ភួង ស្រ៊ន់ និយាយអំពីការចងចាំ ព្រឹត្តិការណ៍មិនអាចបំភ្លេចបាន ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
ភួង ស៊្រន់[1] ភេទស្រី អាយុ៥៨ឆ្នាំ អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និងជាអ្នកដាំបន្លែ រស់នៅភូមិដំបងដែក ឃុំកោះរកា ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម បាននិយាយប្រាប់អំពីការចងចាំពីកុមារភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម៖
ខ្ញុំកើតនៅឆ្នាំ១៩៦៩ នៅភូមិដំបងដែក ឃុំកោះរកា ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំរៀបជាមួយប្ដីឈ្មោះទូច វ៉ាន់ និង មានកូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៤នាក់។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ ភួង ផន និងម្ដាយឈ្មោះ ផ្លុក លី។ ខ្ញុំមានបងប្អូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៦នាក់។ កាលពីវ័យកុមារ ខ្ញុំរៀនសូត្រត្រឹមថ្នាក់ទី៩ចាស់នៅសាលាបឋមសិក្សាដំបងដែក។ ក្រោយមកទៀត ខ្ញុំឈប់រៀន ពីព្រោះឪពុកម្ដាយមានជីវភាពខ្វះខាត។ បន្ទាប់ពីបានឈប់រៀន ខ្ញុំងាកមកជួយការងារឪពុកម្ដាយនៅផ្ទះវិញ។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំប្រកបរបរជាអ្នកលក់ទឹកអំពៅ ដើម្បីយកកម្រៃផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពខ្វះខាតនៅក្នុងគ្រួសារ។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំមានអាយុប្រហែល១០ឆ្នាំ។ ខ្ញុំនៅតែចងចាំអំពីផលលំបាកនៃការផ្ទុះ សង្រ្គាម និងខ្សែជីវិតរបស់ខ្ញុំក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ នៅឆ្នាំ១៩៧០ ខ្ញុំលឺដំណឹងអំពីរដ្ឋប្រហារលន់ នល់ ហើយក្រោយមកទៀតមានអ្នកភូមិចូលរួមដង្ហែ បាតុកម្មទៅទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។ នៅដើមឆ្នាំ១៩៧១ កងទ័ពខ្មែរក្រហមចូលមកដល់ក្នុងភូមិ និងសុំផ្ទះប្រជាជនស្នាក់នៅ។ ចាប់ពីពេលនោះមក រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៣ សង្រ្គាមរវាងទាហានលន់ នល់ និងកងទ័ពខ្មែរក្រហមផ្ទុះកាន់តែខ្លាំងឡើង។ មានការបាញ់ផ្លោងគ្រាប់ និងទម្លាក់គ្រាប់បែក ដែលបណ្ដាលឲ្យផ្ទះរបស់អ្នកភូមិឆេះ។ នាគ្រាសមរភូមិកាន់តែក្ដៅទៅៗ, គ្រួសារខ្ញុំបានរត់ចេញពីភូមិ តាមរទេះគោទៅដល់ភូមិថ្មីក្រោម ដែលជាតំបន់រំដោះរបស់ខ្មែរក្រហម។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ គ្រួសារខ្ញុំវិលត្រលប់មកភូមិវិញ ពីព្រោះកងទ័ពខ្មែរក្រហមបានរំដោះ និងគ្រប់គ្រងតំបន់ជាច្រើនក្នុងភូមិសាស្រ្តខេត្តកំពង់ចាម។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៥ដដែរ ឪពុកម្ដាយរបស់ខ្ញុំ ត្រូវបានចាត់តាំងធ្វើការក្នុងកងចល័តសហករណ៍។ បងប្អូនរបស់ខ្ញុំត្រូវទៅធ្វើការនៅតាមកងចល័តរៀងៗខ្លួន។ ចំណែក ខ្ញុំត្រូវចូលធ្វើការនៅកងកុមារប្រមូលស្លឹកឈើ និងរើសអាចម៍គោធ្វើជីដាក់ស្រែ។ មិនយូរប៉ុន្មាន ឪពុករបស់ខ្ញុំបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺ និងស្លាប់ដោយសារតែការហូបអាហារ មិនគ្រប់គ្រាន់ និងគ្មានថ្នាំពេទ្យព្យាបាល។ ឆ្នាំ១៩៧៦ ភូមិដំបងដែកត្រូវបានទឹកជំនន់ជន់លិច ហើយគ្រួសាររបស់ខ្ញុំត្រូវបានបញ្ជូនទៅភូមិទួលស្រែ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ម្ដាយ និងបងប្អូនរបស់ខ្ញុំ ត្រូវទៅធ្វើការងារ រួមមាន៖ កាប់ឆ្ការព្រៃដើម្បីពង្រីកផ្ទៃដីដាំដុះស្រូវ និងភ្ជួររាស់ដីបង្កបង្កើនផលស្រូវ។ បន្ទាប់ពីប្រមូលផលស្រូវរួចគ្រួសារខ្ញុំត្រូវបានបញ្ជូនមកភូមិវិញ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៨ គ្រួសារខ្ញុំត្រូវបានផ្លាស់ទៅរស់នៅ និងលើកទំនប់ និងជីកប្រឡាយ អស់រយៈពេល៣ខែ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ខណៈពេលដែលគ្រួសារខ្ញុំធ្វើការនៅការដ្ឋានទំនប់ព្រែកជីក កងទ័ពរណសិរ្សចូលមកដល់។ នៅពេលនោះ គ្រួសាររបស់ខ្ញុំរួចផុតពីសេចក្ដីស្លាប់ និងធ្វើស្រែចម្ការរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
អត្ថបទដោយ ទូច វណ្ណេត
[1] ឯកសារបទសម្ភាស ជាមួយ ភួង ស្រ៊ន់ នៅភូមិ/ឃុំកោះរការ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម, សម្ភាសន៍ដោយ ស៊ាង ចិន្ដា នៅឆ្នាំ២០២៣, បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា