ជនភៀសសឹកកម្ពុជាម្នាក់៖ «ខ្ញុំគ្មានចង់បានអំណោយអ្វីក្រៅតែពីអំណោយសន្ដិភាពជូនស្រុកទេសខ្ញុំនោះទេ»
ប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចបំភ្លេចបានទេចំពោះសង្គ្រាមដែលបានកើតឡើងនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃចាប់ពីថ្ងៃទី ២៤ ដល់២៨ ខែកក្កដា កន្លងមកនេះ ពីព្រោះថាប្រទេសថៃបានរំលោភបំពាន និងធ្វើរឿងព្រៃផ្សៃមកលើប្រជាជន កងទ័ព ទឹកដី និងមរតកវប្បធម៌។ សង្គ្រាមនេះចាត់ទុកជារឿងរ៉ាវប្រវត្ដិសាស្រ្ដមួយដែលកូនចៅជំនាន់ក្រោយត្រូវចងចាំជានិច្ច។
ទោះបីប្រជាជនមានភាពក្រខ្សត់យ៉ាងណាក៏ដោយ សន្ដិភាពគឺជាមូលដ្ឋាននៃជីវិតរបស់ប្រជាជនគ្រប់គ្នា។ នៅពេលធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមសាជាថ្មីនៅតាមទល់ដែន កម្ពុជា និង ថៃ ប្រជាជនបានមើលឃើញពីតម្លៃនៃសន្ដិភាព និងអំពាវនាវឲ្យមានការអន្ដរាគមន៍ពីសហគមន៍ជាតិ និងអន្ដរជាតិឲ្យមានការកសាងសន្ដិភាពឡើងវិញ។ ជនភៀសសឹកកម្ពុជាម្នាក់បាននិយាយទាំងទឹកភ្នែកថា៖ « ខ្ញុំគ្មានចង់បានអំណោយអ្វី ក្រៅតែពីអំណោយសន្ដិភាពជូនស្រុកទេសខ្ញុំនោះទេ»។
គ្មានប្រជាជនណាម្នាក់ដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ផ្ទាល់ពីបញ្ហានេះមិនត្រូវការជំនួយមនុស្សធម៌នោះទេ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលប្រជាជនត្រូវការជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺសន្ដិភាពសម្រាប់ប្រទេសរបស់ខ្លួន ដែលអនុញ្ញាតឲ្យខ្លួនវិលត្រឡប់ទៅផ្ទះសម្បែងរបស់ខ្លួនឡើងវិញដូចធម្មតា។
អ្នករស់រានមានជីវិតពីសម័យខ្មែរក្រហមដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ភ្លើងសង្គ្រាមជាច្រើនលើកច្រើនសាមកហើយនោះហាក់មានការភ័យខ្លាច និងតក់ស្លុតជាងកូនចៅជំនាន់ក្រោយរបស់ខ្លួនដោយសារតែភាពឆ្អែតឆ្អន់នឹងសង្គ្រាម ការឃើញ និងជួបការឈឺចាប់ផ្ទាល់ភ្នែកកន្លងមកហើយ។ ក្នុងនាមជាប្រពន្ធត្រូវព្រាត់ពីប្ដី កូនត្រូវព្រាត់ឪពុក ដោយសារតែសង្គ្រាម និងកាតព្វកិច្ច។ ការលាគ្នាចេញពីផ្ទះម្ដងៗប្រៀបបានទៅនឹងការលាគ្នាជាលើកក្រោយ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ នៅពេលប្ដីចេញទៅសមរភូមិម្ដងៗ ប្រពន្ធតែងតែអុជធូប បន់ស្រន់ឲ្យប្ដី និងវីរៈកងទ័ពកម្ពុជាជួបប្រទះតែសេចក្ដីសុខ និងជ័យជម្នះសម្រាប់ជាតិមាតុភូមិ។ ស្របពេលនឹងការរង់ចាំយ៉ាងអន្ទះសារ ប្រពន្ធគេងមិនលក់ទេដោយសារទន្ទឹងរង់ចាំផ្លូវប្ដីត្រឡប់មកវិញដោយសុវត្ថិភាព ហើយរៀងរាល់យប់ទឹកភ្នែកតែងតែហូរទៀតផង។ នេះគឺជាបទពិសោធន៍ដែលសង្គមកម្ពុជាបានជួបប្រទះជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ជាពិសេសស្រ្ដីៗដែលរស់រានមានជីវិតពីសម័យខ្មែរក្រហម។
ថ្មីៗនេះ ប្រជាជនបានជួបនូវអារម្មណ៍ភ័យព្រួយ និងច្របូលច្របល់ យ៉ាងហោចណាស់នៅក្នុងក្រុមគ្រួសារនីមួយៗតែងតែមានសាច់ញាតិបម្រើជាកងទ័ពនៅជួរមុខ។ ចំណែកឯជនភៀសសឹកតែងតែមានអារម្មណ៍រំជួលចិត្ដ និងក្ដីបារម្ភធំបំផុតទៅលើការពលីជីវិតរបស់កងទ័ពជួរមុខគ្រប់វិនាទី និងទឹកដីរបស់ខ្លួន។ បើទោះបីជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីសម័យខ្មែរក្រហមធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមជាច្រើនសម័យកាលក៏ដោយគិតចាប់ពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ដល់១៩៩០ ក៏ការធ្វើសឹកសង្គ្រាម និងការរីកចម្រើននៃអាវុធគឺខុសពីសម័យមុនៗ ហើយវាជាក្ដីបារម្ភខ្លាំងក្លាបំផុត។ កាលពីសម័យមុនប្រជាជនបានរត់គេចពីការប្រយុទ្ធគ្នារវាងខ្មែរនឹងខ្មែរអំឡុងពេលសង្គ្រាមស៊ីវិល។ ប៉ុន្ដែឥឡូវនេះការប្រយុទ្ធគ្នា គឺរវាងខ្មែរ និងថៃ ដែលជាជាតិសាសន៍ដទៃ។ ប្រជាជនមើលឃើញថា ទាហានថៃមានភាពឃោរឃៅ និងនៅបន្ដមហិច្ឆតាឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា។ ក្នុងសង្គ្រាម៥ថ្ងៃកន្លងទៅនេះ គឺគួរឲ្យភ័យខ្លាចជាងពេលមុន ដែលប្រទេសថៃប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់អន្ដរជាតិបំពានលើកម្ពុជា ដូចជាគ្រាប់បែកចង្កោម និងថ្នាំពុលស្រោចលើកងទ័ពកម្ពុជា។ នេះបង្ហាញថាប្រទេសថៃចង់ប្រល័យពូជសាសន៍លើកម្ពុជា ដោយធ្វើ យ៉ាងណាមិនឲ្យប្រទេសមួយនេះទទួលបានសេចក្ដីសុខ និងការលូតលាស់ទេ។ កុមារកម្ពុជាប្រមាណ១៥ម៉ឺននាក់បានអាក់ខានការរៀនសូត្រ។ ក្រៅពីនេះ សម្បត្ដិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ សាលារៀន និងវត្ដអារាម ត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញដោយភាគីថៃដែលទម្លាក់គ្រាប់ចូលទីតាំងដែលមិនមានជាគោលដៅយោធាកម្ពុជា។
ភាគីថៃបានបង្កហេតុដែលនាំឲ្យមានការផ្ទុះអាវុធបង្ហូរឈាមនៅតាមព្រំដែន ដែលរួមមាន៖ ការបាញ់សម្លាប់ទាហានខ្មែរចំនួន១នាក់នៅតំបន់មុំបី ក្នុងលេណដ្ឋានកម្ពុជា, ការបិទច្រកព្រំដែនជាឯតោភាគីរបស់ភាគីថៃ, ការបង្ហាញមហិច្ឆតាឈ្លានពាន និងការញុះញង់ជាសាធារណៈរបស់ថៃបង្កឲ្យមានភាពតានតឹងនៅតាមព្រំដែន និងឈានទៅរកការផ្ទុះសង្គ្រាម និងការចាប់ចំណាប់ខ្មាំងកម្ពុជាចំនួន២០រូប នៅក្រោយបទឈប់បាញ់។ ក្នុងនោះចំណាប់ខ្មាំងចំនួន២រូប ត្រូវបានដោះលែងត្រឡប់មកមាតុភូមិរបស់ខ្លួនវិញ ដោយម្នាក់វង្វេងស្មារតី និងម្នាក់ទៀតពិការដើរមិនរួច។ ប្រជាជនកម្ពុជាបង្ហាញនូវការសោកស្ដាយទៅលើវីរៈកងទ័ពកម្ពុជា និងមើលឃើញពីភាពអមនុស្សធម៌របស់ទាហានថៃផ្ទុយពីគោលការណ៍មនុស្សធម៌ និងច្បាប់សង្គ្រាមអន្ដរជាតិ។ ចំពោះចំណាប់ខ្មាំងផ្សេងទៀតមិនទាន់ដោះលែងនៅឡើយ ហើយក៏មិនដឹងថានឹងជួបស្ថានភាពបែបណានោះទេ។
អ្នករស់រានមានជីវិតពីសម័យខ្មែរក្រហមបានលើកឡើងថារឿងរ៉ាវពីមុនៗខ្ញុំមិនអាចបំភ្លេចបានទេ ហើយវាបានដើរទន្ទឹមគ្នានៅពេលស្រុកទេសកើតមានសង្គ្រាមឡើងវិញ។ ការគិត និងការព្រួយបារម្ភពីសុខទុកកងទ័ព និងទឹកដីបាននៅជាប់នឹងមនៈសិកាប្រជាជនគ្រប់រូបទោះបីទៅដល់ទីណាក៏ដោយ។ ដោយសារតែហេតុផលនៃការចង់រស់រានមានជីវិតប្រជាជនគ្រប់រូបបានភៀសខ្លួនចេញពីផ្ទះសម្បែងក្បែរបន្ទាត់ព្រំដែនដោយជិះគោយន្ដដែលមានត្រៀមស្បៀងអាហារដូចជាអង្ករ, អំបិល និងប្រហុកជាដើមទៅកាន់ទីកន្លែងមានសុវត្ថិភាព។ ប្រជាជនគ្រប់រូបបានបន់ស្រន់ម្ចាស់ទឹក ម្ចាស់ដី ដែលមាននៅតាមប្រាសាទនានាតាមព្រំដែនឲ្យជួយរុញច្រានចោរឈ្លានពានឲ្យជៀសទៅឆ្ងាយ និងធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានសុខសន្ដិភាពឡើងវិញ។
ប្រជាជននៅតែមានសង្ឃឹម និងចំណាត់ការដោះស្រាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើបញ្ហាព្រំដែននេះ។ ប្រសិនបើមានសង្គ្រាមទៀត អ្វីដែលប្រជាជនសោកស្ដាយគឺទ្រព្យសម្បត្ដិ និងផ្ទះសម្បែងដែលកសាងដោយកម្លាំងញើសឈាមមកទល់នឹងវ័យជរាភាពរបស់ខ្លួន៕
អត្ថបទដោយ សួត វិចិត្រ