នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ខ្មែរក្រហមបានផ្លាស់ ភឿន ពីភូមិម៉រឲ្យមកចូលធ្វើការនៅក្នុងកងចល័ត ដោយជីកប្រឡាយនៅបឹងព្រះពន្លៃ។

ញា ភឿន[1] ភេទស្រី អាយុ៦៦ឆ្នាំ​​ សព្វថ្ងៃប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ។  មានស្រុកកំណើតស្ថិតនៅ ភូមិម៉រ ឃុំព្រះម្លូ ស្រុកបាកាន ​​​​ខេត្តពោធិ៍សាត់។ បច្ចុប្បន្ន ភឿន រស់នៅភូមិដីក្រហម ឃុំអន្លង់រាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ភឿន មានឪពុកឈ្មោះ ញា ប៉ាន់(ស្លាប់) ម្ដាយឈ្មោះ កា ហឹង(ស្លាប់)។ ភឿន មានបងប្អូនចំនួន១១នាក់បានស្លាប់អស់ចំនួន៨នាក់  នៅរស់ចំនួន៣នាក់ (ស្រីទាំងបីនាក់)។ ភឿនមានប្ដីឈ្មោះ ប្រាក់ ហោ អាយុ៦៧ឆ្នាំ ប្រកបរបរធ្វើចម្ការ។ ភឿន មានកូនចំនួន៧នាក់ (ស្រី៣នាក់ ប្រុស៤នាក់)។

នៅវ័យកុមារ ភឿន រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៤ ពីសង្គមចាស់ គ្មានសាលារៀនត្រឹមត្រូវនោះទេ ត្រូវរៀននៅក្រោមដើមឈើ បើថ្ងៃណាអាកាសធាតុមិនល្អគឺត្រូវសម្រាកតែម្ដង។ ភឿន រស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយនៅក្នុងភូមិម៉រ គ្រួសារប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ មានជីវភាពមធ្យម។

នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ សម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ  ភឿន និងគ្រួសារ ប្រកបរបរធ្វើស្រែធម្មតា។  ចន្លោះពីឆ្នាំ (១៩៧២ ដល់១៩៧៣) នៅក្នុងភូមិម៉រ ចាប់ផ្ដើមកើតមានសង្គ្រាមស៊ីវិល ភឿន មិនសូវបានរស់នៅក្នុងផ្ទះនោះទេ គឺត្រូវគេចខ្លួនទៅ រស់នៅក្នុងព្រៃ ដោយសារនៅក្នុងភូមិមានការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីយន្តហោះ ទាហានអាមេរិក។ រាល់ពេលស្ងប់ស្ងាត់ពីការទម្លាក់គ្រាប់បែក ទើបប្រជាជនទាំងអស់នៅក្នុងភូមិ នាំគ្នាឆ្លៀតច្រូតស្រូវទុកហូប ច្រូតមិនបានប៉ុន្មានក៏មានយន្តហោះមកទម្លាក់គ្រាប់បែកម្ដងទៀតប្រជាជនផ្អើលឈូឆរនាំគ្នាក្រាបលើភ្លឺស្រែដើម្បីគេចខ្លួនពីយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់។  ផ្ទះសម្បែងរបស់ប្រជាជនមិនសូវជាខូចខាតប៉ុន្មានទេ យន្តហោះអាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់ដាក់តែផ្ទះណាដែលជាកងទ័ពខ្មែរក្រហមប៉ុណ្ណោះ។  រាល់ពេលគេចខ្លួនពីការទម្លាក់គ្រាប់បែក ម្ដាយឪពុកភឿនបានវេចអាហារតាមខ្លួនយកទៅហូបនៅក្នុងព្រៃជាប្រចាំ។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានទទួលជ័យជំន្នះលើរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរទាំងស្រុង  ពេលនោះខ្មែរក្រហមចាប់ផ្ដើមបង្កើតសហករណ៍។ បន្ទាប់មកទៀតចាប់ផ្ដើមប្រមែប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រជាជននៅក្នុង ភូមិម៉រ ទៅដាក់នៅក្នុងសហករណ៍រួមគ្នា ហើយដំបូងរបបអាហារហូបចុកមិន ខ្វះខាតទេ ក្នុងប្រជាជនម្នាក់ទទួលបានអង្ករ១កំប៉ុងក្នុងមួយថ្ងៃ។  ចំណែកការងារ ខ្មែរក្រហមមិនទាន់ប្រើប្រជាជនឲ្យធ្វើការងារអ្វីដែលហួសកម្លាំង ដែរ។ គ្រាន់តែធ្វើស្រែចម្ការរួមគ្នាដោយមិនដាក់កំហិតដល់ប្រជាជន សម្រាប់កន្លែងស្នាក់នៅគឺរស់តាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន។

នៅឆ្នាំ ១៩៧៦ ខ្មែរក្រហមបានបែងចែកការងារដល់ប្រជាជន ទាំងចាស់ ទាំងក្មេង  ។ ពេលនោះភឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់ខ្ញុំឲ្យចូលកងកុមារ ប្រើឲ្យធ្វើការងារដូចជាកាប់ដើមទន្រ្ទានខែត្រ រើសអាចម៍គោ និងដើរបោចស្មៅនៅតាមវាលស្រែជាដើម។ ចំណែកអ្នកមានវ័យជំទង គឺត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់ឲ្យ ចូលធ្វើការនៅក្នុងកងចល័តដោយប្រើឲ្យជីកប្រឡាយ និងលើកទំនប់។ ចំណែកឯម្ដាយឪពុករបស់ ភឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើឲ្យ ធ្វើស្រែចម្ការនៅក្នុង ភូមិម៉រ។ សម្រាប់អាហារហូបចុកភឿន ទទួលបានពីរពេលក្នុងមួយថ្ងៃ គឺពេលថ្ងៃត្រង់ និងពេលល្ងាច។

នៅឆ្នាំ១៩៧៧  អង្គការបានកាត់បន្ថយរបបអាហារកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ គឺអង្ករ៣កំប៉ុងបបរលាយជាមួយគ្រាប់ពោតសម្រាប់ប្រជាជនចំនួន១០០នាក់។  មិនតែប៉ុណ្ណោះអង្គការ បានបន្ថែមការងារដល់ភឿន និងប្រជាជននៅក្នុងភូមិម៉រ បន្ថែមទៀត។ ភឿន ត្រូវធ្វើការងារចាប់ពីម៉ោង៧ព្រឹកដល់ម៉ោង១១ថ្ងៃត្រង់ទើបបានសម្រាកហូបបបរ ម៉ោង១ត្រូវចូលធ្វើការបន្តទៀតរហូតដល់ម៉ោង៥ល្ងាចទើបបានសម្រាកទៅតាមកន្លែងរាងៗខ្លួន។ ភឿន ត្រូវឃ្លាតឆ្ងាយពីឪពុកម្ដាយ មិនដែលបានជួបគ្នាឡើយ ពេលនោះមិនដឹងថាឪពុកម្តាយសុខទុកយ៉ាងណានោះទេ។ បន្ទាប់មក ភឿន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនឲ្យទៅធ្វើការនៅភូមិត្រាចក្រោលធ្វើស្រែ ។ ក្រោយមកទៀត ភឿន ក៏បានឭដំណឹងថាបងប្រុសរបស់ភឿនចំនួន២នាក់ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់យកទៅសម្លាប់ចោលដោយសារគាត់ទាំងពីជាកងទ័ពរបស់ខ្មែរក្រហមតែត្រូវបានកូនចៅក្បត់លួចរត់ទៅ ព្រំដែនប្រទេសថៃអស់។ ដូច្នេះខ្មែរក្រហមបានចាប់គាត់យកទៅសម្លាប់ចោលតាំងពីពេលនោះទៅ ប៉ុន្តែមុននឹងសម្លាប់ខ្មែរក្រហមបានយកគាត់ដាក់ គុក រយៈពេលជាច្រើនថ្ងែ។ បងប្រុសរបស់ ភឿន ដែលបានស្លាប់មានឈ្មោះ ញា ឌឿន ,ញា ពឿន ខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់គាត់នៅក្នុងភូមិកកោះ ខេត្តបាត់ដំបង។ ក្រោយពេលបានដឹងរឿងនេះ ភឿនពិតជាឈឺចាប់ណាស់រកអ្វីមកថ្លែងពុំបានឡើយ។

នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៨ ភឿន មានវ័យកាន់តែធំដឹងក្ដីជាងមុនត្រូវបានអង្គការចាត់ឲ្យធ្វើការនៅក្នុងកងចល័តវិញម្ដង ដោយមានមុខព្រួញជីកប្រឡាយនៅបឹងព្រះពន្លៃ នៅក្នុងស្រុកភ្នំក្រវ៉ាញ។ ភឿន ជីកប្រឡាយរហូតដល់កងទ័ពវៀតណាមចូលមករំដោះប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៧៩ ពេលនោះ ភឿន បានរត់ទៅលើភ្នំស្វារអិលជាមួយនឹងប្រជាជនជាច្រើននាក់។ ភឿន រត់ឡើងភ្នំដោយខ្មែរក្រហមបានប្រាប់ថា(នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមចាប់បាននឹងត្រូវយកទៅទម្លុះច្រមុះអូសតាមរថក្រោះ) ភឿន និងប្រជាជនជាច្រើននាក់ភ័យនាំគ្នារត់គេចខ្លួន។

ភឿន រស់នៅលើភ្នំស្វារអិលអស់រយៈពេល២ខែ គ្មានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់នោះទេ គឺត្រូវជីក្ដួច ហូបជំនួនបាយជាប្រចាំ។ ក្រោយពេលដឹងថាកងទ័ពវៀតណាមចូលមករំដោះប្រទេសកម្ពុជា ទើបភឿន ចុះពីភ្នំស្វារអិល ហើយធ្វើដំណើរទៅព្រំដែនកម្ពុជា ថៃ។ ភឿន មិនទាន់បានជួបជាមួយឪពុកម្ដាយនោះទេ។ ​ភឿន រស់នៅទីនោះជាមួយចាស់ៗដែលរត់ទៅជាមួយគ្នា។

នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨០ ភឿន ត្រឡប់មកជួបជាមួយឪពុកម្ដាយស្រុកកំណើតវិញ មិនយូរប៉ុន្មានភឿនត្រូវបានម្ដាយឪពុកផ្សំផ្គុំឲ្យមានគ្រួសារ។ ក្រោយពេលរៀបការ ភឿន និងប្ដីនាំគ្នាប្រកបរបរធ្វើស្រែជាធម្មតា លុះដល់ឆ្នាំ២០០០ ទើប ភឿន មករស់នៅក្នុងភូមិដីក្រហមនេះ។ រឿងរ៉ាវដែល ភឿន នៅចាំមិនភ្លេចពីរបបខ្មែរក្រហម បងប្អូនបង្កើតចំនួន២នាក់ត្រូវបានអង្គការយកទៅសម្លាប់ចោល។

អត្ថបទដោយ ឡាំ ស្រីនីត

---

[1] មជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែងសម្ភាសន៍ជាមួយ ញា ភឿន ភេទស្រី អាយុ៦៦ឆ្នាំ