(ស្វាយរៀង) ៖ ភឿក រ៉ាន ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម នៅភូមិពោធិ៍តារស់ ឃុំបាសាក់ ស្រុកស្វាយជ្រំ ខេត្តស្វាយរៀង។

រ៉ាន មានអាយុ៧៤ឆ្នាំ​ បានរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកស្ម័គ្រ​​ចិត្តកម្ពុជាថា គាត់បានរៀបការនៅជំនាន់សង្គ​មរាស្រ្តនិយម​។

ក្នុងរបប លន់ នល់ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ រ៉ាន បានឃើញព្រឹត្តិការណ៍ទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅតំបន់ផ្សារដើមគរ ដែលពេលនោះមានអ្នករងរបួស និងស្លាប់​យ៉ាងច្រើន។

ពេលខ្មែរក្រហមចូលកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា រ៉ាន រស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ម្តុំផ្សារអូឡាំពិក ជាមួយប្តី ឈ្មោះ សុខ ពុធ ដែលធ្លាប់ជានិស្សិតរៀននៅប្រទេសជប៉ុន។ ពេលខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច គេបានបង្ខំឲ្យគាត់ចាក់ចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយប្រាប់ថាចេញតែបីថ្ងៃ​ព្រោះ​ខ្លាចអាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែក។ រ៉ាន និងប្តី បាន​សម្រេចចិត្តធ្វើដំណើរមកស្រុកកំណើត ឯស្រុកស្វាយជ្រំខេត្តស្វាយរៀង​។​ជាអកុសល ប្តីរបស់ រ៉ាន ត្រូវ​បានខ្មែរក្រហមនាំយកទៅសម្លាប់ ដោយសារតែគាត់ជាអ្នកធ្វើការនៅភ្នំពេញក្នុងរបប លន់ នល់។ រ៉ាន បានឃើញព្រឹត្តិ​ការ​ណ៍​សម្លាប់បី្តរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ភ្នែក ដោយខ្មែរក្រហមបានចាប់​ចងរួចវាយនឹងដំបងរហូតដល់ស្លាប់ រួច​អូសសាកសពយកទៅកប់នៅវត្តស្វាយជ្រំ។ ចំណែក រ៉ានត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើឲ្យធ្វើការគ្មានពេលសម្រាកដោយឲ្យជីក​ប្រ​ឡា​យ​ និង​ធ្វើស្រែ បោកស្រូវ និងកិនស្រូវ រៀបចំដាក់ឃ្លាំងសម្រាប់​ទុកហូបនៅសហករណ៍ស្វាយជ្រំ។ នៅសហករណ៍ស្វាយជ្រំ​ បានមួយ​​រយៈ រ៉ាន និងគ្រួសារ​ត្រូវបានគេជម្លៀសឲ្យទៅខេត្តបាត់ដំបង។ រ៉ាន និង គ្រួសារត្រូវបានផ្តល់ជូននូវសម្លៀកបំពាក់ខ្មៅម្នាក់មួយសម្រាប់ និងក្រមា១។ ការជម្លៀសនេះធ្វើឲ្យគ្រួសាររបស់ រ៉ាន ​ជួបការលំ​បាក​​កាន់តែខ្លាំងដោយសារត្រូវធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយ ខ្វះខាតអាហារ និងជម្រកស្នាក់នៅ។ ពេលដល់កំពង់ចម្លងអ្នកលឿង រ៉ាន និងប្រជាជនដទៃ​ទៀតត្រូវសម្រាកមួយរយៈព្រោះមានប្រជាជនត្រូវជម្លៀសទៅជាមួយច្រើន រងចំា​ឆ្លង​កប៉ាល់ទៅត្រើយម្ខាង ក្នុងគោលដៅបន្តទៅក្រុងភ្នំពេញ និងឆ្ពោះទៅខេត្តបាត់ដំបង​។​

ពេលទៅដល់ខេត្តបាត់ដំបង គ្រួសាររបស់ រ៉ាន មានសមាជិកដូចជា៖ ឪពុក ម្ដាយ បង ប្អូន និងកូន ត្រូវបានអង្គការឲ្យស្នាក់នៅផ្សេងគ្នា កូន នៅកងកុមារ បងប្អូនខ្លះនៅកងកុមារ និងខ្លះទៀតនៅកងចល័ត ចំណែកម្តាយនិងឪពុកនៅសហករណ៍។ រ៉ាន មិនដឹងពីសុខទុក្ខរបស់សមា​ជិក​​គ្រួសារច្រើន​ទេនាសម័យនោះព្រោះមិនសូវបានជួបគ្នា ទោះបីជួបក៏មិនសូវបាននិយាយគ្នាច្រើនដែរ ខ្លាចគេដឹង និងនាំយកទៅសម្លាប់។ នៅទីនេះ​រ៉ាន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើឲ្យជីកទំនប់ លើកប្រឡាយ បុកអង្ករ ធ្វើការតាំង​ពីព្រឹករហូតដល់យប់ តែទទួលបាននូវរបប​អាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ បានត្រឹមតែបបរលាយជា​មួយ​​បន្លែ ដោយកំណត់ពីរវែកក្នុង​មួយថ្ងៃ។​រឿងរ៉ាវដែល រ៉ាន ចងចាំមិនភ្លេចនោះគឺនៅពេលដែលគាត់ឃើញការធ្វើទារុណកម្មលើប្រជាជន ដោយដកក្រចកដៃ ក្រចកជើង ឲ្យសត្វមានពិសខាំ និង វាយទម្លាក់ រណ្តៅ។ រ៉ាន មិនដឹងពីទោសកំហុសដែលប្រជាជនទាំងនោះបានប្រព្រឹត្តិទេ។ ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមប្រជាជនដែល​ជម្លៀសពីភូមិភាគបូព៍ារួមមានខេត្តកំពង់ចាម ព្រៃវែង និងស្វាយរៀងជាច្រើននាក់ត្រូវបាន​សម្លាប់ ជាពិសេសអំឡុងចុងឆ្នាំ១៩៧៨។

ក្រោយពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ រ៉ាន និងកូន បានដើរត្រឡប់មករស់នៅស្រុកកំណើតវិញ ឯខេត្តស្វាយរៀង។ ពេលធ្វើដំណើរ រ៉ាន់ បានជួបនឹងឃ្លាំងស្រូវក៏បានយកតាមខ្លួនទុកហូបពេលធ្វើដំណើរ។ បច្ចុប្បន្ន រ៉ាន មានជំងឺប្រចំាកាយដូចជា៖ ជំងឺលើសឈាម ខ្សោយបេះដូង របេងឆ្អឹង ជំងឺក្រពះពោះវៀន និងជំងឺសន្លាក់ជើង។

សម្ភាសន៍ដោយ ឃួន រស្មី នៅថ្ងៃទី១២ សីហា ឆ្នាំ២០២១

អត្ថបទដោយ អេង សុខម៉េង