សាន ញ៉[1]អាយុ៤២ឆ្នាំ (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៤) កើតនៅភូមិថ្នល់បែក ឃុំស្វាយទាប ស្រុកចំការលើ ប៉ុន្តែផ្លាស់មករស់នៅភូមិក្បាលហុងចាស់ ឃុំល្វាលើ ស្រុកចំការលើ។ ញ៉ រៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ អ៊ី ធុក និងមានកូនប្រុសស្រីសរុបចំនួន៥នាក់។ ញ៉ ប្រកបរបរជាកសិករដាំបន្លែដើម្បីលក់យកកម្រៃចិញ្ចឹមគ្រួសារ។ ញ៉ មានឪពុកឈ្មោះ ប៊ុន សាន និងម្ដាយឈ្មោះ លី ថី។ ញ៉ មានបងប្អូនប្រុសស្រីសរុបចំនួន៦នាក់។ នៅវ័យកុមារ ញ៉ មិនបានរៀនសូត្រអ្វីនោះទេ ពីព្រោះតែមានរដ្ឋប្រហារលន់ នល់ និងការផ្ទុះឡើងសង្រ្គាម។

ភូមិរបស់ញ៉ ក្លាយទៅជាសមរភូមិប្រទាញប្រទង់រវាងទាហាន លន់ នល់ និងកងទ័ពខ្មែរក្រហម ដែលបណ្ដាលឲ្យ រងគ្រោះ ដូចជាស្លាប់ និងឆេះផ្ទះ។ នៅពេលដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមវាយចូលគ្រប់គ្រងទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ញ៉ ត្រូវបានបងស្រីឈ្មោះ វុធ យកចេញពីផ្ទះទៅរស់នៅភ្នំពេញ។​ នៅពេលនោះ ញ៉ មានអាយុត្រឹមតែ១៣ឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ។ បន្ទាប់ពីមកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ ញ៉ ត្រូវបានដាក់ឲ្យស្នាក់ជាមួយបងស្រីនៅទួលគោក ដែលជាកន្លែងបងស្រី​របស់ខ្លួន ធ្វើការងារកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់កងទ័ពខ្មែរក្រហម។ សម្លៀកបំពាក់នៅពេលនោះគឺមានតែពណ៌ខ្មៅតែប៉ុណ្ណោះ។​ នៅគ្រានោះ ញ៉ ត្រូវបានដាក់ឲ្យធ្វើការងារប្រមែប្រមូលកអាវសម្រាប់ផ្ដល់ឲ្យកងនារីកាត់ដេរ ដើម្បីកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់។ មិនយូរប៉ុន្មាន ញ៉ត្រូវបានផ្លាស់ទៅកាន់មន្ទីរកុមារ ស្ថិតនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ៦៥។ ការងាររបស់ញ៉នៅមន្ទីរកុមារ គឺត្រូវដើរបោសសំរាម ឬសំអាតទីធ្លាផ្សេងៗ។ នៅពេលដែលមានប្រតិភូស្ថានទូចចិនបំពេញទស្សនកិច្ច, កុមារៗនៅក្នុងមន្ទីរកុមារទាំងអស់ រួមទាំង ញ៉ ផងដែរ ត្រូវបានដាក់ឲ្យធ្វើការបោសសំអាតផ្លូវនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។

នៅឆ្នាំ១៩៧៦ បងស្រីរបស់ញ៉ បានរៀបការប្ដីឈ្មោះ អេត ដែលមកពីខេត្តក្រចេះ និងកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅកងពល៣១០។ នៅគ្រានោះ ញ៉ បានឃ្លាតឆ្ងាយពីបងស្រី ដោយហេតុថា ញ៉ ត្រូវបានផ្លាស់ទៅកងកុមារ ហើយបងស្រីរៀបការប្ដី។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧ អង្គការបានចាប់ អេត ដែលជាប្ដីរបស់បងស្រី យកទៅមន្ទីរសន្តិសុខទួលស្លែង។ បងស្រីរបស់ញ៉ ក៏ត្រូវបានដាក់នៅកង២១ ដែលជាកន្លែងដាក់ប្រមូលផ្ដុំអ្នកដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធ។ ស្របពេលជាមួយគ្នាផងដែរ ញ៉ ក៏ត្រូវបានផ្លាស់មកកាន់ទីកន្លែងលត់ដំនៅព្រែកត្នោត និងព្រៃសផងដែរ។ គ្រានោះ គឺជាពេលវេលាដ៏លំបាករបស់ញ៉ ដែលបានយំនឹករឭកផ្ទះ និងបងស្រីជារៀងរាល់យប់។ នៅក្នុងកងកុមារនៅព្រែកត្នោត មានកុមារជាច្រើនត្រូវបានដាក់ឲ្យនៅជុំគ្នា។ ញ៉ មិនបានដឹងច្បាស់ថាមានរឿងអ្វីកើតឡើងនោះទេ គឺគ្រានតែឮការនិយាយតៗគ្នាថា កុមារ និងអ្នកដែលត្រូវបានបញ្ចូនមកទីនេះ គឺជាប់ពាក់ព័ន្ធសកម្មភាពក្បត់។ បន្ទាប់មក ញ៉ បានដឹងថាការដែលខ្លួន និងបងស្រី ត្រូវបានបញ្ចូនមកធ្វើស្រែ និងលត់ដំនៅព្រែកត្នោតនេះ ពីព្រោះតែជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយ អេត ជាកងទ័ពកងពល៣១០ ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា «ក្បត់» ដែលកងពលនេះត្រៀមចេញទៅវាយទីក្រុងភ្នំពេញ។ ញ៉ មិនបានដំណឹងពីបងថ្លៃដែលត្រូវបានបញ្ចូនទៅមន្ទីរសន្តិសុខទួលស្លែង ហើយបងស្រីរបស់ខ្លួន ក៏បានស្លាប់ដោយសារតែការបង្ខំធ្វើការងារជាទម្ងន់​, ការបង្អត់អាហារ និងធ្លាក់ខ្លួនឈឺក្នុងពេលដែលទើបតែសម្រាលកូនរួច។ នៅឆ្នាំ១៩៧៨ ញ៉ ទទួលបានដំណឹងអំពីការស្លាប់របស់បងប្រុសម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ភា។ ភា ត្រូវបានដឹកយកទៅធ្វើការ​ងារ និងលត់ដំ នៅព្រលានយន្តហោះកំពង់ឆ្នាំង ហើយបានស្លាប់បាត់បងជីវិតនៅទីនោះតែម្ដង។

ញ៉ បន្តទៅធ្វើការងារនៅក្នុងកងកុមារនៅខាងព្រៃសវិញម្ដង។ នៅក្នុងកងកុមារនៅពេលនោះ មានកុមាររាប់ពាន់នាក់ ដែលត្រូវបានប្រមែប្រមូលដើម្បីយកមកដាក់ផ្ដុំគ្នា។ កុមារទាំងអស់គឺមានសាច់ញាតិជាប់ពាក់ព័ន្ធប្រវត្តិក្បត់។ អង្គការចុះមកស្រាវជ្រាវ និងធ្វើប្រវត្តិរូប។ ប្រសិនបើកុមារណាម្នាក់មានជាប់ប្រវត្តិខ្សែក្បត់ ឬខ្សែវៀតណាម, កុមារនោះ ត្រូវបានដឹកតាមរថយន្តយកទៅសម្លាប់ចោលតែម្ដង។ បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំនៅដើមឆ្នាំ១៩៧៩, មានកុមារតែ៣០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅរស់រានមានជីវិត។ កត្តាដែលបណ្ដាលឲ្យមានការស្លាប់របស់កុមារនាពេលនោះ គឺមកពីការចុះស្រាវជ្រាវ និងធ្វើប្រវត្តិរូប ដើម្បីចាប់ខ្លួនយកទៅស្លាប់ចោល និងការបង្អត់អាហារ និងជំងឺដោយគ្មានថ្នាំព្យាលបាល។ ញ៉ ទើបតែមានអាយុ១៥ឆ្នាំ នៅពេលដែលកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា បានចូលមកដល់ និងវាយរំដោះប្រជាជនចេញពីការកាប់សម្លាប់របស់ខ្មែរក្រហម។ បើទោះបីជា ញ៉ អាចរួចផុតពីសេចក្ដីស្លាប់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមយ៉ាងណាក្ដី ញ៉ នៅតែចងចាំមិនភ្លេចពីការបាត់បង់បងប្រុសបងស្រីដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅពេលនោះ៕

អត្ថបទដោយ ស៊ាង ចិន្តា

---

[1] ឯកសារលេខKCI0784, បទសម្ភាសន៍ជាមួយ សាន ញ៉ នៅភូមិក្បាលហុងចាស់ ឃុំល្វាលើ ស្រុកចំការលើ ខេត្តកំពង់ចាម នៅឆ្នាំ២០០៤, បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌល​ឯកសារកម្ពុជា