នាងខ្ញុំបានរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាំងពីចាប់កំណើតប្រសូត្រចេញពីផ្ទៃម្តាយរហូតដល់ធំពេញវ័យធ្លាប់ឆ្លងកាត់របបសង្គមរាស្រ្តនិយមដែលបានដឹកនាំប្រទេសជាតិឲ្យមានការអភិវឌ្ឍរីកចម្រើនដោយសារភាពវៃឆ្លាតរបស់សម្តេចព្រះ​ នរោត្តម សីហនុ។ នៅឆ្នាំ១៩៧០ បន្ទាប់ពីកើតមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ លោកសេនាប្រមុខលន់ នល់ បានបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលមានឈ្មោះថា (រដ្ឋាភិបាលនៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ)។ របបមួយនេះបានធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូលធ្លាក់ចូលក្នុងសង្រ្គាមអស់រយៈពេលប្រាំឆ្នាំ។ ទោះបីរបបលោកលន់ នល់ បានបង្កើតសង្រ្គាមក៏ពិតមែន តែជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនតាមទីជនបទស្រែចម្ការមិនមានអ្វីខ្វះខាតប៉ុន្មានដែរ។ យ៉ាងណាមិញខ្ញុំបានសង្កេតឃើញថា មានតែរបបខ្មែរក្រហមមួយគត់ដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនកម្ពុជារួមទាំងជនជាតិដើមភាគតិចជាច្រើនអម្បូរនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជារងទុក្ខវេទនាដោយសារគ្មានរបបអាហារគ្រប់គ្រាន់។ នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យរឿងអត់អាហារបានក្លាយទៅជាទម្លាប់លែងចង់និយាយស្តីមានហូបក៏ហូបស្រេចតែមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខាងលើជាអ្នកកំណត់វាសនា។

នាងខ្ញុំឈ្មោះ ពូយ ប្ល៉ក់ អាយុ៧៥ឆ្នាំ ជាជនជាតិចារ៉ាយមានប្តីនិងកូនចំនួនពីរនាក់។ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិតាកុកព្នង ឃុំបរខាំ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី។ ថ្វីត្បិតខ្ញុំជាជនជាតិដើមភាគតិចនៅមុនសម័យខ្មែរក្រហមគ្រួសារខ្ញុំមានជីវភាពធូរធារ។ ជីវភាពរស់នៅសម្បូរសប្បាយកាលនោះមានទាំង គោ ក្របី ថែមទាំងដំរីដីស្រែចម្ការជាច្រើនមិនដែលខ្វះខាតរឿងអាហារហូបចុកទេ និងសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញមិនដែលមានអាជ្ញាធរណាមកបង្ខំឬរំខានដល់បងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិចយើងខ្ញុំទេ។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥​ របបខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាចហើយបានដាក់ឈ្មោះខ្លួនឯងថា (របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ)។ អំឡុងពេលនោះខ្មែរក្រហមបានចូលមកដល់ភូមិតាកុកព្នង ឃុំបរខាំ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ដែលមានជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅក្នុងសហគមន៍យើងខ្ញុំ ត្រូវខ្មែរក្រហមធ្វើការបង្ខិតបង្ខំឲ្យផ្លាស់ប្តូរទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីតាំងពីដូនតាជាច្រើន។ ខ្មែរក្រហមមិនអនុញ្ញាតឲ្យគោរពសាសនាវប្បធម៌ប្រពៃណីអ្វីទាំងអស់។ ថែមទាំងបានបង្ខំប្រជាជនឲ្យប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនទាំងអស់ដាក់ជារបស់រួមដូចជា៖ គោ ក្របី ជាពិសេសសត្វដំរី ដែលជាទីស្រឡាញ់របស់បងប្អូនជនជាតិយើងខ្ញុំ មិនតែប៉ុណ្ណោះសូម្បីតែសត្វចិញ្ចឹមតូចតាចដូចជា៖ មាន់ទានិងដីស្រែចម្ការដំណាំផ្សេងៗប្រមូលដាក់រួមក្នុងសហករណ៍ទាំងអស់និងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនឡើយ។ ខ្មែរក្រហមថែមទាំងបានបង្ខំឲ្យប្រជាជនទាំងអស់ឲ្យហូបបាយរួមតាមសហករណ៍និងធ្វើការងារជារួមចាកចោលផ្ទះសម្បែងទៅធ្វើការងារនៅកន្លែងឆ្ងាយយូរៗម្តងបានត្រឡប់មកផ្ទះវិញ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ សមាជិកគ្រួសារទាំងអស់ត្រូវបានបំបែកចេញពីគ្នានិងត្រូវឲ្យធ្វើការតាមក្រុមរៀងៗខ្លួន។

នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥ ប្តីរបស់នាងខ្ញុំបានចូលបម្រើជាយោធាខ្មែរក្រហមនិងមានតួនាទីជាពេទ្យយោធានៅសមរភូមិមុខចាំការពារព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម។ ប្តីនាងខ្ញុំតាំងពីចូលបម្រើចលនាខ្មែរក្រហមមិនដែលឃើញត្រឡប់មកផ្ទះវិញទេ។ រីឯរូបនាងខ្ញុំវិញអង្គការចាត់តាំងឲ្យចូលបម្រើសិល្បៈខ្មែរក្រហមមិនសូវមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការថែរក្សាកូនជាទីស្រឡាញ់និងមិនសូវបានជួបមុខកូនថែមទៀត។  ខ្មែរក្រហមបានបង្កើតក្រុមសិល្បៈនេះឡើងដើម្បីបម្រើឲ្យនយោបាយបដិវត្តន៍តែប៉ុណ្ណោះ។ សូម្បីតែនិពន្ធបទចម្រៀង បទភ្លេង ការសម្តែងតាមបែបបទបដិវត្តន៍ទាំងអស់។ ក្រុមសិល្បៈយើងខ្ញុំបង្កើតឡើងសម្រាប់សម្តែងតាមមូលដ្ឋានឬកម្មាភិបាលថ្នាក់តំនប់នៅពេលណាមានកម្មវិធីផ្សេងៗកើតឡើង។ នៅពេលណាគ្មានការស្នើសុំចេញទៅសម្តែងក្រុមសិល្បៈទាំងអស់ត្រូវចុះធ្វើការដកស្ទូងលើកទំនប់ជីកប្រឡាយធម្មតាដូចជាប្រជាជនទូទៅដែរ។ នៅជំនាន់ខ្មែរក្រហមពេលត្រូវភ្ជួររាស់ដីបើគ្មានគោ ក្របីប្រើ យកមនុស្សពីរឬបីនាក់ឲ្យទាញនង្គ័លរនាស់ដើម្បីភ្ជួរស្រែ។ ទោះបីក្រុមយើងខ្ញុំខ្មែរក្រហមចាត់ទុកថាជាក្រុមមួយនៃកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម តែគ្មានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ទេ ហូបដូចប្រជាជនរស់នៅតាមសហករណ៍ដែរ។ អង្គការបានបង្ខំឲ្យធ្វើការងារតាំងពីព្រលឹមរហូតដល់ម៉ោង១២ថ្ងៃត្រង់ទើបសម្រាកហូបបាយបានបន្តិចឲ្យចុះដកស្ទូងតាមវាលស្រែបន្តទៀតរហូតដល់ពេលយប់បានឈប់សម្រាក។ នៅជំនាន់ខ្មែរក្រហមបើមានប្រជាជនណាម្នាក់មិនព្រមធ្វើការងារតាមអង្គការបញ្ជាទេ ច្បាស់ជាគ្មានអាហារហូបចុកឬចោទថាជាខ្មាំងយួនហើយគំរាមកំហែងយកទៅសម្លាប់ចោល។ មានពេលខ្លះអង្គការថ្នាក់មូលដ្ឋានបានដឹងថា មានកម្មាភិបាលថ្នាក់តំបន់ចុះត្រួតពិនិត្យមើលថ្នាក់មូលដ្ឋានម្តងម្កាល ពេលនោះកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមថ្នាក់មូលដ្ឋានដូចជាប្រធានសហករណ៍ប្រធានកងធំកងតូចបានរៀបចំសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ប្រជាជននិងកម្មាភិបាលមួយចំនួនឲ្យស្លៀកពាក់បានសមរម្យនិងមានចំណីអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីសម្តែងបន្លំភ្នែកកម្មាភិបាលថ្នាក់តំបន់។ បន្ទាប់ពីថ្នាក់លើអញ្ជើញត្រឡប់ទៅវិញអ្វីៗបានត្រឡប់មកដូចដើមវិញ។ យ៉ាងណាមិញអ៊ំប្រុសរបស់ខ្ញុំម្នាក់ត្រូវក្រុមខ្មែរក្រហមចាប់យកទៅសម្លាប់ចោលដោយសារតែរអ៊ូរទាំរឿងហូបអាហារមិនបានគ្រប់គ្រាន់។ រីឯកូនប្រុសច្បងម្នាក់ទៀតរបស់ខ្ញុំមិនទាន់គ្រប់អាយុផងខ្មែរក្រហមបានបង្ខំឲ្យចូលបម្រើជាយោធាខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅការពារព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមក្នុងខេត្តរតនគិរីមិនដែលបានត្រឡប់មកផ្ទះវិញទេ។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមប្រជាជនជាច្រើនបានស្លាប់ដោយសារតែអត់អាហារ ការធ្វើទារុណកម្ម ធ្វើការហួសកម្លាំងគ្មានថ្នាំសង្កូវសម្រាប់ព្យាបាលនិងចាប់យកទៅសម្លាប់បានធ្វើឲ្យជីវិតប្រជាជនស្លាប់ជាង២លាននាក់ នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា[1]។

នៅឆ្នាំ១៩៧៩         នៅពេលប្រទេសជាតិបានរួចផុតពីរបបខ្មែរក្រហម ប្រជាជនរស់នៅតាមព្រំដែនខេត្តរតនគិរី ជួបទុក្ខលំបាកជាថ្មីទៀតដោយសារតែរត់ចូលព្រៃ ពីព្រោះខ្លាចវត្តមានកងទ័ពវៀតណាម។ ប្រជាជនបាននាំគ្នារត់ចូលព្រៃទីងណាត់ទីងណែងអត់មានស្បៀងអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់រស់នៅក្នុងព្រៃភ្នំអស់មួយរយៈធំបានរកមធ្យោបាយធ្វើដំណើរមកភូមិកំណើតវិញនិងបានប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការឡើងវិញ។ នៅក្រោយឆ្នាំ១៩ ៧៩ ថ្វីត្បិតតែរបបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំពិតប្រាកដមែនតែក្រុមចលនាខ្មែរក្រហមបានប្រមូលផ្តុំគ្នាឡើងវិញនៅតាមជាយដែនខ្មែរលាវថៃ នៅតែបន្តសង្រ្គាមតស៊ូប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលលោកហេង សំរិន រួមជាមួយកម្លាំងកងទ័ពវៀតណាមរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩។

ក្រោយឆ្នាំ១៩៨៩ វត្តមានកងទ័ពវៀតណាមបានដកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា សង្រ្គាមរវាងខ្មែរនិងខ្មែរបានកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់ធ្វើឲ្យប្រជាជនរស់នៅតាមព្រំដែនជួបការលំបាករហូតដល់ក្រុមចលនាខ្មែរក្រហមព្រមធ្វើសមាហរណកម្មជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៩៩ ទើបប្រជាជនមានសុខសន្តិភាពដល់សព្វថ្ងៃ។

សព្វថ្ងៃខ្ញុំរស់នៅបានសុខសប្បាយប្រទេសមានសុខសន្តិភាពតែរឿងអតីតកាលនៅតែជាស្រមោលតាមប្រាណចងចាំជានិច្ចមិនអាចបំភ្លេចបានដោយសារប្តីនិងកូនជាទីស្រឡាញ់ដែលបានចូលបម្រីចលនាធ្វើជាយោធាខ្មែរក្រហមបានបាត់ខ្លួនរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ៕

អត្ថបទដោយ សុខ វណ្ណៈ

---

[1] ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី បោះពុម្ពលើកទី២ សៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(ឆ្នាំ១៩៧៥ដល់១៩៧៩) បទសម្ភាសអ្នកស្ម័គ្រចិត្តកម្ពុជាឆ្នាំ២០២២ លេខឯកសារ SHH07632(Dc Cam)