បាត់ឆ្នាំកំណើត
ការបាត់ឆ្នាំកំណើត គឺនិយាយអំពីកុមារដែលបាត់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន នៅពេលឪពុកម្ដាយរបស់កុមារទាំងនោះយកទៅផ្ញើនៅមន្ទីរដែលជាកន្លែងធ្វើការរបស់ខ្មែរក្រហម ហើយមូលហេតុចម្បងនៃការបាត់អត្តសញ្ញាណគឺដោយសារតែកុមារនោះមានជំងឺជាប្រចាំត្រូវបញ្ជូនទៅព្យាបាលចុះឡើងៗមិនដាច់ ទើបអត្តសញ្ញាណដែលមាននៅជាប់ជាមួយនឹងខ្លួនគាត់ត្រូវបាត់បង់។ បាត់ឆ្នាំកំណើត នៅត្រង់ចំណុចនេះគឺសំដៅទៅលើកុមារដែលទទួលបានការថែទាំ និងព្យាបាលជំងឺនៅក្នុងមន្ទីរព-៣ ស្ថិតនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែតបច្ចុប្បន្ន។ ខាងក្រោមនេះគឺជាការរៀបរាប់របស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ដែលរស់នៅក្នុងខេត្តតាកែវ។
សយ សាមិត[1] ភេទស្រី អាយុ៤៣ឆ្នាំ (២០០៣) មានប្ដីឈ្មោះ ឈិល ប៉េង អាយុ៤៤ឆ្នាំ (២០០៣)។ មានឪពុកឈ្មោះ ដួង ម្ដាយឈ្មោះ សាន និងមានបងប្អូន៧នាក់ (ស្រី៤នាក់ ប្រុស៣នាក់) មានស្រុកកំណើតនៅភូមិពៃ្រតាពង ឃុំពោធិ៍រំចាក ស្រុកពៃ្រកប្បាស ខេត្ដតាកែវ។ សាមិត កាលពីកុមារគាត់រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាពៃ្រតាពងត្រឹមថ្នាក់ទី១២ (សង្គមចាស់) រៀនបានតែមួយឆ្នាំ កើតមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ឆ្នាំ១៩៧០ ក៏ឈប់រៀនមកជួយធ្វើស្រែចម្ការឪពុកម្ដាយរបស់គាត់វិញ។
នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ពេលដែលខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច ចាប់ផ្ដើមមានការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយបែងចែកទៅតាមទិសដៅដែលខ្មែរក្រហមបានកំណត់។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះខ្មែរក្រហមបានប្រមូលផ្ដុំ និងបែងចែកប្រជាជនឲ្យធ្វើការងារទៅតាមសហករណ៍ផ្សេងៗ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ សាមិត និងនារីដែលរស់នៅក្នុងភូមិជាមួយគ្នាជាច្រើននាក់ ត្រូវបំបែកចេញពីម្ដាយឪពុក។ សាមិត ត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យទៅធ្វើការងារនៅក្នុងកងចល័តឃុំ ដែលមានប្រធានកងឈ្មោះ រុំ។ ការងារដែលកងចល័តឃុំធ្វើជាប្រចាំថ្ងៃគឺ ធ្វើស្រែ, ជីកប្រឡាយ និងលើកទំនប់។ របបអាហារដែលប្រជាជនទទួលបាន គឺបែងចែកជា២ មានបបរ ឬបាយ។ នៅខែមេសា និងខែឧសភា ប្រជាជនទទួលបានបាយសម្រាប់បរិភោគ ប៉ុន្តែចាប់ពីខែមិថុនា រហូតដល់ខែមីនា គឺប្រជាជនទទួលបានត្រឹមតែបបររាវប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងករណីនោះគឺមិនមានប្រជាជនណាម្នាក់បានដឹងច្បាស់ទេថា ទិន្នផលស្រូវដែលប្រមូលបានក្នុងពេលកន្លងមកត្រូវយកទៅកាន់ទីកន្លែងណា។ សាមិត បាននិយាយថា គាត់តែងតែឃើញមានឡានដឹកស្រូវចេញទៅប៉ុន្តែមិនដឹងថាដឹកយកទៅទីណានោះទេ។
បន្ទាប់មក អង្គការបានបញ្ជូន សាមិត និងនារីឯទៀត ទៅធ្វើការងារនៅកងចល័តស្រុក ក្នុងស្រុកពៃ្រកប្បាស ពេលនោះអង្គការបានរៀបចំជាកងវរ ដោយបែងចែកកងយុវជន និងកងយុវនារី នៅក្នុង១កងវរមានសមាជិកប្រមាណជា៣-៤រយនាក់។ ប្រធានកងពលនៅពេលនោះមានឈ្មោះ តុន និង ជឿន។ ការងារនៅកងចល័តស្រុក គឺមិនខុសពីកងចល័តឃុំនោះទេ។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវធ្វើការងារជារៀងរាល់ថ្ងៃ គ្មានពេលសម្រាកគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ក្នុងរយៈពេល១ខែមានពេលសម្រាក៣ថ្ងៃ ជាថ្ងៃដែលមានអង្គប្រជុំរួមគឺថ្ងៃទី១០ ថ្ងៃទី២០ និងថ្ងៃទី៣០។ គ្រប់ប្រជាជនទាំងអស់មិនសូវមានពេលសម្រាកទៅសួរសុខទុក្ខសមាជិកគ្រួសារឡើយ ព្រោះអង្គការមិនអនុញ្ញាតឡើយ ក្នុងករណីដែលអង្គការអនុញ្ញាតឲ្យទៅក៏មានរយៈពេលខ្លីដែរ។ នៅអំឡុងពេលនោះ ប្រជាជនស្លូតត្រង់ជាច្រើននាក់ត្រូវបាត់ខ្លួនបន្ទាប់ពីកងឈ្លបនាំខ្លួនទៅ។ ប្រជាជនដែលកងឈ្លបនាំខ្លួនទៅទាំងប៉ុន្មាននោះ គឺមិនមាននរណាដឹងពីមូលហេតុឡើយ គឺគ្រាន់តែដឹងថា ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរកន្លែងធ្វើការ ប៉ុន្តែនៅពេលចេញទៅហើយ គឺមិនដែលឃើញប្រជាជនទាំងនោះត្រឡប់ទៅជួបគ្រួសារវិញនោះទេ។
នៅឆ្នាំ១៩៧៧ អង្គការបានចាត់តាំងឲ្យ សាមិត ទៅធ្វើការនៅភ្នំពេញ។ សាមិត មិនបានស្ម័គ្រចិត្ដទៅភ្នំពេញនោះទេ ប្រធានវរឈ្មោះ ជឿន ជ្រើសរើសគាត់ ហើយហៅឡើងឡានដឹកយកទៅ សូម្បីតែឪពុកម្ដាយ បងប្អូនក៏មិនបានដឹងដំណឹងដែរ។ សាមិត បានទៅដល់ភ្នំពេញ គាត់ឃើញមានប្រជាជនរាប់រយនាក់មកពីគ្រប់ស្រុកដែលមកពីខេត្ដតាកែវដូចគ្នា។ ប្រជាជនដែលទៅជាមួយនឹង សាមិត និងប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវអង្គការចាត់តាំងឲ្យទៅធ្វើការតាមក្រសួងខុសៗគ្នា ហើយប្រជាជនខ្លះបានធ្វើការជាមួយគ្នា។ សាមិត ត្រូវអង្គការចាត់តាំងឲ្យធ្វើការនៅមន្ទីរពេទ្យព-៣ ក្នុងពេទ្យកាល់ម៉ែត ដើម្បីមើលថែទាំកូនកេ្មងតូចៗដែលមានជំងឺ។ ការងារដែលគាត់ធ្វើនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យព-៣ គឺងូតទឹកឲ្យកុមារ បញ្ចុកអាហារ និងស្លៀកសម្លៀកបំពាក់។ សម្រាប់កុមារដែលមានជំងឺគឺមានគ្រូពេទ្យនៅប្រចាំទីនោះជាអ្នកព្យាបាល។
កុមារដែលទទួលការមើលថែ និងព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យព-៣ គឺមានអាយុចាប់ពីកើតរហូតដល់អាយុ៥ឆ្នាំ។ កុមារខ្លះមានឪពុកម្ដាយយកមកផ្ញើ និងកុមារខ្លះទៀតកំព្រាដោយសារឪពុកម្ដាយ ត្រូវអង្គការចាប់ខ្លួន។ គ្រប់កុមារទាំងអស់សុទ្ធតែមានអត្តសញ្ញាណច្បាស់លាស់ដោយមានភ្ជាប់មកជាមួយឈ្មោះ និងទីកន្លែងកំណើត នៅពេលដែលឪពុកម្ដាយយកមកផ្ញើការមើលថែ ប៉ុន្តែមានកុមារមួយចំនួនដែលត្រូវបាត់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួនដោយសារតែឧស្សាហ៍ឈឺបញ្ជូនទៅព្យាបាលច្រើនសា។ ចំពោះកុមារដែលយកមកមើលថែនៅមន្ទីរព-៣ ភាគច្រើនមកពីតំបន់ទន្លេ ដូចជានៅស្រុកកោះធំ និងស្រុកស្អាង។ តាមការរៀបរាប់របស់ សាមិត កុមារនៅមន្ទីរព-៣ គឺមានការយកចិត្តទុកដាក់មើលថែទាំ ទាំងអាហារ និងទឹកដោះគោសម្រាប់បំបៅ។ របបអាហារដែលកុមារនៅក្នុងមន្ទីរទទួលបានគឺអាហារ៥ពេល បូករួមទាំងបង្អែម។
សាមិត បាននិយាយថា ពេលធ្វើការនៅទីក្រុងភ្នំពេញចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៧ គាត់មិនដែលបានត្រលប់ទៅលេងស្រុកកំណើតដើម្បីសួរសុខទុក្ខសមាជិកគ្រួសារឡើយ ដោយសារអង្គការមិនអនុញ្ញាត។
នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ពេលកងទ័ពវៀតណាមវាយចូលដល់ប្រទេសកម្ពុជា សាមិត បានរត់គេចខ្លួនទៅជាមួយយោធាខែ្មរក្រហមរយៈពេលខ្លី គាត់ក៏ត្រលប់មករស់នៅស្រុកកំណើតវិញ៕
អត្ថបទដោយ នេន ស្រីមុំ
[1] ឯកសារលេខ TKI0495. សម្ភាសន៍ជាមួយ សយ សាមិត ដោយ អ៊ីសា ឧស្មាន. នៅថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៣. មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា