(រតនគិរី)៖  ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និងជាជនជាតិដើមភាគតិចកាវែត ព្រឿច ជ្រើ មានអាយុ ៥៥ឆ្នាំ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិឡាម៉ឺយ ឃុំកុកឡាក់ ស្រុកវើនសៃ ខេត្តរតនគិរី។

នៅវ័យកុមារ ខ្មែរក្រហមមិនបានឲ្យ ព្រឿច ជ្រើ ធ្វើការធ្ងន់អ្វីនោះទេ។ ខ្មែរក្រហមបានឲ្យគាត់ និងក្មេងដទៃទៀត រៀនខ្លះ និងជួយធ្វើពលកម្មខ្លះ។ គាត់ធ្វើការបានរយៈពេលប្រហែលជាមួយទៅពីរសប្តាហ៍ ដោយសារនឹកឪពុកម្តាយខ្លាំងពេក គាត់បានត្រឡប់មករស់នៅជាមួយម្តាយនៅតាមស្រែសហករណ៍វិញ។ គាត់បានចូលបម្រើការជាកងកុមារ ដែលមានការងារដូចជាប្រមូលលាមកគោក្របី និងកាប់ទន្ទ្រានខេត្តសម្រាប់ធ្វើជី។

នៅសម័យខ្មែរក្រហម ប្រជាជនត្រូវបានបែងចែកឲ្យរស់នៅនិងធ្វើការទៅតាមការកំណត់នៃអាយុ និងភេទ។ ការងាររបស់បុរសនៅសម័យនោះ គឺកាប់ស្បូវ និងក្រងស្បូវសម្រាប់ធ្វើដំបូលផ្ទះ  និងធ្វើជង្រុកស្រូវ។ ការងាររបស់នារី មានដូចជាស្ទូងស្រូវ ជីកប្រឡាយ លើកភ្លឺស្រែ។ ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវធ្វើការងារទាំងថ្ងៃទាំងយប់ ដោយគ្មានពេលឈប់សម្រាកបានគ្រប់គ្រាន់។

ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ត្រូវបានខ្មែរក្រហមលុបបំបាត់ចោលស្ទើរទាំងអស់ និងហាម​មិនឲ្យមានការសែនព្រេន ការធ្វើបុណ្យសព ទំនៀមទម្លាប់នៃការរស់នៅ និងការស្លៀកពាក់ជាដើម។

ការចាយប្រាក់ ក៏ត្រូវបានលុបបំបាត់ ឬមិនមានការទិញដូរអ្វីនោះទេ។ ដូច្នេះប្រជាជនត្រូវរស់នៅទៅតាមបញ្ជា​របស់អង្គការខ្មែរក្រហមតែប៉ុណ្ណោះ។

ខ្មែរក្រហមមិនដែលបានផ្គត់ផ្គង់របបអាហារគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រជាជនបរិភោគនោះទេ គឺមានតែបបររាវលាយ​ជាមួយបន្លែបន្តិចបន្តួច ក្នុងមួយនាក់ទទួលបានបបរ​កន្លះចានសម្រាប់បរិភោគក្នុងមួយពេល។

ព្រឿច ជ្រើ បានបន្តថា របបខ្មែរក្រហមបានកាប់សម្លាប់​ប្រជាជនយ៉ាងព្រៃផ្សៃជាទីបំផុត ដោយគ្មានការរកហេតុផល ឬការកាត់ទោសដោយផ្អែកទៅលើច្បាប់នោះទេ។ កងឈ្លបសម្លាប់មនុស្សដូចសត្វធាតុ ទោះបីជាគ្មាននិងមានកំហុសបន្តិចបន្តួចក៏ដោយ។

ឪពុករបស់ ព្រឿច ជ្រើ បានបាត់បង់ជីវិតដោយសារកងឈ្លបខ្មែរក្រហមនាំយកទៅសម្លាប់ ដោយចោទខុសមនុស្ស។

ព្រឿច ជ្រើ បានរៀបរាប់ថា ឪពុករបស់គាត់បានទៅយកបារីពីកូនប្រុសរបស់គាត់នៅត្រើយម្ខាងនៃភូមិ ចៃដន្យក៏ជួបអ្នកភូមិពីរនាក់ ដែលកំពុងលួចកាច់អំពៅ នៅពេលនោះអ្នកភូមិបានរត់គេចខ្លួននៅពីមុខឪពុករបស់គាត់ ខណៈ​​​ពេលនោះដែរ កងឈ្លបបានមកដល់និងចោទឪពុករបស់គាត់ថា ជាអ្នកលួចកាច់ដើមអំពៅ និងនាំខ្លួនយកទៅសម្លាប់ចោល។

ទោះបីជាប្រកែកឬខំបកស្រាយយ៉ាងណាក៏កងឈ្លបខ្មែរក្រហមមិនជឿសម្ដីរបស់ឪពុករបស់គាត់នោះទេ។ គាត់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ដោយអយុត្តិធម៌៕

សម្ភាសន៍ដោយ បេង ហង្ស ថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤

អត្ថបទដោយ ស្រ៊ាង លីហ៊ួរ ថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤