នៅថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៧ វុធ និងប្រជាជន៣នាក់ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីបានព្យាយាមរត់ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃ។ ឯកសារលេខ J00265[1] ញឹក វុធ បានសារភាពថាធ្លាប់ជាសមាជិកសមាគមន៍និស្សិត-គ្រូ ក្នុងរបប លន់ នល់ រស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ វុធ ត្រូវខ្មែរក្រហមជម្លៀសដោយបង្ខំចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញឲ្យទៅរស់នៅក្នុងសហករណ៍​មួយក្នុងខេត្តកំពត។

ញឹក វុធ អាយុ២៧ឆ្នាំ (ឆ្នាំ១៩៧៧) ភេទប្រុស នៅលីវ និងមានស្រុកកំណើត នៅភូមិ​ស្នាយពល ឃុំរការ ស្រុកពារាំង ខេត្តព្រៃវែង។ នៅឆ្នាំ១៩៦៨ វុធ បានចាកចេញពីស្រុកកំណើតដើម្បីមកបន្តការសិក្សា នៅសាលាវឌ្ឍនៈវិជ្ជា ដោយស្នាក់នៅវត្តស្រះចក ក្រុងភ្នំពេញ។ នៅពេលនោះ វុធ បានចូលជាសមាជិកសមាគមន៍និសិ្សតរបស់សាលាតាមរយៈ ឈ្មោះ អី ងួនហួត ជាប្រធានសមាគមន៍។ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៤ វុធ បានផ្លាស់ទៅរៀននៅសាលាគរុកោសល្យ និងក្លាយជាសមាជិកសមាគមន៍គ្រូបង្រៀន ដែលមានឈ្មោះ លន់ ស្រេង ជានាយក។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥  វុធ ដូចប្រជាជនដទៃទៀតដែលរស់នៅភ្នំពេញត្រូវបានរបបខ្មែរក្រហមបង្ខំឲ្យចាកចេញពីក្រុងភ្នំពេញ។ វុធ មិនអាចធ្វើដំណើរទៅស្រុកកំណើតនៅខេត្តព្រៃវែង បានទេ ព្រោះខ្មែរក្រហមបានបង្ខំឲ្យ វុធ ទៅរស់នៅភូមិធាយ ឃុំវត្តិអង្គ ស្រុកទូកមាស តំបន់កំពត ដែលស្ថិតក្នុងភូមិភាគនិរតី[2]។ នៅភូមិធាយ វុធ ត្រូវបានប្រធានសហករណ៍ឈ្មោះ កែម ចាត់តាំងឲ្យធ្វើស្រែចម្ការ, រែកដី និងភ្ជួររាស់ដី សម្រាប់បង្កបង្កើនផលស្រូវ រហូតដល់ ថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៧  ទើប វុធ, កែម, ម៉ាត់ និង ស៊ីន ផ្តើមមានគំនិតរត់ចេញពីសហករណ៍ភូមិធាយ ទៅធ្វើជាចោរព្រៃ និងបន្តរត់ទៅប្រទេសថៃ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាចម្លើយសារភាពចំនួន១២ទំព័រ ដែល វុធ បានឆ្លើយក្រោយពីអង្គការខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួនបាន៖

នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៧ វុធ បានស្គាល់ប្រជាជនរស់នៅសហករណ៍ភូមិធាយឈ្មោះ ខុន, ម៉ាត់ និង ស៊ីន។ ទាំងអស់គ្នាបានពិភាក្សាអំពីការបាត់ខ្លួនរបស់ប្រជាជនម្នាក់ឈ្មោះ សែន ដោយ​សារខ្មែរក្រហមប្រាប់ថាទៅរៀនសូត្រប៉ុន្តែបានបាត់ដំណឹងរហូត។ ទាំងអស់គ្នាយល់ថាថ្ងៃណា មួយនឹងជួប​រឿងដូចឈ្មោះ សែន គ្រាន់តែពេលនេះអង្គការទុកយើងសម្រាប់ធ្វើស្រែក្នុងរដូវវស្សានេះសិនប៉ុណ្ណោះ។ ទាំងអស់គ្នាគិតថា “ដើម្បីមានជីវិតរស់ត្រូវរត់គេចពីសហករណ៍ភូមិធាយ ដោយចូលទៅពួនជាមួយចោរនៅក្នុងព្រៃ និងភៀសខ្លួនបន្តទៅប្រទេសថៃ”។ នៅពេលទៅធ្វើការឈ្មោះ ខុន ជាសមាជិកសហករណ៍​​ភូមិធាយបាននិយាយប្រាប់ វុធ, ម៉ាត់ និងស៊ីន ថា “ទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែជាយុវជននៅលីវគ្មានប្រពន្ធ កូន គួរតែរត់គេចដើម្បីអាច​មានជីវិតរស់ទៅថ្ងៃក្រោយ មិនគួរនៅរង់ចាំសេចក្តីស្លាប់ ដែលអង្គការមិនដឹងសម្លាប់នៅថ្ងៃណានោះទេ។ រីឯខ្ញុំវិញមិនអាចរត់គេចទៅកន្លែងផ្សេងបានទេដោយសារតែ​មានប្រពន្ធ កូនក្នុងបន្ទុក”។ ខុន បាននិយាយបន្តថា “អង្គការមានគម្រោងចង់នាំទាំងអស់គ្នាយកទៅរៀនសូត្រនៅថ្ងៃខាងមុខ”។ នៅពេលនោះ វុធ បានឆ្លើយតបទៅខុនថា “ខ្ញុំមិនដឹងគិតយ៉ាងមិចទេ គឺស្រេចតែអង្គការទៅចុះព្រោះមិនដឹងរត់ទៅទីណា គឺសុខចិត្តនៅធ្វើការងារក្នុងសហករណ៍ ម្យ៉ាងទៀតខ្ញុំ​គ្មានទំនាស់ជាមួយអ្នកណាទេ”។

រំលងបាន១ថ្ងៃ វុធ បានជួបជាមួយ ម៉ាត់ និងស៊ីន នៅកន្លែងវាល​ស្រែខណៈកំពុងធ្វើការឲ្យអង្គការ។ វុធ និងស៊ីន ត្រូវបាន ម៉ាត់ ប្រាប់ថាយើង ប្រហែលជាមិនរស់ទេព្រោះអង្គការបានដឹងពីគម្រោងយើងចង់រត់ចូលព្រៃ។ ទាំងអស់គ្នាគិតថា​ “នៅពេលនេះបើចង់រស់ត្រូវតែរត់គេច”។ ម៉ាត់ មានយោបល់ថា “យើងត្រូវរត់ទៅទិសខាងលិចសំដៅ​ទៅព្រំដែនប្រទេសថៃ ប្រហែល​ជាមានសង្ឃឹមរស់ច្រើន”។ ម៉ាត់បន្តថា “ផ្លូវឆ្ពោះទៅទិសខាងលិចសម្បូរទៅ​ដោយ​ភ្នំ, ទឹក និងផ្លែឈើ ជាអាហារ ហើយនៅក្នុងព្រៃក៏សម្បូរទៅដោយចោរព្រៃ ប៉ុន្តែចោរព្រៃ​មិនធ្វើបាបប្រជាជនដែលរត់ចូលព្រៃនោះទេ”។ វុធ បានសួរ ម៉ាត់ ថា “យើងគួរគេចខ្លួននៅពេលណា? ម៉ាត់ បានឆ្លើយថា “យើងគួរគេចខ្លួននៅល្ងាចថ្ងៃស្អែក”។  វុធ និង ស៊ីន បានឆ្លើយតបវិញថា “អ៊ីចឹងល្ងាចថ្ងៃស្អែកយើងរត់ចូលព្រៃទាំងអស់គ្នា​”​។

នៅថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៧  វុធ, ម៉ាត់ និងស៊ីន ទៅធ្វើការនៅវាលស្រែធម្មតារហូតដល់ល្ងាច។ អ្នកទាំងបីបាននិយាយគ្នាថា “យើងនឹងរត់ចូលព្រៃនៅយប់នេះជាមួយឈ្មោះ កែម ជាអ្នកស្គាល់ផ្លូវ ហើយ កែម ក៏ទៅជាមួយយើងដែរ”។  វុធ, ម៉ាត់, ស៊ីន និង កែម បានណាត់ជួបគ្នានៅខាងជើងផ្ទះរបស់ វុធ វេលាម៉ោង៧យប់ដើម្បីរត់គេច។ នៅម៉ោង៧យប់ វុធ, ម៉ាត់, ស៊ីន និង កែម បានមកដល់​ កន្លែងណាត់ជួបគ្នា។ កែម បាននិយាយថា “យើងទាំងអស់គ្នាពេលចេញដំណើរត្រូវលាក់ការណ៍សម្ងាត់ និងត្រចៀកត្រូវវៃឲ្យមែនទែន បើមានការត្រូវប្រាប់គ្នាឲ្យដឹង ហើយខំដើរឲ្យទាន់គ្នា ប្រយ័ត្នបែកការណ៍ ខ្ញុំជាអ្នកនាំផ្លូវ បើខ្ញុំប្រាប់ថាឲ្យយឺតត្រូវយឺត, ឲ្យលឿនត្រូវលឿន និងឲ្យក្រាបត្រូវក្រាប”។ និយាយគ្នារួច កែម បាននាំផ្លូវ វុធ, ម៉ាត់ និង ស៊ីន ដោយធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់វាលស្រែ, ចូលព្រៃ, ឆ្លងកាត់ភូមិអ្នកស្រុក និងសំដៅទៅភ្នំមួយឈ្មោះថាភ្នំវល្លិ៍។ ក្រោយធ្វើដំណើរ១យប់ នៅវេលាម៉ោង៤ ទៀបភ្លឺ ទំាង៤នាក់ បានធ្វើដំណើរដល់ចង្កេះភ្នំវល្លិ៍ និងសម្រាកនៅទីនោះរង់ចាំរហូតដល់ពេលយប់ទើបធ្វើដំណើរ​បន្តទៀត។ កែម បាននិយាយប្រាប់ វុធ, ម៉ាត់ និង ស៊ីន ថា “នៅពេលទៅដល់ប្រទេសថៃខ្ញុំនឹងចិញ្ចឹម វុធ ម៉ាត់ និង ស៊ីន ព្រោះខ្ញុំចេះ​បច្ចេកទេសខាងជួសជុលម៉ាស៊ីនត្រជាក់អាចរកប្រាក់បានច្រើន”។ នៅយប់ ថ្ងៃទី២ អ្នកទាំង៤ បានរត់គេចបន្តទៅភ្នំទី២ ដោយធ្វើដំណើឆ្លងពីភូមិមួយទៅភូមិមួយទៀត ឆ្លងតាមផ្លូវជាតិលេខ៣ សំដៅទៅភ្នំចន្លុះដើម្បីសម្រាកគេចខ្លួននៅពេលថ្ងៃ។ នៅថ្ងៃទី៣ អ្នកទាំង៤ ក៏ធ្វើដំណើរចេញពីភ្នំចន្លុះ ដើម្បីសំដៅទៅទិសខាងលិច។ ក្នុងពេលធ្វើដំណើរឆ្កែរបស់អ្នកស្រុកបានព្រូស យ៉ាងខ្លាំង ពេលនោះ កែម បានធ្វើសញ្ញាឲ្យ វុធ, ម៉ាត់ និងស៊ីន ពួនលាក់ខ្លួន។ បន្ទាប់ពីឆ្លង​ផុតភូមិ កែម និងអ្នកទាំង៣ បានវង្វេងគ្នា។ វុធ, ម៉ាត់ និងស៊ីន ព្យាយាមស្វែងរក កែម ប៉ុន្តែរកមិនឃើញសោះទើបអ្នកទាំង៣ សម្រេចចិត្តបន្តដំណើរទៅមុខដោយគ្មានវត្តមាន កែម។ អ្នកទាំង៣ ចេះតែធ្វើដំណើរនៅពេលយប់ និងសម្រាកនៅពេលថ្ងៃ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៧ អ្នកទាំង៣ បានធ្វើដំណើរដល់ផ្លូវជាតិលេខ៤ ក៏ជួបជាមួយយោធាអង្គការ ហើយអង្គការក៏ចាប់ខ្លួនទាំងអស់គ្នា។

អត្ថបទដោយ អេង សុខម៉េង

[1]ខ្លឹមសារ​នៃ​ចម្លើយសារភាពមិន​ត្រូវ​បាន​ចាត់ទុកថាត្រឹម​ត្រូវទាំងស្រុងដូចអ្វីដែលបាន​ឆ្លើយនិង​សរសេរទេ ដោយសារ​តែ​ចម្លើយសារ​ភាព​ភាគច្រើន​បានមកពីអំពើទារុណកម្ម​យ៉ាងអមនុស្សធម៌ទៅលើ​ម្ចាស់ចម្លើយ​។

[2] ភូមិភាគនិរតី(ភូមិភាគ៥០៥) ដឹកនាំដោយ ឈិត ជឿន ហៅតាម៉ុន។ ភូមិភាគនេះរួមមានខេត្តកំពត និងខេត្តតាកែវទំាំង​មូល, ស្រុក២ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺគឺស្រុកសំរោងទង និងស្រុកគងពិសី, និងស្រុក៥ក្នុងខេត្តកណ្តាលគឺស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ស្រុកស្អាង ស្រុកកោះធំ ស្រុកកៀនស្វាយ និងស្រុកលើកដែក។ ភូមិភាគនេះចែកចេញជា៤តំបន់៖ គឺតំបន់១៣, តំបន់៣៣, តំបន់៣៥, និងតំបន់២៥។ (យោងតាម ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី និងអ្នកឯទៀត, ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩, ភ្នំពេញ, មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា, ២០២០, ទំព័រទី៣៤)។