជាជនជាតិដើមភាគតិចនៅខាងត្រពាំងក្រហមនោះទេ រហូតដល់ថ្ងៃរំដោះឆ្នាំ១៩៧៩ ទើបអាចរស់រានមានជីវិតឡើងវិញ។

នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ក្រោយពីពេលរំដោះ សុបុត្រ ចាកចេញពីសហករណ៍ត្រពាំងក្រហមដើម្បីចាប់ផ្តើមជីវិតសាជាថ្មីជាមួយស្រូវ និងសម្ភារដែលមាននៅសម័យខ្មែរក្រហមដូចជា អង្រឹងមួយ ភួយមួយ ស្លាបព្រាមួយ កំប៉ុងទឹកមួយ ខោអាវមួយសម្រាប់ និងក្រមាមួយប៉ុណ្ណោះ។

នៅពេលគាត់និយាយអំពីរឿងរ៉ាវនាសម័យខ្មែរក្រហមប្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ ភាគច្រើនមិនជឿលើអ្វីដែលគាត់និយាយនោះទេ។ ដូច្នេះការអប់រំអ្នកជំនាន់ក្រោយពីរបបខ្មែរក្រហមជារឿងមួយដ៏ចាំបាច់និងសំខាន់ ដើម្បីកុំឲ្យរបបខ្មែរក្រហមវិលត្រឡប់មកវិញ។ ក្រោយពីបានលឺដំណឹងរបស់ដំណើរការកាត់ក្តីរបស់តុលាការខ្មែរក្រហមនៅទីក្រុងភ្នំពេញ សុបុត្រ នៅមិនទាន់ពេញចិត្តនៅឡើយដោយសាររបបខ្មែរក្រហមឃោរឃៅខ្លាំងពេកចំពោះប្រជាជនខ្មែរ៕

សម្ភាសដោយ ឡាយ កូរ ថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤

អត្ថបទដោយ ស្រ៊ាង លីហ៊ួរ ថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤