ម៉ាត់ វី ភេទស្រី[1] អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និងជាអ្នកនេសាទត្រី រស់នៅភូមិទី១៣ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម និយាយចែករំលែកអំពីបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនឆ្លងកាត់ការជម្លៀសដោយបង្ខំ និងការរស់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម៖

ខ្ញុំឈ្មោះ ម៉ាត វី អាយុ៦២ឆ្នាំ ប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ និងនេសាទត្រី។ ខ្ញុំរៀបការ ប្ដីឈ្មោះ ស្មាន  និងមានកូនសរុបចំនួន៤នាក់ (ប្រុស២និងស្រី២នាក់)។ ឪពុកខ្ញុំឈ្មោះ ម៉ាត និងម្ដាយឈ្មោះ ឡិ។ ខ្ញុំជាកូនទី៥ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន៩នាក់។ ខ្ញុំកើតនៅភូមិទី១៥ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ។ កាលពីក្មេង ខ្ញុំចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាចុងកោះបានត្រឹមថ្នាក់ទី១។

នៅឆ្នាំ១៩៧១ ខ្ញុំបានឈប់រៀន ពីព្រោះនៅពេលនោះមានការប្រយុទ្ធគ្នារវាងទាហាន លន់ នល់ និងកងទ័ព រំដោះខ្មែរក្រហម។ សង្រ្គាមរវាងទាហាន លន់ នល់ និងកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហម ផ្ទុះកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ រហូតដល់ ឆ្នាំ១៩៧៣។ នៅឆ្នាំ១៩៧៤ ឪពុកម្ដាយខ្ញុំនាំកូនៗរត់ភៀសខ្លួនទៅស្នាក់នៅម្ដុំមហាលាភ ហើយបន្ទាប់មកបានវិល ត្រឡប់មករស់នៅភូមិកំណើតវិញ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥  ឪពុកម្ដាយខ្ញុំត្រូវខ្មែរក្រហមប្រើឲ្យធ្វើការក្នុង កងប្រវាស់ដៃ ដើម្បីជួយច្រូតស្រូវ និងប្រមូលផលដំណាំផ្សេងៗ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ គ្រួសាររបស់ខ្ញុំត្រូវបានជម្លៀសទៅខេត្តបាត់ដំបង ដោយជិះស្រឡាង២ជាន់ដែលផ្ទុកមនុស្សពេញ។ គ្រួសារខ្ញុំបានទៅដល់តំបន់ឃ្លាំងស្បែកខ្មែរក្រហមឲ្យធ្វើដំណើរតាមឡានវិញរហូតដល់ស្ថានីយរថភ្លើង។ គ្រួសារខ្ញុំបន្ត ជិះរថភ្លើងរហូតមកដល់ខេត្តបាត់ដំបង។ នៅពេលនោះ ម្ដាយខ្ញុំបានសួរខ្មែរក្រហមថា តើមកដល់កន្លែងហើយឬនៅ? ខ្មែរក្រហមបានប្រាប់វិញថា មិនទាន់ ដល់កន្លែងនៅឡើយទេ គឺត្រូវជិះរទេះគោទៅស្រះកែវបន្តទៀត។ ពេលទៅដល់ខ្ញុំត្រូវបានបញ្ជូនទៅធ្វើការនៅក្នុងកងចល័តត្រូវដក និងរែកសំណាប ។ ខ្ញុំអាណិតប្អូនខ្ញុំខ្លាំងណាស់ ពីព្រោះប្អូនខ្ញុំបានស្លាប់ដោយសារតែជំងឺ និងការអត់ឃ្លាន។ ខ្ញុំធ្វើការនៅការដ្ឋានបឹងពើត នៅខេត្តបាត់ដំបង (បឹងពើត ធំណាស់សុទ្ធតែ វាលស្រែ)។ គ្រួសារខ្ញុំជាច្រើននាក់បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតនៅពេលនោះ។ ខ្ញុំបានរួចផុតពីសេចក្ដីស្លាប់ និងនៅតែនឹករឭកគ្រួសារជាទីស្រលាញ់ជានិច្ច។

អត្ថបទដោយ សាំង ចាន់ធូ

[1] ឯកសារបទសម្ភាស ជាមួយ ម៉ាត់ វី នៅឃុំ/ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម, សម្ភាសន៍ដោយ ទូច វណ្ណេត នៅឆ្នាំ២០២២, បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា