ព្រំ ជីម ៖ ខ្ញុំរបួសជើង និងខ្លួន ក្នុងពេលប្រយុទ្ធ
ព្រំ ជីម[1] ភេទប្រុស អាយុ៦៧ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិក្រាំងដូង ឃុំពាម ស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ បច្ចុប្បន្ន ជីម រស់នៅក្នុងភូមិឃ្លាំងកណ្ដាល ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
ជីម បាននិយាយថា៖ «កាលពីកុមារភាព ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រនោះទេ ដោយសារប្រទេសជាតិកើតមានសង្គ្រាម។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៩នាក់ ហើយខ្ញុំជាកូនទី៤នៅក្នុងគ្រួសារ។ ឪពុកម្ដាយខ្ញុំប្រកបរបរជាកសិករ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ។ ចាប់តាំងពីខ្ញុំដឹងក្ដីមកនៅក្នុងភូមិរបស់ខ្ញុំ ប្រជាជនតែងតែមានការចែករំលែក និងជួយយកអាសារដល់គ្នាទៅវិញទៅមក ដោយសារតែជីវភាពក្សត់ខ្សោយ។ ភូមិស្រុកមិនទាន់មានការជឿនលឿន ទើបអ្នកស្រុកមានអ្វីចេះចែករំលែកគ្នា។ ជំនាន់សង្គមរាស្រ្តនិយម ប្រជាជនមានការស្រឡាញ់ និងគោរពសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ខ្លាំងណាស់។ កាលនោះ អ្នកមានឋានៈធំភាគច្រើននិយមចែកអំណោយជាក្រណាត់ ឬបាច់លុយពីលើយន្តហោះ។ ជាក់ស្ដែង នៅជំនាន់នោះ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ទ្រង់តែងតែយាងមកតាមយន្តហោះ ដើម្បីចែកអំណោយដល់ប្រជាជននៅតាមកម្មវិធីនានា ដូចជា កម្មវិធីនៅតាមសាលារៀន ឬនៅតាមវត្តអារាមជាដើម។
រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧០ ខ្ញុំនៅចងចាំបានថា ប្រទេសកម្ពុជាមានព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អាក្រក់មួយគឺ «ការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ» ដោយសេនាប្រមុខ លន់ នល់។ ក្រោយពីរដ្ឋប្រហារ ការរស់នៅរបស់ប្រជាជនបានផ្លាស់ប្ដូរ និងកើតឡើងនូវភាពចលាចល ដោយសារអំឡុងពេលនោះ មានការឃោសនាឲ្យចូលបម្រើនៅក្នុងជួរកងទ័ព លន់ នល់ និងមានការឃោសនាឲ្យចូលទៅក្នុងក្រុមបដិវត្តន៍ ដើម្បី ទាមទារអំណាចជូនដល់សម្ដេចឪវិញ។ ព្រឹត្តិការណ៍នៅពេលនោះក៏ចាប់ផ្ដើមមានក្រុមខ្មែរក្រហមចូលមកនៅក្នុងភូមិ ដើម្បីស៊ើបការណ៍ និងអូសទាញប្រជាជនឲ្យចូលតស៊ូក្នុងព្រៃ។ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧១ ដល់ឆ្នាំ១៩៧២ ភូមិរបស់ខ្ញុំក៏មានវត្តមានកងទ័ពវៀតណាមចូលទៅរស់នៅហើយ។ កាលនោះ ក៏មានកម្លាំងខ្មែរយើងទៅរស់នៅជាមួយវៀតណាមមួយចំនួនដែរ។
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧២ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៣ ការទម្លាក់គ្រាប់បែកកាន់តែខ្លាំងឡើង ដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនរស់នៅតាមតំបន់នីមួយៗមានភាពភ័យខ្លាច។ នៅពេលនោះ មានតាំងពីយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែក «បេ៥២» របស់អាមេរិកជាដើម។ ប្រជាជននៅក្នុងភូមិស្ថាន បាននាំគ្នាជីករណ្ដៅត្រង់សេ ដើម្បីលាក់ខ្លួនពីការទម្លាក់គ្រាប់បែក។
លុះដល់ឆ្នាំ១៩៧៣ ក្នុងវ័យ១៧ឆ្នាំ ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តចូលធ្វើជាកងទ័ពខ្មែរក្រហមដោយសារនៅក្នុងភូមិមានភាពចលាចលខ្លាំងពេក និងធ្វើឲ្យការរស់នៅមានភាពលំបាក។ ជំនាន់នោះ ខ្ញុំចូលធ្វើកងទ័ពភ្លាម។ ខ្ញុំបានកាន់កាំភ្លើងភ្លាម សម្រាប់ការហ្វឹកហាត់ពីយុទ្ធសាស្រ្តសង្គ្រាម រួមមាន៖ការបាញ់កាំភ្លើង ហាត់លូន ហាត់ក្រាប ហាត់ដោះមីន និងហាត់លូនតាមរបង អស់រយៈពេល៣ខែ។ ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមចេញទៅ សមរភូមិ។ ខ្ញុំស្ថិតនៅក្នុងវរសេនាតូចលេខ១១៣ ដែលមានកម្លាំងទ័ពប្រហែលជា៣០០នាក់ ទៅ៤០០នាក់។ អំឡុងពេលនោះ ប្រជាជនបាននាំគ្នាចូលតស៊ូក្នុងព្រៃច្រើនណាស់ ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់សម្បូរកងអង្គភាពនោះទេ។ សមរភូមិដំបូងរបស់ខ្ញុំស្ថិតនៅបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៥ និងផ្លូវជាតិលេខ៤ នៅប៉ែកខាងភ្នំបាសិត ភ្នំឧដុង្គ និងលង្វែក។ ខ្ញុំទទួលដឹកនាំកងទ័ពមួយក្រុម ដែលមានសមាជិកចំនួន១២នាក់។ មុនពេលមានការប្រយុទ្ធម្តងៗ កងទ័ពយើងបានរៀបចំផែនការ រួមទាំងស៊ើបការណ៍យ៉ាងច្បាស់លាស់ពីតំបន់របស់សត្រូវជាមុន។
ចំពោះការហូបចុក កងទ័ពមិនមានការខ្វះខាតនោះទេ។ ខ្ញុំទទួលបានអាហារគ្រប់គ្រាន់។ កម្លាំងកងទ័ពនៅជំនាន់នោះ ចាំតែវាយនៅខ្សែត្រាមខាងមុខ ខណៈដែលក្រុមដឹកជញ្ជូនយកបាយម្ហូបទៅឲ្យនៅតាមរណ្ដៅត្រង់សេ។ ការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាងភាគីទាំងពីរនេះបានធ្វើឲ្យកងកម្លាំងទ័ព លន់ នល់ ស្លាប់អស់ជាច្រើននាក់ ដោយសារកម្លាំងទ័ពខ្មែរក្រហមបានវាយឆ្មក់ទៅលើកងទ័ព លន់ នល់។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤ កម្លាំងទ័ពខ្មែរក្រហមបានវាយបែកបន្ទាយកងទ័ព លន់ នល់ រួមទាំងដណ្ដើមបានរថក្រោះ កាំភ្លើងធំ និងកាំភ្លើងជាច្រើនប្រភេទទៀត នៅបន្ទាយលង្វែក។ ទិសដៅ ដែលអង្គភាពពិសេសរបស់ខ្ញុំត្រូវវាយប្រយុទ្ធ គឺការឆ្ពោះទៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ អំឡុងពេលនោះ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានកើនចំនួនច្រើនឡើង។ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានធ្វើការរៀបចំយុទ្ធនាការវាយរំដោះយកទីក្រុងភ្នំពេញ ពីកងទ័ព លន់ នល់ នៅក្នុងថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។
ប៉ុន្តែ ខ្ញុំបានរងរបួស តាំងពីខែមករាមកម៉្លេះ ក្នុងកំឡុងពេលដែលខ្ញុំដឹកនាំកម្លាំងវាយនៅសមរភូមិ ភ្នំបាសិត។ ខ្ញុំមានគ្នាត្រឹមតែ៨នាក់តែប៉ុណ្ណោះដែលបានឡើងទៅវាយជាមួយទាហាន លន់ នល់។ កម្លាំង លន់ នល់ បានបាញ់សម្រុកមកវិញ ដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំត្រូវរបួសជើង និងខ្លួនមួយចំនួនទៀត។ ភ្លាមៗនោះ កម្លាំងទ័ពខ្ញុំបានរត់ទៅមុនអស់។ ខ្ញុំក៏បានលូនចេញពីទីតាំង ដែលខ្ញុំត្រូវរបួស រហូតដល់បានជួបគ្នីគ្នា។ ខ្ញុំក៏ត្រូវបានសែងយកទៅព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យនៅខាងក្រោយរហូតដល់បានជាសះស្បើយ។
ក្រោយមក កងពលរបស់ខ្ញុំត្រូវបានបញ្ជូនទៅខេត្តរតនគិរី ដើម្បីការពារព្រំដែន។ ក្រៅពីការត្រួតពិនិត្យ និងល្បាតតាមព្រំដែន កងទ័ពត្រូវធ្វើស្រែបង្កបង្កើនផលស្រូវ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពខ្លួនឯង។ ដំបូងឡើយ កងទ័ពខ្មែរក្រហមមិនទាន់មានជម្លោះជាមួយកងទ័ពវៀតណាមទេ។ ទាំងពីរភាគី បានកសាងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្នាធម្មតា។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ ជម្លោះព្រំដែនបានផ្ទុះឡើង ដោយសារកងទ័ពវៀតណាមបានបង្ខិតបង្គោលព្រំដែន។ ការឈ្លោះទាស់ទែងគ្នា បាននាំឲ្យមានការបាញ់ប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមក នៅពេលយើងល្បាតព្រំដែន។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានបែកបាក់គ្នា ដោយសារការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម។ ក្រោយមកទៀត ខ្ញុំក៏បានរត់ចូលព្រៃ និងបានផ្ញើជីវិតលើសត្វព្រៃ ផ្លែឈើព្រៃ មើមក្ដួច មើមដំឡូង ដោយសារការហូបចុកមានការខ្វះខាតជាខ្លាំង។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៤ ខ្ញុំបានធ្វើដំណើរឡើងមកភ្នំដងរែក នៅតំបន់ភ្នំ១០០១។ លុះដល់ឆ្នាំ១៩៨៨ ខ្ញុំក៏បានរៀបការ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំមានជំងឺប្រចាំកាយមួយចំនួនដូចជា ថ្លើម, ក្រពះពោះវៀន, សន្លាក់ដៃជើង, និងស្រវាំងភ្នែក»៕
អត្ថបទដោយ សួត វិចិត្រ
[1] មេក វិន សម្ភាសន៍ជាមួយ ព្រំ ជីន នៅភូមិឃ្លាំងកណ្តាល ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤។