(ខេត្តព្រៃវែង) សែង នៀត មានអាយុ៨០ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ហើយបច្ចុប្បន្នរស់នៅ ភូមិឆ្អឹងពស់ ឃុំពានរោង ស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង។ នៀត មានប្តីឈ្មោះ ធួក (ស្លាប់)និង មានកូនចំនួនប្រាំនាក់។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧០ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ នៀត ដែលរស់នៅស្រុកកំណើត បានឆ្លងកាត់សង្គ្រាម និងការទម្លាក់គ្រាប់បែក។ ឪពុកម្តាយរបស់នៀត បានជីករណ្តៅត្រង់សេ (លេណដ្ឋាន) នៅក្រោមផ្ទះ នៅពេលដែលមានសំឡេងយន្តហោះ​មកម្តង​ៗ សមាជិកគ្រួសារទាំងអស់ត្រូវទៅលាក់ខ្លួនក្នុង​​រណ្តៅត្រង់សេដើម្បីសុវត្ថិភាព។ នៀត បានដឹងថាគ្រាប់បែកបានបំផ្លាញទ្រព្យសម្បតិ្តផ្សេងៗរបស់អ្នកភូមិ ប៉ុន្តែគ្មានមនុស្សរងរបួស និងស្លាប់នោះទេ។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ពេលខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់អំណាច នៀត ត្រូវបានខ្មែរក្រហមតម្រូវឲ្យរស់នៅ និងធ្វើការក្នុងកងចល័តឃុំ។ ការងាររបស់នៀត គឺត្រូវកិនស្រូវ និង​ធ្វើស្រែ។ ចំណែកឪពុកម្តាយរបស់នៀត ត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើឲ្យមើលថែទាំកុមារក្នុងកងកុមារ និងវវេញខ្សែគោ។ បន្ទាប់មក ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសគ្រួសាររបស់នៀតដោយបង្ខំ ពីខេត្តព្រៃវែង ឲ្យទៅខេត្តពោធិ៍សាត់ ភូមិភាគពាយ័ព្យ។ គ្រួសារនៀត បានធ្វើដំណើរតាមរទេះគោដល់តំបន់អ្នកលឿង ហើយបន្តដំណើរតាមស្រឡាង ឆ្ពោះទៅទីក្រុងភ្នំពេញ និងសម្រាកនៅម្តុំច្បារអំពៅមួយយប់។ នៅពេលព្រឹកឡើង គ្រួសារនៀត ត្រូវបានខ្មែរក្រហមដឹកតាមរថភ្លើងពីភ្នំពេញ ឆ្ពោះទៅកាន់ខេត្តពោធិ៍សាត់​។ ពេលធ្វើដំណើរ គ្រួសារនៀត បានជួបប្រទះទុក្ខលំបាកជាច្រើន ដោយសារគ្មានអាហារ និងទឹក ហូបនៅលើរថភ្លើង។ នៅពេលទៅដល់ខេត្តពោធិ៍សាត់ ខ្មែរក្រហមបានបែងចែកប្រជាជនឲ្យទៅរស់នៅតាមសហករណ៍ផ្សេងៗគ្រួសារនៀត ត្រូវបានឲ្យរស់នៅស្រុកបាកាន។ ការងាររបស់នៀតគឺ ចាំចម្ការ, បេះបន្លែ និងផ្លែឈើ។ នៅទីនោះ ការរស់នៅរបស់គាត់មានសភាពលំបាកខ្លាំងជាងនៅខេត្តព្រៃវែង ដោយសារខ្វះជម្រក, ខ្វះអាហារ និងប្រជាជនត្រូវបង្ខំឲ្យ​ធ្វើការងារច្រើន។ ជាងនេះទៅទៀត ប្រជាជនត្រូវបានខ្មែរក្រហម ចោទប្រកាន់ថាជាខ្មាំងប្រឆាំងអង្គការ មួយចំនួនត្រូវបាននំាទៅសម្លាប់ ហើយមួយចំនួនបានស្លាប់ ដោយសារហូបមិនគ្រប់គ្រាន់ និងមានជំងឺ។ នៅខេត្តពោធិ៍សាត់ នៀត ក៏ឃើញខ្មែរក្រហមបង្ខំយុវជន ​យុវនារីមិនធ្លាប់ស្គាល់គ្នាឲ្យរៀបការ ដែលពិធីធ្វើឡើងរយៈពេលខ្លីគ្មានសាច់ញាតិចូលរួម។ ក្រោយពិធីរៀបការ ប្តីប្រពន្ធដែលអង្គការដឹងថារស់នៅមិនចុះសម្រុងគ្នា ត្រូវបាននាំទៅសម្លាប់។

នៅពេលរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ គ្រួសារនៀត បានធ្វើដំណើរពីខេត្តពោធិ៍សាត់ ត្រលប់មករស់នៅស្រុកកំណើតវិញ។ បច្ចុប្បន្ន នៀត មានជំងឺឈឺសន្លាក់ដៃ និងសន្លាក់​ជើង។

សម្ភាសន៍ដោយ តឿ ទី ថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤

អត្ថបទដោយ អេង សុខម៉េង