នៅក្នុងចំណោមសមាជិកកងរបស់ខ្ញុំចំនួន៨នាក់ គឺមាន៣នាក់បានស្លាប់ភ្លាមនៅវាលស្រែ។ ការស្លាប់នេះគឺដោយសារតែខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនសមាជិកកងនារីរបស់ខ្ញុំទៅស្ទូងនៅវាលស្រែជាប់នឹងព្រំដែនប្រទេសវៀតណាមដែលមានជម្លោះ ហើយត្រូវបានកងទ័ពវៀតណាមផ្លោងគ្រាប់៦០មីលីម៉ែត្រចូលមក។ ចំណែកខ្ញុំបានរងរបួសជាទម្ងន់ដោយសារអំបែងគ្រាប់ និងត្រូវបានបញ្ជូនទៅព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យស្រុក។

ខ្ញុំឈ្មោះ សេក សាម៉េត[1] កើតនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៥៤ នៅភូមិសំយ៉ោង ឃុំសំយោង ស្រុកកំពង់រោទិ៍ ខេត្តស្វាយរៀង។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ សេក​ នុត ស្លាប់ឆ្នាំ១៩៧៣ និងម្តាយឈ្មោះ មាស​ សេន ស្លាប់ឆ្នាំ១៩៨៨។ ឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំប្រកបរបរធ្វើស្រែ។ ខ្ញុំមានបងប្អូនចំនួន៦នាក់ គឺ បងទី១) ឈ្មោះ សេក សារឹម បងទី២) ឈ្មោះ សេក​ សាមើរ ទី៣) ខ្ញុំឈ្មោះ សេក សាម៉េត ប្អូនទី៤) ឈ្មោះ សេក សាម៉ល់ ប្អូនទី៥) ឈ្មោះ សេក ញ៉ូវ និង ប្អូនទី៦) ឈ្មោះ សេក ឡាញ់។ បងប្អូនរបស់ខ្ញុំស្លាប់អស់២នាក់ ហើយសព្វថ្ងៃនៅរស់បងប្អូនស្រីៗចំនួន៤នាក់​ប៉ុណ្ណោះ។

កាលពីកុមារ ខ្ញុំមិនបានចូលរៀននៅសាលាទេ។ រហូតដល់អាយុ១២ឆ្នាំ ទើបខ្ញុំចូលរៀនអក្ខរកម្មជាមួយចាស់ទុំនៅក្នុងភូមិបានមួយរយៈខ្លីក៏ឈប់រៀន។ រីឯបងប្អូនរបស់ខ្ញុំក៏មិនបាន​រៀនសូត្រដូចខ្ញុំដែរ។ ខ្ញុំរស់នៅនិងជួយធ្វើការឪពុកម្តាយរហូតដល់ លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ទើបប្រជាជនក្នុងភូមិរបស់ខ្ញុំចាប់ផ្តើមច្រូលច្របល់។ ទន្ទឹមនោះ ខ្ញុំឃើញកងទ័ពធីវគី (វៀតណាមខាងត្បូង) បាន​ចូលមកក្នុងភូមិឃុំខ្ញុំជាញឹកញាប់ ព្រោះភូមិឃុំរបស់ខ្ញុំមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសវៀតណាម។ កងទ័ពធីវគីបានឃោសនាប្រាប់ប្រជាជនថា ខ្លួនចូលមកក្នុងគោលបំណងបណ្តេញកងទ័ពវៀតកុង (វៀតណាមខាងជើង) និងខ្មែរក្រហមចេញពីភូមិ ​​ប៉ុន្តែតាមពិតកងទ័ពធីវគីធ្វើបាបតែប្រជាជនខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ។

ឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំនិងប្រជាជនក្នុងភូមិបានព្រួយបារម្ភគ្រប់គ្នា ព្រោះខ្លាចកងទ័ពធីវគីទាំងនោះធ្វើបាប និងរំលោភបំពានកូនស្រីៗដែលធំពេញវ័យ។ កាលនោះខ្ញុំមានអាយុ១៦ឆ្នាំ បានរត់គេចខ្លួនជាមួយប្អូនប្រុសទី៥, ម្តាយរបស់ខ្ញុំរត់គេចខ្លួនដោយពប្អូនពៅទី៦ទៅជាមួយ, ឪពុករបស់ខ្ញុំរត់គេចខ្លួនជាមួយប្អូនទី៤ ចំណែកបងស្រីៗរបស់ខ្ញុំដែលមានប្តី និងកូនបានរត់គេចខ្លួនជាមួយគ្រួសារ តាំងពីម៉ោង៣ទៀបភ្លឺរហូតដល់ម៉ោង៨យប់ទើបហ៊ានត្រឡប់មកផ្ទះជួបជុំគ្នាវិញ។ ប្រសិនបើកងទ័ពធីវគីចាប់ខ្លួនយើងបានពេលកំពុងរត់គេចខ្លួន គឺកងទ័ពធីវគី វាយធ្វើបាបយើង រំលោភបំពានយើង និងរឹបអូសយកមាសប្រាក់ លុយកាក់ ​ខោអាវ និងគោក្របីរបស់យើងមិនខាន។ ជាក់ស្តែង កងទ័ពធីវគីបានយកស្វាយកាំភ្លើងវាយឪពុករបស់ខ្ញុំរហូតដល់រងរបួស និងត្រូវបានបញ្ជូនមកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យក្នុងក្រុងស្វាយរៀង។  ​ឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំមិនហ៊ានរស់នៅភូមិកំណើតទៀតទេ ទើបនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៧០ គាត់បាននាំកូនៗភៀសខ្លួនមករស់នៅភូមិសាលារៀន ឃុំបាសាក់ ស្រុកស្វាយជ្រំ។ មិនយូរប៉ុន្មាន ប្រជាជននៅឃុំសំយ៉ោង បានរត់ភៀសខ្លួនមកតាមឪពុកម្តាយខ្ញុំជាបន្តបន្ទាប់ ព្រោះភ័យខ្លាចកងទ័ពធីវគីធ្វើបាប។ រយៈពេលពីរឆ្នាំក្រោយមក គឺនៅឆ្នាំ១៩៧២ ខ្ញុំឃើញខ្មែរក្រហមបាន​ចូលមកឃោសនាអូសទាញប្រជាជននៅឃុំបាសាក់ ស្រុកស្វាយជ្រំ ឱ្យចូលរួមជាមួយចលនាបដិវត្តន៍របស់ខ្លួន ព្រមទាំងបានរៀបចំកម្មាភិបាលដើម្បីដឹកនាំក្នុងឃុំបាសាក់។

រហូតដល់កងទ័ពបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហមរំដោះបានខេត្តស្វាយរៀងពីរបប លន់ នល់ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥​ ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំត្រឡប់មករស់នៅភូមិកំណើត នៅភូមិសំយ៉ោង ឃុំសំយ៉ោង ស្រុកកំពង់រោទិ៍វិញ។ ខ្មែរក្រហមបានចាត់តាំងខ្ញុំឱ្យធ្វើការនៅកងចល័តនារី ដើរជីកប្រឡាយ លើកភ្លឺស្រែ និងលើកទំនប់។ ក្រៅពីនោះ ខ្ញុំត្រូវដើរជីកស្រះដើម្បីស្តុកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅតាមសហករណ៍នានានៅក្នុងស្រុក។​ ពេលនោះប្រធានសហករណ៍បានបែងចែកកម្លាំងនៅកងនារីរបស់ខ្ញុំឱ្យដើរធ្វើការ ដោយក្នុងមួយកងមានសមាជិក១២នាក់ និងចែកចេញជា៤ក្រុម ដោយក្នុងមួយក្រុមមានសមាជិក៣នាក់។ សម្រាប់ក្រុមនារីដែលមានសមាជិកនារី៣នាក់ គឺប្រធានក្រុមចែកបង្គីឱ្យ២ ដងរែក២ និងចប១ និងដាក់ផែនការឱ្យជីកដីជម្រៅ១ម៉ែត្រ ទទឹងមួយម៉ែត្រ បណ្តោយ២ម៉ែត្រ។ ប្រសិនបើក្រុមនារីជីកមិនហើយ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ប្រធានក្រុមនឹងដាក់ផែនការឱ្យជីកដី២ម៉ែត្រទៀត។ ខ្ញុំមិនសូវលំបាកទេពេលជីកដីជម្រៅ១ម៉ែត្រដំបូង ប៉ុន្តែខ្ញុំលំបាកខ្លាំងនៅពេលប្រធានក្រុមឱ្យជីកជម្រៅ២ម៉ែត្រចុះក្រោម ដែលធ្វើឱ្យកំភួនជើងរបស់ខ្ញុំឈឺចុកចាប់ស្ទើរដើរមិនរួច។ នៅរដូវប្រាំង ប្រធានសហករណ៍បានចាត់តាំងកងចល័តនារីរបស់ខ្ញុំទៅជីកអាងនៅបឹងបែកចាន រួមគ្នាជាមួយកងចល័តផ្សេងនៅក្នុងស្រុកកំពង់រោទិ៍។ លើកលែងលើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ គឺប្រធានសហករណ៍ឱ្យកងចល័តនារីរបស់ខ្ញុំធ្វើតាមក្រុមតូចៗ ដោយចាប់ផ្តើមធ្វើពីម៉ោង៧ដល់ម៉ោង១១ព្រឹក និងពីម៉ោង១រសៀលដល់ម៉ោង៥ល្ងាច និងទទួលរបបអាហារ២ពេលក្នុងមួយថ្ងៃ។ ចុងភៅនៅពេលនោះបានចែករបបអាហារទៅតាមកងដោយក្នុងមួយកងមានសមាជិក១២នាក់ និងបានចាត់តាំងឱ្យតំណាងកងម្នាក់មកដួសរបបអាហារចែកបន្តដល់សមាជិកកង។ នៅឃុំរបស់ខ្ញុំ ប្រជាជនធ្វើស្រូវបានផលច្រើនណាស់ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដឹងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមដឹកយកទៅណាឡើយ។ ខ្ញុំហូបមិនដែលឆ្អែតទេ ដូច្នេះខ្ញុំត្រូវដើររកបន្លែត្រគៀត ត្រកួន និងដើមចេក យកមកហាន់លាយជាមួយបបរហូបបន្ថែមទៀត ហើយសូម្បីតែអំបិលក៏មិនមានហូបគ្រប់គ្រាន់ដែរ។ នៅពេលយប់ ឈ្លបខ្មែរក្រហមបានលួចស្តាប់ប្រជាជននៅខាងក្រោមផ្ទះជជែកគ្នា ហើយបើប្រជាជនណាម្នាក់និយាយពីការខ្វះខាត និងប៉ះពាល់ដល់អង្គការ ឈ្លបខ្មែរក្រហមនឹងយកអ្នកទាំងនោះទៅសួរចម្លើយ និងសម្លាប់ចោលមិនខាន។

នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ប្រធានសហករណ៍ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនកងនារីរបស់ខ្ញុំឱ្យទៅស្ទូងនៅលើដីស្រែជម្លោះតាមខ្សែក្រវាត់ព្រំដែន ដែលសម័យនោះប្រជាជនហៅទីតាំងនោះថាសមរភូមិបន្លាដីស្អិត។ វៀតណាមបានបញ្ជូនប្រជាជនរបស់ខ្លួនឱ្យចូលមកធ្វើស្រែលើដីស្រែទាំងនោះ ប៉ុន្តែខ្មែរក្រហមបានទាមទារយកដីស្រែទាំងនោះឱ្យប្រជាជនខ្មែរធ្វើស្រែវិញ។ វៀតណាមបានបដិសេធការទាមទាររបស់ខ្មែរក្រហម និងបានបញ្ជាកងការពារព្រំដែនឱ្យព័ទ្ធចាប់កងចល័តរបស់ខ្ញុំដែលចូលទៅស្ទូងនៅសមរភូមិបន្លាដីស្អិត ប៉ុន្តែចាប់មិនបាន។ នៅវេលាម៉ោង៣រសៀល កងទ័ពវៀតណាមបានផ្លោងគ្រាប់៦០មីលីម៉ែត្រ ស្កាត់មុខកងចល័តរបស់ខ្ញុំដែលកំពុងស្ទូង។ គ្រាប់ផ្លោងទី១បានធ្លាក់នៅខាងមុខអនុប្រធានគ (ក្នុងមួយគមានសមាជិក១២០នាក់) ប៉ុន្តែគ្រាប់មិនផ្ទុះ។ គ្រាប់ផ្លោងទី២ និងទី៣ បានផ្ទុះលើអាកាស ហើយខ្ទាតអំបែងត្រូវចំសមាជិកកងរបស់ចំនួន៨នាក់ បណ្តាលឱ្យសមាជិកកងចល័តចំនួន៣នាក់ស្លាប់ និង៥នាក់ទៀតរួមទាំងខ្ញុំបានរងរបួសជាទម្ងន់។ អំបែងគ្រាប់បានខ្ទាតត្រូវចំភ្លៅ និងដងខ្លួន បណ្តាលឱ្យហូរឈាមយ៉ាងច្រើន។ ខ្ញុំនៅរង់ចាំរហូតដល់ម៉ោង១២យប់ ទើបកងចល័តបញ្ជូនខ្ញុំទៅដល់មន្ទីរពេទ្យស្រុក។ ពេទ្យខ្មែរក្រហមបានចាក់ថ្នាំ និងលាងរបួសឱ្យខ្ញុំ ប៉ុន្តែមិនបានវះយកអំបែងគ្រាប់ចេញពីក្នុងខ្លួនរបស់ខ្ញុំអស់ឡើយ។ ខ្ញុំសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យរយៈពេល២០ថ្ងៃ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដែលទទួលបានរបបអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់ទេ ដូច្នេះខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តសុំប្រធានពេទ្យត្រឡប់មករស់នៅភូមិវិញ។ ប្រធានពេទ្យស្រុកបានយល់ព្រមតាមសំណើររបស់ខ្ញុំ និងបានប្រាប់​ទៅពេទ្យឃុំសំយ៉ោងឱ្យមកទទួលខ្ញុំមករស់នៅសហករណ៍សំយ៉ោង។

នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ខ្មែរក្រហមជម្លៀសខ្ញុំពីភូមិសំយ៉ោង ទៅនៅស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្តាល។ ខ្ញុំដើរអស់រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃទើបទៅដល់ស្រុកកៀនស្វាយ ហើយទៅដល់ទីនោះខ្មែរក្រហមបានចោទខ្ញុំ និងប្រជាជនជម្លៀសពីខេត្តស្វាយរៀងថា​ «ក្បាលយួនខ្លួនខ្មែរ»។ បន្ទាប់មក ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនខ្ញុំនិងគ្រួសារទៅនៅសហករណ៍កំពង់ស្វាយ ស្ថិតនៅក្នុងភូមិកំពង់ស្វាយ ឃុំកំពង់ស្វាយ ស្រុកកៀនស្វាយ។ ខ្ញុំទៅដល់ឃុំកំពង់ស្វាយនៅពេលយប់ ហើយមេឃកំពុងភ្លៀងខ្លាំង។ ប្រធានសហករណ៍ខ្មែរក្រហមបានប្រាប់ខ្ញុំឱ្យទៅដេកនៅក្នុងចម្ការក្រូចឃ្វិច និងបានចែកបាយឱ្យខ្ញុំហូបជាមួយប្រហុកត្រីប្រមា។ យប់នោះខ្ញុំហូបអាហារឆ្ងាញ់ណាស់ ព្រោះខ្ញុំមិនដែលបានហូបត្រីប្រមាយូរមកហើយ។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ ប្រធានសហករណ៍បែងចែកខ្ញុំនិងសមាជិកគ្រួសារឱ្យទៅរស់នៅផ្ទះជាមួយប្រជាជនមូលដ្ឋាន និងបានចាត់តាំងខ្ញុំឱ្យស្ទូងនៅវាលស្រែ។ ខ្ញុំបានឆ្លៀតឱកាសដើររើសខ្យងក្តាមបានយ៉ាងច្រើនណាស់ យកមកឱ្យប្រជាជនមូលដ្ឋានដែលខ្ញុំរស់នៅជាមួយ ហើយប្រជាជនមូលដ្ឋាននោះប្រាប់ខ្ញុំឱ្យចម្អិនទុកហូបខ្លួនឯង។ មួយរយៈក្រោយមក ប្រធានសហករណ៍បានបញ្ជូនខ្ញុំ និងប្រជាជនជម្លៀសមកពីខេត្តស្វាយរៀងឱ្យទៅធ្វើស្រែនៅទួលកី ក្នុងស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល។ ពេលនោះ ខ្ញុំបានប្រាប់ប្រធានខថា ខ្ញុំមានរបួសដោយសារត្រូវគ្រាប់ផ្លោងរបស់វៀតណាម។ មួយរយៈក្រោយមក ខ្ញុំឃើញពេទ្យបានយកថ្នាំតេតតាណុសមកចាក់ឱ្យខ្ញុំ។ ខ្ញុំបានធូរស្បើយពីជំងឺ និងបានឈប់សម្រាករយៈពេល៥ថ្ងៃ ទើបចេញទៅធ្វើស្រែវិញ។ ពេលនោះប្រធានខបានប្រាប់ខ្ញុំឱ្យចេញពីកង និងមិនឱ្យខ្ញុំធ្វើការតទៀតឡើយ។ ដោយសារខ្ញុំអ្នកជំងឺ និងបានធ្វើការ ដូច្នេះពេទ្យឱ្យខ្ញុំហូបបបរ ជាមួយត្រីក្រុះអាំង រហូតបានធូរស្បើយ។

ខ្ញុំដកស្ទូងនៅទួលកីរហូតដល់រួចរាល់ ទើបប្រធានសហករណ៍ស្នើកងនារីរបស់ខ្ញុំទៅច្រូតស្រូវលិចទឹកនៅឃុំសៀមរាប។ នៅទីនោះ ខ្ញុំបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ ទើបប្រធានកងបញ្ជូនខ្ញុំ តាមទូកដរឱ្យមកនៅសហករណ៍កំពង់ស្វាយ  ស្រុកកៀនស្វាយវិញ។ ខ្ញុំរស់នៅទីនោះរហូតដល់កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា និងកងទ័ពវៀតណាម ចូលមករំដោះនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ទើបខ្ញុំមករស់នៅភូមិសាលារៀន ឃុំបាសាក់ ស្រុកកំពង់រោទិ៍ ខេត្តស្វាយរៀង រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ ​​​

អត្ថបទដោយ សោម ប៊ុនថន

---

[1] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា, គម្រោង «ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិ និងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវស្ថានភាពសុខភាពរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរ, បទសម្ភាសន៍ ពេជ្រ សាន ជាមួយ សេក សាម៉េត រស់នៅភូមិសាលារៀន ឃុំបាសាក់ ស្រុកស្វាយជ្រំ ខេត្តស្វាយរៀង នៅថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។