ណុប មុត ៖ បើខ្ញុំបន្តរស់នៅ ខ្ញុំអាចបានឃើញមុខឪពុកម្ដាយរបស់ខ្ញុំសាជាថ្មីទៀត
ណុប មុត[1] ភេទប្រុស អាយុ៦៨ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិប្រ៉បសៀម ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ បច្ចុប្បន្ន មុត រស់នៅក្នុងភូមិបឹង ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
មុត បាននិយាយថា៖ «កាលពីកុមារភាព ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រនោះទេ ដោយសារជីវភាពគ្រួសារក្រលំបាក។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៩នាក់ ហើយខ្ញុំជាកូនទី៤នៅក្នុងគ្រួសារ។ គ្រួសារខ្ញុំប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ។ ក្រៅពីនេះ ឪពុកខ្ញុំក៏ជាអ្នកឡើងត្នោត ដើម្បីត្រងទឹកត្នោតនិងកូរធ្វើជាស្ករលក់នៅតាមផ្សារជិតៗភូមិ។ ទឹកត្នោតក៏អាចធ្វើជាត្នោតជូរ និងទឹកត្នោតផ្អែមសម្រាប់លក់ចេញឲ្យអ្នកភូមិបានដែរ។ នៅក្នុងជំនាន់នោះប្រាក់ថ្លៃណាស់ ស្ករមួយគីឡូលក់បានត្រឹមតែ៣កាក់តែប៉ុណ្ណោះ។ អង្ករមួយតីមានតម្លៃត្រឹមតែ៥កាក់ ជំនាន់នោះយើងចាយតែលុយកាក់។ ការរស់នៅសម័យកាលណោះមិនទាន់ទំនើបស៊ីវិល័យសម្រាប់អ្នកនៅតាមជនបទ។ ចំណែកឯ ក្មេងជំទង់ៗប្រើម្សៅចេកដើម្បីលាបមុខ ប្រេងដូងសម្រាប់លាបសក់ឲ្យរលោង និងផ្លែជម្ពូ(ផ្លែការី)មកលាបបបូរមាត់ឲ្យក្រហម។ ចំពោះមធ្យោបាយធ្វើដំណើរមិនទាន់សម្បូរឡាន ម៉ូតូ ជិះនៅឡើយទេ។ អ្នកមានជីវភាពធូរធារភាគច្រើនជិះកង់ ចំណែកឯអ្នកក្រខ្សត់ធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើង ឬជិះរទេះគោតាមទីជិតទីឆ្ងាយ។
រហូតដល់អំឡុងឆ្នាំ១៩៧០ សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ពីតំណែង។ ប្រជាជនបាននាំគ្នាធ្វើបាតុកម្មពាសពេញទីប្រជុំជន កាល នោះនៅក្នុងស្រុកខ្ញុំក៏មានការធ្វើបាតុកម្មដែរ ហើយបងប្រុសរបស់ខ្ញុំគាត់បានចូលរួមជាមួយក្រុមបាតុកម្ម។ រហូតដល់មានចម្រៀងច្រៀងពីការធ្វើបាតុកម្មនាពេលនោះថា «បាតុកម្មថ្ងៃទី១៨ មីនា ប្រជាជនយើងទាំងអស់គ្នារួមផ្សំទាំងរដ្ឋាវាយប្រហារ[ពួកអាវណ្ណៈ]មេចោរកំណាច» ។ ការធ្វើបាតុកម្មជាមួយកងទ័ព លន់ នល់ ធ្វើឲ្យមានការបាញ់មកលើប្រជាជនខ្មែរស្លាប់អស់ជាច្រើននាក់ ក្នុងនោះក៏មានបងប្រុសខ្ញុំម្នាក់ដែរ។
ដោយសារតែការខឹងសម្បារ និងមានកំហឹងបន្ទាប់ពីទាហាន លន់ នល់ បានបាញ់បងខ្ញុំស្លាប់ ខ្ញុំក៏បានសម្រេចចិត្តចូលធ្វើជាកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅក្នុងវ័យ១៥ឆ្នាំ។ បន្ទាប់ពីខ្ញុំបានចូលជាកងទ័ព ខ្ញុំត្រូវបញ្ជូនទៅមន្ទីរវត្តឈើទាល ក្នុងខេត្តតាកែវ។ អំឡុងពេលនៅមន្ទីរ ខ្ញុំបានហាត់រៀនពីយុទ្ធសាស្រ្តធ្វើសង្គ្រាម និងរៀនអក្សរ។ នៅពេលនោះ យើងមានតែកាំភ្លើងឈើ ដោយមិនទាន់ឲ្យកាន់កាំភ្លើងពិតប្រាកដឡើយ។ ខ្ញុំនៅហ្វឹកហាត់ក្នុងមន្ទីរអស់រយៈពេលបីឆ្នាំ។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ ខ្ញុំក៏បានចេញទៅសមរភូមិ។ យើងមិនទាន់មានកាំភ្លើងទំនើបសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុងសមរភូមិនោះទេ។ ខ្ញុំកាន់កាំភ្លើង(កាសេកាសេ)ដែលមានត្រឹមតែ១០គ្រាប់ប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយបង់។ អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំពេលមិនទាន់ចូលសមរភូមិខ្ញុំពិតជាមានការភ័យខ្លាចណាស់។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលខ្ញុំបានចូលដល់សមរភូមិហើយខ្ញុំប្រែជាមានអារម្មណ៍ធម្មតាទៅវិញ និងមិនមានការភ័យខ្លាចអ្វីទាំងអស់។ ការបាញ់ប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមករាល់ថ្ងៃធ្វើឲ្យខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាដូចលេងចោលដុំដីគ្នាទៅវិញ។ ប៉ុន្តែ ចិត្តខ្ញុំមួយទៀតទាល់តែបាញ់ត្រូវស្លាប់ ទើបដឹងថាការធ្វើសង្គ្រាមមិនងាយស្រួលនោះទេ។
ការវាយគ្នារវាងភាគីទាំងពីរខ្ញុំមើលឃើញថាកម្លាំង លន់ នល់ មានចំនួនច្រើនជាងដោយសារកងទ័ព លន់ នល់ មានទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែបើយើងមើលពីស្មារតីតស៊ូក្នុងសមរភូមិ កងទ័ព លន់ នល់ មិនអាចយកឈ្នះ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបាននោះទេ បើទោះបីជា លន់ នល់ មានគ្រឿងសព្វាវុធទំនើបៗក៏ដោយ។ ផែនការវាយរបស់កម្លាំងទ័ពខ្មែរក្រហម ត្រូវវាយដណ្ដើមយកអាវុធពីកងទ័ព លន់ នល់ ដើម្បីបន្តការវាយសម្រុកទៅមុខ។ នៅពេលវាយបានបន្ទាយកងទ័ព លន់ នល់ ម្ដងៗ ទ័ពស្រួចមិនមែនជាអ្នកប្រមូលយកទុកដាក់នោះទេ កងទ័ពខ្មែរក្រហមមានកម្លាំងនៅខាងក្រោយមកចាំទីតាំងដើម្បីការពារសម្ភារៈ និងអាវុធទាំងអស់នោះ។ ការវាយដណ្ដើមទីក្រុងភ្នំពេញទម្រាំតែទទួលបានជ័យជម្នះអង្គភាពខ្ញុំវាយចូលតាមច្រកអ្នកលឿងឆ្ពោះមកទីក្រុងភ្នំពេញ ។ បន្ទាប់ពីវាយដាច់ភ្នំពេញអង្គភាពខ្ញុំត្រូវបញ្ជូនចេញពីភ្នំពេញឆ្ពោះទៅកាន់ព្រំដែនវៀតណាមវិញ។ ការឈរជើងនៅតាមព្រំដែនកងទ័ពទាំងអស់ត្រូវទៅធ្វើការលើកទំនប់ ជីកប្រឡាយ និងធ្វើស្រែជាមួយប្រជាជននៅតាមមូលដ្ឋាន។
នៅឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមបានចូលមករំដោះទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។[2] បន្ទាប់មកខ្ញុំក៏បានរត់ចូលព្រៃជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលនៅសេសសល់។ បន្ទាប់ពីបានរស់នៅក្នុងព្រៃអស់រយៈពេលកន្លះឆ្នាំ ខ្ញុំក៏បានចូលសារភាពជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ខ្ញុំក៏បានត្រឡប់ទៅរស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយបានរយៈពេល២ឆ្នាំ។ ខ្ញុំក៏បានរៀបការ។ ក្រោយពីរៀបការ ខ្ញុំបន្តរស់នៅក្នុងភូមិបានមួយរយៈ។ ខ្ញុំក៏បានរត់ចូលទ័ពខ្មែរក្រហមវិញ ដោយសារការរស់នៅក្នុងភូមិកំណើតជួបប្រទះនូវការលំបាកជាច្រើន។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ ខ្ញុំត្រូវពិការភាពដាច់ជើងមួយចំហៀង ដោយសារដើរជាន់មីន។ បន្ទាប់ពីខ្ញុំដឹងថាខ្លួនត្រូវមានពិការភាព អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំនាពេលនោះគឺថាលែងចង់រស់បន្តទៀតហើយ។ ខ្ញុំបានទាញយកគ្រាប់បែក៦០បម្រុងសម្លាប់ខ្លួន ប៉ុន្តែបានកងទ័ពនៅទីនោះបានឃាត់ទាន់។ មូលហេតុដែលខ្ញុំមិនចង់រស់នៅបន្ត គឺដោយសារខ្ញុំគិតថានៅក្នុងដំណាលប្រទេសមានសង្គ្រាមជនពិការប្រាកដជាជួបការលំបាកខ្លាំងទើបខ្ញុំមិនចង់រស់នៅ។ នៅពេលដែលកងទ័ពបញ្ជូនខ្ញុំទៅដល់មន្ទីរពេទ្យសមរភូមិក្រោយ ខ្ញុំបានឃើញជនពិការភាពជាច្រើន។ ខ្លះពិការភ្នែកទាំងពីរ ខ្លះពិការជើងទាំងពីរ ហើយខ្លះទៀតពិការដៃ។ អ្នករបួសនៅពាសពេញមន្ទីរពេទ្យ។ ខ្ញុំក៏បានគិតថា បើខ្ញុំបន្តរស់នៅ ខ្ញុំអាចបានឃើញមុខឪពុកម្ដាយរបស់ខ្ញុំសាជាថ្មីទៀត។
បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំមានជំងឺប្រចាំកាយមួយចំនួនដូចជា៖ ជំងឺឡើងជាតិស្ករ ក្រពះពោះវៀន និងឈឺមុខរបួសជើង ដែលបន្សល់ទុកពីសង្គ្រាម។ ជាចុងក្រោយខ្ញុំសូមសំណូមពរ ដល់ក្រុមការងារមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង នៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ជួយសម្រួលរកការថែទាំសុខភាព និងជីវភាពខ្វះខាតរបស់ខ្ញុំផង»៕
អត្ថបទដោយ សួត វិចិត្រ
[1] សួត វិចិត្រ សម្ភាសន៍ជាមួយ ណុប មុត នៅក្នុងភូមិបឹង ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤។
[2] សៀវភៅប្រវត្តិវិទ្យាថ្នាក់ទី៦ ចំណងជើង «ខ្មែរ និងដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់វិបុលភាព» ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ បានសរសេរថា៖ «កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា សហការជាមួយកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម បានវាយរំដោះប្រទេសកម្ពុជាពីទិសខាងកើត និងសង្គ្រោះប្រជាជនបានជាបន្តបន្ទាប់។ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពបានវាយរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយថ្ងៃនេះបានក្លាយជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការរំដោះជាតិ។ រណសិរ្សនេះ បានបង្កើតរបបថ្មីឈ្មោះថា «សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា» (ឃួន វិច្ឆិកា និងអ្នកឯទៀត, ប្រវត្តិវិទ្យាថ្នាក់ទី៦៖ ខ្មែរ និងដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់វិបុលភាព ([ភ្នំពេញ]៖ អនុគណៈកម្មការមុខវិជ្ជាឯកទេសប្រវត្តិវិទ្យា ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា), ទំព័រទី៤១)