សយ សាយ៖ អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហម
សយ សាយ[1] ភេទប្រុស អាយុ៦៨ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងភូមិស្វាយចេក ឃុំស្វាយចេក ស្រុកអង្គរធំ ខេត្ដសៀមរាប។ បច្ចុប្បន្ន សាយ រស់នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង ខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ។
សាយ បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៧នាក់ ដែលមានប្រុសចំនួន៤នាក់ និងស្រីចំនួន៣នាក់។ ខ្ញុំគឺជាកូនច្បងនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលពីកុមារភាព ខ្ញុំរៀនសូត្របានតិចតួចណាស់ នៅត្រឹមថ្នាក់កុមារដ្ឋាន។ ក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំមានជីវភាពមិនសូវគាប់ប្រសើរនោះទេ។ យើងជួបប្រទះនូវការខ្វះខាតនៅក្នុងឆ្នាំខ្លះ ខណៈដែលឆ្នាំខ្លះក៏បានគ្រប់គ្រាន់ផ្នែកខាងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ នៅពេលដែលខ្ញុំបានធំធាត់ និងដឹងក្ដីខ្លះៗហើយ គ្រួសាររបស់ខ្ញុំចាប់ផ្តើមមានភាពប្រសើរបន្ដិច ទាក់ទងនឹងស្រូវអង្ករសម្រាប់ហូបចុក។ ក្រោយមក ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តចូលបម្រើក្នុងជួរកងទ័ពបដិវត្ដន៍ខ្មែរក្រហម នៅថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៣។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំមានអាយុប្រហែល១៧ឆ្នាំ។ ខ្មែរក្រហមបានចាត់តាំងឲ្យខ្ញុំធ្វើជាប្រធានកងយុវជនភូមិ ដើម្បីកៀងគរកម្លាំងយុវជន នៅតាមមូលដ្ឋាន ឲ្យចូលបដិវត្តន៍។
ដំណាក់កាលដំបូង ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនយើងឲ្យហ្វឹកហាត់យុទ្ធសាស្រ្ដកងទ័ព និងបំពាក់បំប៉នស្មារតីឲ្យយើងស្គាល់មិត្ដ និងស្គាល់សត្រូវ ព្រមទាំងចេះសាមគ្គីគ្នាស្រឡាញ់គ្នា។ ខ្ញុំបានធ្លាក់ក្នុងដំណើរជីវិតមួយដែលមិនអាចបកក្រោយបានឡើយ បន្ទាប់ពីចូលរួមក្នុងចលនាបដិវត្ដន៍ខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំបានហ្វឹកហាត់ជាច្រើនខែ និងជាច្រើនលើកច្រើនសារ។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យមកសួរសុខទុក្ខក្រុមគ្រួសារទេ។ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ប្រជាជនមានជំនឿលើខ្មែរក្រហមខ្លាំងណាស់ ដោយសារតែខ្មែរក្រហមមានជ័យជម្នះនៅលើសមរភូមិនានា និងមិនខ្វះខាតសម្លៀកបំពាក់។ យើងរស់នៅជាក្រុមឬជាពួក ហើយយើងតែងបង្កបង្កើនផលស្រូវ។ បន្ទាប់ការដួលរលំរបស់របបខ្មែរក្រហម នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ខ្ញុំក៏បានភៀសខ្លួនមកតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជាថៃ។ ខ្ញុំបានពេញចិត្តរៀបការជាមួយគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៨០។ ការរៀបការរបស់ខ្ញុំក៏បានរៀបចំដំណាលគ្នាជាមួយគូភរិយាចំនួន៩គូផ្សេងទៀតដែរ។ យើងបានរៀបការនៅត្រង់ចំណុចអូរខ្លិកខ្លក់ នៅក្នុងខេត្ដក្រចេះ។ ម្ហូបអាហារក្នុងកម្មវិធីរបស់យើងមានតែបាយលាយមើមក្ដួចប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំបានទិញអង្ករប្រមាណ៤០គីឡូក្រាមសម្រាប់អាហារជុំគ្នារយៈពេលមួយព្រឹក។ ក្រោយពីរៀបការរួចយើងបានទៅរស់នៅក្នុងជំរំ«គ-៧», អូរចងក, និងអូរត្រាវ នៅក្នុងប្រទេសថៃ។ នៅទីនោះ យើងទទួលបានការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារពីខ្មែរក្រហម ប៉ុន្ដែស្ថានភាពរស់នៅរួមគ្នានៅទីនោះមិនទទួលបានភាពល្អប្រសើរឡើយ។ ក្រោយមក យើងមករស់នៅតំបន់អន្លង់វែង នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមដកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩។ នៅពេលដែលសង្គ្រាមបានបញ្ចប់នៅអន្លង់វែងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ ខ្ញុំបានបន្ដចូលបម្រើការជាទាហានរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ខ្ញុំបានជាន់មីនពិការជើងម្ខាង នៅពេលដែលខ្ញុំទៅបន្ទោរបង់ក្នុងព្រៃ កាលពីឆ្នាំ២០០១។ កងកម្លាំងនៅក្នុងក្រុម ក៏បានចំណាយពេល១ថ្ងៃ ដើម្បីដឹកបញ្ជូនខ្ញុំទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យ នៅឯស្រុកដំដែក ខេត្ដសៀមរាប។ ខ្ញុំបានបាត់ស្មារតី នៅខ្ទង់ម៉ោង៥ នៅត្រង់ចំណុចស្ពានក្អែក រហូតដល់មេឃទៀបភ្លឺទើបដឹងខ្លួន។ ខ្ញុំបានដឹងពីពិការភាពនេះ។ ខ្ញុំមានការសោកស្ដាយចំពោះពិការភាពរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំមិនអាចបំពេញការងារអ្វីបានពេញលេញទេ នៅពេលដែលប្រទេសជាតិបានសុខស្រួលឡើងវិញ។
ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្ញុំ ក៏មិនធ្លាប់ទទួលរងការរើសអើងពីនរណាម្នាក់ក្នុងចំណោមស្រុកភូមិយើងឡើយ ដោយមានតែការស្រណោះអាណិតពីអតីតកងទ័ពធ្លាប់តស៊ូជាមួយគ្នា។ នៅពេលដែល ខ្ញុំប្រឈមមុខនឹងការអសមត្ថភាពការងារ ជីវភាពក្រខ្សត់ និងបញ្ហាសុខភាពទៀតផង។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំមិនធ្លាប់គិតខ្លីថាចង់សម្លាប់ខ្លួននោះទេ។ ខ្ញុំនឹកឃើញនៅពេលគ្រោះថ្នាក់ភ្លាមៗថា ដោយសារតែខ្ញុំរងរបួសបាក់ត្រឹមកជើង ខ្ញុំអាចដាក់ជើងសប្បនិម្មិតដើរបានឡើងវិញ។ ប៉ុន្ដែ ដោយសារជើងរបស់ខ្ញុំបានដាច់សរសៃរឈាមផ្នែកខាងលើ ដែលត្រូវឲ្យកាត់ត្រឹមគន្លាក់ជើងខាងលើ។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ភ្នែកម្ខាងរបស់ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្ដើមងងឹត ដោយសារតែការបោក និងបែនស្រូវខ្ទាតចូលភ្នែក។ ខ្ញុំធ្លាប់ជួបតាម៉ុកនៅតំបន់អន្លង់វែង និងធ្លាប់សុំស្បៀងអាហារ ប្រេង និងរបស់របរប្រើប្រាស់ពីគាត់ទៀតផង។ តាម៉ុកគឺជាមនុស្សមានទឹកចិត្ដល្អ និងមានការគិតគូម៉ត់ចត់លើកូនចៅណាស់។ តាម៉ុក បានផ្ដល់ស្បៀងអាហារដល់យើង។ តាម៉ុក មានអត្ដចរិកកាចទៅលើអ្នកដែលធ្វើខុស។ ពេលខ្លះ តាម៉ុកមិនត្រឹមតែស្អប់អ្នកដែលធ្វើខុសតែម្នាក់នោះទេ សូម្បីតែក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកទាំងនោះក៏តាម៉ុកស្អប់ដែរ។ តាម៉ុកមានសម្បុរខ្មៅស្រអែម និងមានកម្ពស់ចន្លោះពី១,៦៥ម៉ែត្រទៅ១,៧០ម៉ែត្រ»៕
អត្ថបទដោយ លី សុខឃាង
[1] មេក វិន សម្ភាសន៍ជាមួយ សយ សាយ នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤។