គង់ ស៊ឹម[1] ភេទប្រុស កើតក្នុងឆ្នាំ១៩៥៦ មានអាយុ ៥២ឆ្នាំ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨។ ស៊ឹម មានស្រុកកំណើតនៅភូមិដំណាក់ត្រាច ឃុំទួលអំពិល ស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ និងបច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិបឹងរាំង ឃុំបឹងរាំង ស្រុកកំរៀង ខេត្តបាត់ដំបង។ ស៊ឹម មានប្រពន្ធឈ្មោះ អ៊ិន ទឹម មានអាយុ ៥២ឆ្នាំ (២០០៨) មកពីភូមិត្រពាំងជ្រៃ។ អ្នកទាំងពីរមានកូនប្រាំពីរនាក់ ក្នុងនោះស្រីបីនាក់។ ស៊ឹម គឺជាអតីតពេទ្យក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងសព្វថ្ងៃជាជំទប់ទី១ឃុំបឹងរាំង។[2]

នៅដើមឆ្នាំ១៩៧០ ស៊ឹម រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៩ (សង្គមចាស់)។[3] នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ស៊ឹម បានឈប់រៀន និងត្រលប់ទៅរស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយ។ នៅឆ្នាំ១៩៧២ ស៊ឹម ដែលមានអាយុប្រហែល១៦ឆ្នាំ បានស្ម័គ្រចិត្តចូលធ្វើជាកងឈ្លប ដោយសារបញ្ហាជីវភាព។ បន្ទាប់មក ស៊ឹម បានធ្វើជាកងតំបន់៥៣ ខេត្តកំពង់ស្ពឺរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥។

នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានដណ្តើមបានទីក្រុងភ្នំពេញ។ បន្ទាប់ពីឡើងកាន់អំណាច ខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមស្រាវជា្រវ និងឲ្យ ស៊ឹម ធ្វើប្រវត្តិរូប។ ខ្មែរក្រហមបានរកឃើញថា ស៊ឹម មានជាប់និន្នាការជាមួយឪពុកមា និងម្ដាយមីងដែលធ្លាប់ធ្វើជាទាហាន លន់ នល់ និងដោយសារ ស៊ឹម ស្នើសុំចូលធ្វើកងចល័ត ដើម្បីបានទៅនៅជិតឪពុកម្ដាយ ដូច្នេះ អង្គការខ្មែរក្រហម បានដក ស៊ឹម ចេញពីខាងយោធាឲ្យទៅធ្វើការតាមកងចល័តនៅភូមិកំណើត ដោយត្រូវគ្រប់គ្រងកងចល័តកុមារ ដែលមានអាយុចាប់ពី១៥ឆ្នាំឡើង។ ស៊ឹម បានធ្វើជាប្រធានកងចល័តកុមារតាមឃុំ ដោយត្រូវដឹកនាំកងចល័តកុមារប្រមាណ៣០នាក់ ដើរបើកទ្វារប្រឡាយទឹក ដើម្បីបង្ហូរទឹកចូលស្រែប្រាំង និងដើររែកដីដំបូក រែកជីលាមកគោ​ និងបាចជី។ កងចល័តកុមារ គឺហូបបាយតាមរោងកាស៊ីនបាយ។ ដោយសារការហូបចុកមិនគ្រប់គ្រាន់ ស៊ឹម និងកងចល័តកុមារ ដើររកក្ដាមស្រែ និងខ្យងស្រែហូប នៅពេលកំពុងធ្វើការ។ ស៊ឹម ត្រូវធ្វើការក្រោមបញ្ជាប្រធានកងរយ ឬកងវរ ដែលស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់គណៈឃុំ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ស៊ឹម បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺ និងទៅសម្រាកនៅពេទ្យឃុំមួយរយៈ។ នៅពេលនោះ អង្គការក៏ចាត់តាំង ស៊ឹម ឲ្យរៀនពេទ្យ និងធ្វើជាពេទ្យឃុំ។

នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៧ ខ្មែរក្រហមបានរៀបចំឲ្យ ស៊ឹម ដែលមានអាយុប្រហែល២១ឆ្នាំ រៀបការដោយគ្មានការដឹងឭពីឪពុកម្ដាយ។ ស៊ឹម និយាយថា ខ្លួនមិនដែលស្គាល់ប្រពន្ធរបស់ខ្លួនពីមុនមកនោះទេ អង្គការជាអ្នកចាត់តាំង និងតម្រូវឲ្យមានគ្រួសារ។ នៅពេល ស៊ឹម រៀបការ គឺមានរហូតទៅដល់ ៣៦គូ ដោយឈរចាប់ដៃគ្នា និងភាគច្រើនជាសមាជិកកងចល័ត។ ក្រោយមកទៀត ខ្មែរក្រហមរៀបចំឲ្យមានការរៀបការម្តង ៦០ទៅ១០០គូ ក្នុងពេលតែមួយ ដោយខាងកងចល័តត្រូវរៀបការជាមួយកងចល័តនារី និងខាងយោធាត្រូវរៀបការជាមួយខាងយោធានារី។ នៅពេលរៀបការ គឺមានការចូលរួមពីគណៈឃុំ ឈ្មោះ តាខាន់ និងគណៈស្រុកគងពិសី ឈ្មោះ តាឆែល និងតាពែល ដោយរៀបការនៅក្នុងវត្តមួយកន្លែង។

បន្ទាប់ពីរៀបការ និងសម្រាកនៅវត្តនោះបានមួយយប់ ស្អែកឡើង គណៈឃុំបានបញ្ជូនអ្នកដែលទើបតែរៀបការទាំងអស់ ៣៦គូ រួមទាំងអ្នកមកពីខេត្តកំពត អ្នកខេត្តតាកែវទៅប្រជុំ និងរៀននៅត្រង់កន្លែងរង្វង់មូលផ្សារចាស់ ទីរួមខេត្តតាកែវ។ ការប្រជុំនោះមានការចូលរួមដោយផ្ទាល់ពី តាម៉ុក[4] លេខាភូមិភាគនិរតី។ នៅពេលប្រជុំដែលមានរយៈពេលពីរថ្ងៃ តាម៉ុក ប្រាប់ថា នៅខេត្តបាត់ដំបង ភូមិភាគពាយ័ព្យ គឺសម្បូរទៅដោយខ្មាំង ដោយខ្មាំងមួយចំនួនធ្លាប់ធ្វើជាយោធា។ តាម៉ុក បាននិយាយសំដៅទៅលើខ្មាំងបះបោរ ខ្មែរស ឬខ្មែរសេរី។ ស៊ឹម បន្តថា អ្នកដែលត្រូវបញ្ជូនទៅបាត់ដំបង គឺត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន មិនឲ្យមានការថ្លោះធ្លាយ ជាពិសេសរឿងសីលធម៌ ដោយសារនៅខេត្តបាត់ដំបងសម្បូរទៅដោយស្រីស្អាត ដូច្នេះទើបអង្គការចាត់ចែងឲ្យមានគ្រួសារ មុនពេលបញ្ជូនទៅខេត្តបាត់ដំបង។

បន្ទាប់ពីប្រជុំចប់ ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូន ស៊ឹម និងប្រជាជនជាច្រើនរយនាក់ធ្វើដំណើរទៅខេត្តបាត់ដំបងតាមរថភ្លើង អស់រយៈពេលមួយយប់មួយថ្ងៃ។ នៅពេលទៅដល់ខេត្តបាត់ដំបង គឺមានការប្រជុំនៅកន្លែងសាលាសកលវិទ្យាល័យ ខាងអន្លង់វិល។ នៅពេលប្រជុំ ស៊ឹម ថាបានឃើញ តាម៉ុក និង តាញឹម[5] ចាប់ដៃគ្នា។ ស៊ឹម និយាយថា​ តាម៉ុក និងតាញឹម ជាមិត្តនឹងគ្នា តាំងពីពេលតស៊ូនៅក្នុងព្រៃ។ ក្រោយពីការប្រជុំនៅអន្លង់វិល ខ្មែរក្រហមក៏ដឹក ស៊ឹម និងអ្នកឯទៀតបន្តទៅប្រជុំនៅភ្នំសំពៅ។ បន្ទាប់ពីការប្រជុំរួច ខ្មែរក្រហម បានដឹក ស៊ឹម និងអ្នកដែលមកពីភូមិភាគនិរតី ទៅធ្វើការនៅស្រុកដូនទាវ ខ្លះទៅធ្វើការនៅស្រុកឯកភ្នំ ដោយត្រូវធ្វើការតាមតួនាទីរៀងៗខ្លួនដដែល។ ចំណែក ស៊ឹម បន្តធ្វើពេទ្យ និងតាមដាន ប្រធានពេទ្យ និងអនុប្រធានពេទ្យនៅមន្ទីរពេទ្យស្រុក ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែលប្រាំមួយគីឡូពីសហករណ៍ព្រៃទទឹង ដែលសព្វថ្ងៃហៅថា ថ្មគោល។

ក្រោយពីធ្វើការនៅមន្ទីរនោះបានបីខែ ស៊ឹម និយាយថា កម្មាភិបាលភូមិភាគពាយ័ព្យជាច្រើននាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងមួយឆ្នាំក្រោយមក ទើបមានការចាប់ខ្លួនរបស់ រស់ ញឹម[6] លេខាភូមិភាគពាយ័ព្យ។ បន្ទាប់ពីចាប់ខ្លួន រស់ ញឹម រួច តាម៉ុក បាននាំកម្លាំងមកពីស្រែអំបិល និងកំពង់សោមបន្ថែមទៀត។ ប្រធានតំបន់៤ ឈ្មោះ តាវង្ស រួមទាំងប្រធានពេទ្យ អនុប្រធានពេទ្យ សមាជិកពេទ្យ ត្រូវបានយោធាភូមិនិរតីចាប់ខ្លួនទាំងអស់។ ដូច្នេះ ស៊ឹម និងប្រពន្ធ គឺត្រូវគ្រប់គ្រងមន្ទីរពេទ្យប្រមាណបីខែ រហូតដល់កងទ័ពវៀតណាមចូលមក។

នៅព្រឹកមួយ នាខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៨ មានមីងម្នាក់ឈ្មោះ ម៉ាន់ ដែលប្តីឈ្មោះ ណុល អតីតប្រធានសហករណ៍ព្រៃទទឹងមកជួបគាត់។ មីងម៉ាន់ គឺជាអ្នកមកពីខាងស្វាយចឹប ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែល ស៊ឹម ស្គាល់នៅពេលបញ្ជូនមកខេត្តបាត់ដំបងជាមួយគ្នា។ នៅព្រឹកនោះ មីងម៉ាន់ បានមកសុំថ្នាំ និងប្រាប់ឲ្យ ស៊ឹម យកកុមារីកំព្រាម្នាក់ទៅចិញ្ចឹម។ កុមារីនោះមានឈ្មោះ ភឿន ដែលមានអាយុប្រហែល៥ឆ្នាំ។[7] ឪពុករបស់កុមារីនេះ បានស្លាប់តាំងពីពេលកុមារីនេះមិនទាន់កើត។ ចំណែកម្ដាយរបស់កុមារីនេះ ត្រូវបានបងរបស់ ស៊ឹម វាយសម្លាប់ទាំងមានផ្ទៃពោះពីយប់ម្សិលមិញ ដោយសារធ្វើខុសសីលធម៌ជាមួយពោះម៉ាយម្នាក់ដែលធ្វើការនៅកងចល័តជាមួយគ្នា។ ស្របពេលនោះ កូនស្រីបង្កើតរបស់ ស៊ឹម ដែលមានអាយុបីខែ កំពុងមានជំងឺ ដោយមានអាការក្រហមរងាល។ ប្រពន្ធរបស់ ស៊ឹម បានតឿនឲ្យ ស៊ឹម ទៅយកកុមារីនោះមកចិញ្ចឹម។ ដោយសារការអាណិត ស៊ឹម ក៏បានជិះកង់ទៅដឹកុមារីនោះមកចិញ្ចឹមដូចជាកូនបង្កើត។ នៅពេលឃើញកុមារីនោះ ស៊ឹម បានយំដោយសារដឹងអំពីរឿងរ៉ាវដ៏កំសត់របស់ឪពុកម្ដាយរបស់កុមារីរូបនេះ។

នៅខែឆ្នាំដដែល យោធានិរតីដែល តាម៉ុក បញ្ជូនមកនៅពេលក្រោយ បានចោទ ស៊ឹម ថាក្បត់ ដូច្នេះ ស៊ឹម បានគេចចេញពីពេទ្យទៅនៅសហករណ៍ចិនដាំស្ពៃ។ នៅពេលកងទ័ពវៀតណាមចូលមកដល់ខេត្តបាត់ដំបងនៅឆ្នាំ១៩៧៩ ស៊ឹម និងប្រពន្ធកូន បានរត់គេចខ្លួន។ នៅពេលកំពុងធ្វើដំណើរ ស៊ឹម បានឃើញកុមារីកំព្រាម្នាក់ទៀត ដែលកំពុងយំតាមផ្លូវ។ ស៊ឹម និយាយថា គាត់បានទៅសួរនាំកុមារីនោះ អំពីឪពុកម្ដាយ។ កុមារីនោះ ឆ្លើយថា៖ «ខ្ញុំអត់មានម៉ែឪទេ ម៉ែឪខ្ញុំមិនដឹងទៅណាអស់ទេ មិនដែលឃើញមុខទេ។» កុមារីនោះ ឈ្មោះ រី មានអាយុ ១០ឆ្នាំ[8] ដែលជាធ្លាប់ស្គាល់ ភឿន ពីមុនមក។ ស៊ឹម ក៏យកកូនកំព្រាទាំងពីរនាក់នេះ រត់គេចកាត់ព្រៃ តាមហូរស្ទឹងទាំងលំបាកទៅខាងចក្រី រហូតដល់បារាំងធ្លាក់ នៅតំបន់ជួរព្រំដែន ហើយរស់នៅទីនោះអស់រយៈពេលជាងបួនខែ។

បន្ទាប់ពីរស់នៅទីនោះ ខ្មែរក្រហមក៏បញ្ជូន ស៊ឹម និងប្រពន្ធកូនទៅជំរំនៅខាងសំពៅលូន នៅជិតព្រំដែន។  ខ្មែរក្រហមបានចែកអាវុធឲ្យ ស៊ឹម ធ្វើជាកងទ័ពជួរមុខ ចំណែកប្រពន្ធចិញ្ចឹមកូនបង្កើតម្នាក់ និងកូនចិញ្ចឹមពីរនាក់។ ក្រោយមកនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៩ ស៊ឹម បានសុំមេមកមើលកូន ពីព្រោះកូនឈឺ។ នៅពេលនោះ ស៊ឹម បានត្រលប់មកធ្វើការនៅម្តុំបារាំងធ្លាក់វិញ ហើយខ្មែរក្រហមឲ្យ ស៊ឹម គ្រប់គ្រងអង្គភាពប្រជាជនជាង១០គ្រួសារ។ ដោយសារគ្មានអង្ករហូបគ្រប់គ្រាន់ ស៊ឹម ក៏សម្រេចចិត្តទៅរកស៊ីនៅប្រទេសថៃ ដោយធ្វើជាអ្នកដើរកាច់ពោត បានមួយបាវប្រាំបាត។ ក្នុងមួយថ្ងៃ ស៊ឹម ទទួលបានបាយ និងលុយប្រហែលជា៣០បាត ដើម្បីទិញអង្ករមួយគីឡូទុកឲ្យកូនៗហូប។

ពីរខែក្រោយមក ស៊ឹម និយាយថា​ មានខាងអង្គការកាកក្របាទក្រហមអន្ដរជាតិ និងខាងយូអិន (អង្គការសហប្រជាជាតិ) បាននាំស៊ឹម និងប្រពន្ធកូនទៅរស់នៅជំរំស្រះកែវ។[9] នៅពេលនោះ ក្នុងមនុស្សម្នាក់ ទទួលបានបបរមួយកំប៉ុងទឹកដោះគោ។ កូនចិញ្ចឹមទាំងពីរនាក់នោះ បានទៅនៅជំរំកុមារកំព្រា និងធ្លាប់មកលេងគាត់តែមួយដងប៉ុណ្ណោះ។ បន្ទាប់ពីរស់នៅជំរំអស់រយៈពេលបីខែ នៅឆ្នាំ១៩៨០ ស៊ឹម និយាយថា គេចាប់ផ្តើមប្រកាសជ្រើសរើសអ្នកស្ម័គ្រចិត្តទៅរស់នៅខាងឃុំបឹងបេងវិញ ស្រុកសំពៅលូនវិញ ឬក៏បន្តទៅរស់នៅជំរំខាវអ៊ីដាង ជំរំខាត់ព្រិច និងជំរំគោកធ្យូងពីរ។ ស៊ឹម និងប្រពន្ធកូនបង្កើតក៏សម្រេចចិត្តត្រលប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ចំណែកកូនចិញ្ចឹមទាំងពីរ មិនបានត្រលប់មកជាមួយ ស៊ឹម នោះទេ។ ស៊ឹម និងប្រពន្ធ បានបែកកូនចិញ្ចឹមទាំងពីរនាក់នៅជំរំស្រះកែវតាំងពីពេលនោះមក។ ស៊ឹម និយាយថា គាត់និងប្រពន្ធនៅតែនឹក និងចង់ជួបកូនចិញ្ចឹមទាំងពីរនាក់នោះ៕

អត្ថបទដោយ ស្រ៊ាង លីហួរ

---

[1] ឯកសារលេខ BBI០០៥៧. (២០០៨). សម្ភាសជាមួយ គង់ ស៊ឹម ដោយ ឡុង ដានី នៅថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨. មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា.

[2] គិតត្រឹមថ្ងៃសម្ភាស.

[3] នៅរបបសង្គមរាស្ត្រនិយម (១៩៥៥-១៩៧០).

[4] ឈិត ជឿន ហៅ តាម៉ុក លេខាភូមិភាគនិរតី ដកស្រង់ចេញពី សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) ដោយ ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី, et al. (២០២០). បោះពុម្ពលើកទី២. មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា. ទំព័រ ៣៤.

[5] រស់ ញឹម ហៅថា តាញឹម.

[6] ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី, et al. (២០២០). ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩). បោះពុម្ពលើកទី២. មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា. ទំព័រ ៣៤.

[7] គិតត្រឹមឆ្នាំ១៩៧៨.

[8] គិតត្រឹមឆ្នាំ១៩៧៩.

[9] ជំរំជនភៀសខ្លួនក្នុងខេត្តស្រះកែវ ប្រទេសថៃ (បើកនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៩ និងបិទនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៨០). https://natlib.govt.nz/records/40427838