ឡុង ចាន់ថន៖ ការសម្លាប់មនុស្សនៅជំនាន់ខ្មែរក្រហមបណ្តាលមកពីការសង្ស័យជ្រុល
ឡុង ចាន់ថន[1] ភេទប្រុស អាយុ៥៨ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិជ្រៃ ឃុំទឹកវិល ស្រុកពួក ខេត្តសៀមរាប។ ចាន់ថន សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិថ្នល់ថ្មី ឃុំអន្លង់វែង ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
ចាន់ថន បានចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្លួននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមថា៖ «កាលពីជំនាន់ខ្មែរក្រហម ខ្ញុំមានអាយុប្រហែលជាជិត១០ឆ្នាំ។ ខ្ញុំត្រូវបានខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសឲ្យចូលក្នុងកងកុមារនៅភូមិអណ្ដូងតាអោន ឃុំគោកធ្លកលើ ស្រុកជីក្រែង ខេត្តសៀមរាប។ ចំណែកឯឪពុកម្ដាយ និងបងប្អូនខ្ញុំសុទ្ធសឹងតែត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ចូនឲ្យទៅធ្វើជាកងចល័តតាមទីកន្លែងផ្សេងៗពីគ្នាទាំងអស់។កិច្ចការងារដែលខ្ញុំត្រូវធ្វើនៅពេលនោះគឺ ខ្មែរក្រហមបានប្រើឲ្យខ្ញុំឃ្វាលគោ នៅរដូវវស្សា។ រហូតដល់រដូវប្រាំងខ្ញុំទៅកាប់ដីដំបូកធ្វើជាជី និងរើសគួរស្រូវ។ ការធ្វើការនៅក្នុងជំនាន់នោះគ្មានពេលឈប់សម្រាកនោះទេ។ ខ្ញុំរួមទាំងកុមារដទៃទៀតខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើការណាស់ ព្រោះខ្លាចអង្គការមិនពេញចិត្ត និងមិនផ្ដល់អាហារឲ្យហូបចុក។
កងកុមារទទួលបានអាហារគ្រប់គ្រាន់គ្មានការខ្វះខាតទេ ដរាបណាកុមារទាំងអស់ធ្វើការបានរួចរាល់។ ម្យ៉ាងទៀត មេភូមិអណ្ដូងតាអោន តែងតែយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអាហារហូបចុករបស់កុមារ រួមទាំងប្រជាជននៅក្នុងភូមិ។ កាលនោះខ្ញុំពុំចាំថាគាត់ឈ្មោះអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែភាពចិត្តល្អសន្ដោសប្រណីរមកលើប្រជាជនទើបធ្វើឲ្យគាត់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចោទថាជាជនក្បត់ដោយមានទំនាក់ទំនងជាមួយកងទ័ពវៀតណាម។ ក្រោយមក មេភូមិអណ្ដូងតាអោន ក៏ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់យកទៅសម្លាប់ចោល។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក អ្នកគ្រប់គ្រងនៅក្នុងសហករណ៍ភូមិអណ្ដូងតាអោន ក៏ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរ។ ការរស់នៅរបស់ប្រជាជន អំឡុងពេលនោះក៏ចាប់ផ្ដើមមានការលំបាកខ្លាំងឡើង អង្គការមានចិត្តសង្ស័យជ្រុល ដែលនាំឲ្យកើតជាការមិនទុកចិត្តគ្នាធ្វើឲ្យកើតមានការកាប់សម្លាប់ប្រជាជនស្លូតត្រង់ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។
នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម រឿងរ៉ាវដែលខ្ញុំចងចាំជាប់ក្នុងចិត្ត គឺនៅថ្ងៃមួយខ្ញុំបានជួបប្រទះសាកសពជាច្រើនដេកស្លាប់ហើមស្អុយពាសពេញមាត់ទឹកបារាយណ៍ក្នុងខេត្តសៀមរាប។ សាកសពទាំងនោះ បើតាមខ្ញុំដឹងគឺសុទ្ធតែជាប្រជាជនដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហមនាំទៅ ដោយកុហកថាទៅទទួល សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ប៉ុន្តែការពិតគឺយកទៅសម្លាប់ចោលទាំងអស់។
រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ នៅពេលដែលកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម និងកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចូលមករំដោះទីក្រុងភ្នំពេញពីខ្មែរក្រហម ខ្ញុំក៏បានរត់ត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញ។ បន្ទាប់ពី ខ្ញុំត្រឡប់ទៅដល់ផ្ទះ នៅក្នុងភូមិចាប់ផ្ដើមកើតមានភាពចលាចល ដោយសារខ្មែរក្រហមយកទីតាំងភូមិអណ្ដូងតាអោន ធ្វើជាព្រលានយន្តហោះ។ ដូច្នេះ ប្រជាជនមិនហ៊ានបន្តរស់នៅក្នុងភូមិទៀតនោះទេ ដោយសុខចិត្តនាំគ្នាដេកនៅក្រោមដើមឈើតាមផ្លូវជាតិលេខ៦។ អស់រយៈពេលមួយសប្ដាហ៍ក្រោយពេលដែលសភាពការណ៍ស្ងប់ស្ងាត់ ទើបប្រជាជនហ៊ានចូលទៅរស់នៅតាមផ្ទះសម្បែងរៀងៗខ្លួនវិញ។
ខ្ញុំក៏បានរស់នៅជួបជុំជាមួយឪពុកម្ដាយ បងប្អូន ដូចកាលពីមុន។ គ្រួសារខ្ញុំ បានបន្តមុខរបរជាកសិករធ្វើស្រែ, ដាំដំណាំ, បង្កា សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ចំណែកឯ ខ្ញុំក៏បន្តរស់នៅផ្ទះជួយធ្វើការងារស្រែចម្ការឪពុកម្ដាយរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៤។ ក្នុងវ័យ១៦ឆ្នាំ ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តចូលធ្វើជាកងទ័ពសាធារណៈរដ្ឋកម្ពុជា។ អំឡុងពេលខ្ញុំចូលធ្វើជាកងទ័ព ខ្ញុំមិនបានចេញទៅវាយនៅសមរភូមិនោះ។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៨ ទើបខ្ញុំត្រូវបានបញ្ជូនឲ្យទៅកាន់តំបន់អន្លង់វែង។ វាជាលើកទីមួយហើយសម្រាប់ខ្ញុំ ដែលបានស្គាល់ និងមកដល់ទឹកដីអន្លង់វែង។
បន្ទាប់ពី ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរមកដល់អន្លង់វែង អង្គភាពខ្ញុំត្រូវបញ្ជូនបន្តទៅឈរជើងនៅព្រំដែនថៃ។ ខ្ញុំ រស់នៅតាមព្រំដែនថៃបានរយៈពេលប្រាំខែ ខ្ញុំក៏បានរត់ចេញពីជួរកងទ័ពដោយមានគោលដៅត្រឡប់មកទៅផ្ទះវិញ។ នៅអំឡុងពេលខ្ញុំធ្វើដំណើរនៅតាមផ្លូវត្រឡប់ទៅផ្ទះបានពាក់កណ្ដាលផ្លូវ ខ្ញុំក៏បានជួបជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហម។ ពេលនោះ ខ្ញុំភ័យខ្លាចជាខ្លាំងព្រោះខ្លាចខ្មែរក្រហមធ្វើបាប ឬស្លាប់ចោល។ ស្ថានភាពពេលនោះហើយដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំមិនអាចសម្រេចចិត្តត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញបាន។ ខ្ញុំត្រូវស្ម័គ្រចិត្តរស់នៅជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហម ដើម្បីរួចផុតពីសេចក្ដីស្លាប់។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ខ្ញុំរស់នៅតស៊ូជាមួយខ្មែរក្រហមរហូតដល់ថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៨ ខ្ញុំក៏មកចូលខ្លួនជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅអូរបៃតាប់។ នៅក្នុងឆ្នាំនោះដដែល រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើសមាហរណកម្មជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហម ក្នុងការបញ្ចប់សង្គ្រាម។
ក្រោយពីតំបន់អន្លង់វែងទទួលបានសុខសន្តិភាព ខ្ញុំក៏សម្រចចិត្តបន្តរស់នៅក្នុងភូមិថ្នល់ថ្មី ដោយមិនត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញនោះទេ។ ការដែលខ្ញុំសម្រេចចិត្តរស់នៅទីនេះ គឺដោយសារតែតំបន់អន្លង់វែង សម្បូរដីធ្លីធ្វើស្រែចម្ការ និងសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិជាច្រើនដែលអាចធ្វើឲ្យខ្ញុំរស់នៅប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតបានយ៉ាងសុខសប្បាយ»៕
អត្ថបទដោយ សួត វិចិត្រ
[1] មេក វិន សម្ភាសន៍ជាមួយ ឡុង ចាន់ថន នៅភូមិថ្នល់ថ្មី ឃុំអន្លង់វែង ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥។