ខ្ញុំបានរស់រានមានជីវិតរួចផុតពីរបបខ្មែរក្រហមខ្ញុំចង់និយាយរឿងរ៉ាវជាច្រើនដែលធ្លាប់បានឆ្លងកាត់កន្លងមកជាពិសេសនិយាយរៀបរាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមទៅដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយឲ្យបានយល់ដឹងនិងសិក្សាស្រាវជ្រាវរៀនសូត្រពីប្រវត្តិសាស្រ្តកាន់តែច្បាស់ដើម្បីជាការទប់ស្កាត់អំពើហឹង្សានានានៅក្នុងសង្គម ពីព្រោះអំពើទាំងនេះចេះតែបន្តកើតមានឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅក្នុងប្រទេសនិងនៅលើពិភពលោក។ ខ្ញុំឈ្មោះនឿង អាយុ៧៥ឆ្នាំ មានប្រពន្ធនិងកូនរស់នៅភូមិបឹងតាមុំ ឃុំផុង ស្រុកបរសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ខ្ញុំជាកូនអ្នកស្រែចម្ការមិនបានរៀនសូត្រច្រើនទេ។ នៅក្នុងរបបសង្គមរាស្រ្តនិយមឪពុកម្តាយបានរៀបចំទុកដាក់ឲ្យមានគ្រួសារជានារីដែលរស់នៅក្នុងស្រុកភូមិជាមួយគ្នាបន្ទាប់មកចាប់ផ្តើមប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការដូចអ្នកភូមិដ៏ទៃទៀតដែរ។

នៅឆ្នាំ១៩៧០ កើតមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ ប្រទេសជាតិទាំងមូលបានធ្លាក់ចូលក្នុងភ្នួកភ្លើងសង្រ្គាមកើតមានអំពើហឹង្សានានានៅក្នុងសង្គម។ ប្រជាជននៅក្នុងភូមិតាមុំក៏បានទទួលរងគ្រោះដោយសារការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីសំណាក់ទាហានលោកលន់ នល់។ ​នៅអំឡុងឆ្នាំនោះដែរ ក៏មានកម្លាំងចលនាតស៊ូខ្មែរក្រហមដែលមានទីតាំងប្រមូលផ្តុំគ្នានៅក្នុងព្រៃម៉ាគីបានចូលមកក្នុងភូមិស្រុកដើម្បីធ្វើការឃោសនាអូសទាញកម្លាំងយុវជនយុវនារីមួយចំនួននៅក្នុងភូមិឲ្យស្ម័គ្រចិត្តចូលព្រៃម៉ាគីបម្រើក្រុមចលនាតស៊ូខ្មែរក្រហមដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាក្រុមទាហានលោកលន់ នល់។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្ញុំបានឃើញប្រជាជនថ្មី(ហៅថាប្រជាជន១៧មេសា)កងកម្លាំងយោធាខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញឬពីតំបន់ផ្សេងៗបានចូលមករស់នៅក្នុងភូមិជាមួយខ្ញុំដែរ។ ប្រជាជនមួយចំនួនទៀតត្រូវបានខ្មែរក្រហមជម្លៀសចេញទៅរស់នៅតំបន់ផ្សេងទៀត។ ខ្ញុំជាប្រជាជនចាស់(ហៅថាប្រជាជនមូលដ្នាន)រស់នៅក្នុងតំបន់រំដោះជាមួយក្រុមចលនាខ្មែរក្រហមដូចនេះការរស់នៅមានសិទ្ធិជាងប្រជាជនថ្មី។ នៅពេលរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យឡើងកាន់អំណាច បានរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធភូមិឃុំស្រុកតំបន់ទៅតាមរដ្ឋាភិបាលខាងលើជាអ្នកកំណត់។ បន្ទាប់មកខ្មែរក្រហមបានរឹបអូសទ្រព្យប្រជាជនចាស់ទាំងប្រជាជនថ្មីដាក់ជារបស់រួមទាំងអស់គ្នានិងបានបំបែកចេញក្រុមគ្រួសារ ប្តីប្រពន្ធកូនឲ្យធ្វើការងារផ្សេងៗពីគ្នា។ ខ្ញុំត្រូវខ្មែរក្រហមចាត់ទុកថា ជាកម្លាំងកសិករកណ្តាល អង្គការបានចាត់តាំងឲ្យទៅលើកទំនប់ជាច្រើនកន្លែងដូចជា៖ នៅភូមិដំបូកខ្ពស់ ភូមិរការធំ វត្តផុង កាត់ភ្លុក និងត្រពាំងផុង ធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងទាំងអស់គ្នា មានទីតាំងខ្លះជាប់ព្រំប្រទល់ភូមិភាគនិរតី ខេត្តតាកែវ។ ខ្ញុំបានរស់នៅឆ្លងកាត់រយៈពេលជាងបីឆ្នាំមកនេះ ខ្ញុំមានការឈឺចាប់ជាខ្លាំងដោយសាររបបខ្មែរក្រហមបានប្រើឲ្យធ្វើការងារហួសកម្លាំងដូចជា៖ លើកទំនប់ ជីកប្រឡាយ រែកដី  គាស់គល់ឈើ ភ្ជួររាស់ដោយប្រើគោក្របីគ្មានឧបករណ៍ត្រឹមត្រូវប្រើកម្លាំងសុទ្ធសាធមានដូចជា៖ ចបបង្គីគ្មានឧបករណ៍ជំនួយដូចជាគ្រឿងម៉ាស៊ីនទេ។ លើសពីនេះទៅទៀតធ្វើការគ្មានពេលសម្រាកនិងមានអាហារតែពីរពេលក្នុងមួយថ្ងៃហូបតែបបរលាយគល់ចេកគល់ល្ហុងមិនបានឆ្អែតទៀត។ នៅរៀងរាល់ពេលធ្វើការងារមានប្រធានកងនិងកងឈ្លបបីបួននាក់ចាំត្រួតពិនិត្យមើល​​​ខ្លាចយើងអង្គុយសម្រាកលេងក្នុងម៉ោងធ្វើការ។ នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម បើយើងមិនគោរពម៉ោងការងារនិងហ៊ានតវ៉ាជំទាស់ដឹងតែអង្គការហៅទៅកសាងរៀនសូត្រ ជួនកាលបាត់ខ្លួនតែម្តង។ ខ្ញុំជាប្រជាជនមូលដ្ឋានមានសិទ្ធិជាងប្រជាជន១៧មេសា គ្នាមានការលំបាកខ្លាំងទី១ អង្គការតាមដានទាំងម៉ោងធ្វើការទាំងម៉ោងសម្រាកនៅពេលយប់។ បើមានសកម្មភាពឬនិយាយអ្វីមិនល្អដឹងតែអង្គការហៅយកទៅរៀនសូត្រភាគច្រើនបាត់ខ្លួនមិនឃើញត្រឡប់មកវិញទេ។ ខ្ញុំបានដឹងរឿងនេះច្បាស់ព្រោះកើតមានឡើងនៅអង្គភាពផ្ទាល់ ។ កាលនោះប្រជាជនចាស់និងប្រជាជនថ្មី ខ្មែរក្រហមបានដាក់ឲ្យធ្វើការងារជាក្រុមរួមគ្នា តែវាសនាខុសគ្នាត្រង់ថា បើប្រជាជនមូលដ្ឋានមានកំហុសបន្តិចបន្តួចខ្មែរក្រហមមិនសូវជាយកទោសពៃរិ៍ទេ បើប្រជាជន១៧មេសាមានកំហុសវិញ ដឹងតែចាប់គ្នាចងធ្វើទារុណកម្មរួចយកទៅសម្លាប់ចោលហើយកប់សពមិនបានត្រឹមត្រូវទៀត នៅពេលខ្លះខ្ញុំបានដើរទៅឃើញសាកសពផុសចេញជើងដៃមកលើគោកទៀតផង។

នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម បានធ្វើបាបមកលើប្រជាជនកម្ពុជាទាំងកម្លាំងកាយចិត្ត ធ្វើឲ្យប្រជាជនទទួលការងារហួសកម្លាំងគ្មានរបបអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ថែមទាំងមិនបានយកចិត្តទុកដាក់រឿងសុខភាព។ នៅពេលប្រជាជនឈឺម្តងៗមានតែថ្នាំអាចម៌ទន្សាយ បើមានជំងឺឈឺធ្ងន់លេបថ្នាំមិនបានធូរស្បើយ អង្គការខ្មែរក្រហមបានយកថ្នាំមកចាក់ឲ្យអ្នកជំងឺ ថ្នាំទាំងនោះមិនដឹងថាផលិតនៅប្រទេសណាពិតប្រាកដទេ។ ខ្ញុំបានសង្កេតឃើញថា ថ្នាំដែលយកមកចាក់លើអ្នកជំងឺពេទ្យនារីបូមចេញពីដបទឹកក្រូចមានអ្នកខ្លះក៏បានជាធូរស្បើយអ្នកខ្លះក៏ស្លាប់ទៅគ្មានឲ្យសាច់ញាតិបងប្អូនមកជួបមុខទេ ស្រេចតែអង្គការរៀបចំទុកដាក់។ នៅជំនាន់ខ្មែរក្រហម ម្តាយក្មេករបស់ខ្ញុំជាអ្នកមូលដ្ឋាននៅពេលនោះគាត់មានជំងឺឈឺធ្ងន់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបានដឹកបញ្ជូនទៅព្យាបាលនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ក្រោយមកកូនចៅមិនបានដឹងថា ម្តាយស្លាប់ឬរស់យ៉ាងណាមិនឃើញត្រឡប់មកភូមិវិញសោះ ណាមួយចំពេលប្រទេសជាតិវឹកវរដោយសារទ័ពវៀតណាមបានវាយចូលទីក្រុងភ្នំពេញនៅឆ្នាំ១៩៧៩។

នៅថ្ងៃទី៧មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសារបានរត់ចោលភូមិកំណើតដោយសារខ្លាចវត្តមានកងទ័ពវៀតណាម។ នៅអំឡុងពេលនោះមានតែយោធាខ្មែរក្រហមចាំបាញ់តតាំងវាយប្រយុទ្ធជាមួយកម្លាំងកងទ័ពវៀតណាមនៅក្នុងភូមិ។ ខ្ញុំនិងប្រជាជនមួយចំនួនបានរត់គេចខ្លួនទាំងក្រុមគ្រួសារកាត់តាមវាលស្រែចុះឡើងមកដល់ផ្លូវជាតិលេខ៤រួចឈប់ស្នាក់នៅត្រឹមចោមចៅមួយរយៈពេលខ្លីជាប់ទីក្រុងភ្នំពេញ។ បន្ទាប់មកទៀតខ្ញុំក៍នាំគ្នាធ្វើដំណើរបន្តរហូតចូលមកដល់ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល។ ខ្ញុំបានបន្តរស់នៅប្រហែលកន្លះខែទៀតសភាពការណ៍រៀងស្ងប់ស្ងាត់ក៏សម្រេចចិត្តត្រឡប់ចូលមករស់នៅភូមិកំណើតវិញរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។ ខ្ញុំសព្វថ្ងៃមានសំណាងបានរស់ផុតពីរបបខ្មែរក្រហមពិតមែន មកដល់ពេលនេះវ័យចាស់ជរាផងនិងមានជំងឺច្រើនផងដូចជាឈឺចង្កេះ សន្លាក់ដៃជើង ថែមទាំងមានជំងឺបេះដូងប្រម៉ាត់ទៀត។[1]

អត្ថបទដោយ សុខ វណ្ណៈ

---

[1] ដកស្រងចេញពីបទសម្ភាសអ្នកស្ម័គ្រចិត្តឆ្នាំ២០២២ លេខឯកសារ SHH13415(Dc -cam)