ស៊ុំ អាត[1] ភេទស្រី មានអាយុ ៦៣ឆ្នាំ (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០២) មានស្រុកកំណើតនៅក្នុងភូមិរមាស ឃុំអំពិល ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ ស៊ុំ អាត មានទីលំនៅនៅក្នុងភូមិរមាស ឃុំអំពិល ស្រុកកំពង់សៀម។ អាត បន្តរស់នៅជាមួយក្រុមគ្រួសារ នៅក្នុងភូមិរមាស តាំងពីកុមារភាព រហូតដល់មានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ក្នុងថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ការរស់នៅក្នុងនៅតាមភូមិស្រុកក្រោយពេលធ្វើរដ្ឋប្រហារដំបូងៗ មិនមានការផ្លាស់ប្តូរច្រើននោះទេ ប្រជាជននៅតាមភូមិប្រកបរបបរកស៊ី​ និងធ្វើស្រែចម្ការ​​ជាធម្មតា។ នៅអំឡុងពេលមានរដ្ឋប្រហារ ក៏មានចលនាប្រឆាំងនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះផងដែរ។

នៅពេលដែលមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចនរោត្តម សីហនុ នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧០ ប្រជាជនដែលមានចិត្តស្រឡាញ់ និងគាំទ្រសម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីរួមខេត្តកំពង់ចាម ដើម្បីជួបជុំធ្វើចលនាមហាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុដោយ លន់ នល់។ ដោយសារការធ្វើរដ្ឋប្រហារ បាននាំប្រទេសកម្ពុជាធ្លាក់ទៅក្នុងភ្លើងសង្រ្គាមស៊ីវិល។​ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧១-១៩៧៣ នៅក្នុងពេលមានសង្គ្រាមស៊ីវិលនេះ មានការទម្លាក់គ្រាប់ និងផ្លោះគ្រាប់ទៅវិញទៅមក យ៉ាងច្រើន ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ប្រជាជន នៅក្នុងភូមិរមាសដែល អាត រស់នៅផ្ទាល់ក៏ត្រូវបានរងនូវការទម្លាក់គ្រាប់បែកជាច្រើនលើកផងដែរ។ នៅក្នុងពេលដែលបានការទម្លាក់គ្រាប់បែកម្តងៗ អ្នកភូមិត្រូវរត់ចូលក្នុងលេណដ្ឋាន ដើម្បីគេចពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកផងដែរ ទោះបីប្រជាជនរត់គេចខ្លួនបាន ពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកនេះ នៅតែបង្កឱ្យប្រជាជននៅក្នុងភូមិស្លាប់ និងរបួសផងដែរ មិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់ត្រឹមតែប្រជាជននោះទេ ផ្ទះសំបែង សាលារៀន និងតំបន់មួយចំនួនសូម្បីអគាររដ្ឋបាលមួយចំនួនក៏ត្រូវរងការបំផ្លិចបំផ្លាញ ។ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧២-១៩៧៣ នេះផងដែរ នៅពេលដែលខ្មែរក្រហមបានចូលមកកាន់កាប់ភូមិស្រុកមួយចំនួន។ ខ្មែរក្រហម បានបង្កើតជាសហករណ៍មួយ តែការហូបចុក និងការរស់នៅរបស់ប្រជាជន នៅពេលបង្កើតសហករណ៍លើកដំបូងនោះ ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវ ហូប និងស្នាក់នៅតាមផ្ទះរាងៗខ្លួន មិនទាន់មានការហូបរួមអ្វីនោះទេ។

នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម អាត ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបង្ខំឱ្យធ្វើការទាំងទើបតែកូនខ្ចីបាន ២ខែ។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៧ នៅពេលដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមភូមិភាគនិរតីចូលមក តាមតំបន់ដែល អាត រស់នៅ ខ្មែរក្រហមបង្ខំឱ្យចេញទៅធ្វើការដូចជា រែកជី ដាក់នៅក្នុងឃ្លាំងមួយ សម្រាប់ទុកប្រើប្រាស់ក្នុងការដាក់តាមស្រែ និងចម្ការសម្រាប់ការបង្កបង្កើនផល។ នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបានបែងចែកប្រជាជនឲ្យធ្វើការទៅតាមវ័យរបស់ប្រជាជននីមួយៗ ដូចប្រជាជនដែលមានវ័យចំណាស់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមឱ្យមើលថែ ឫកុមារតូចដែលម្តាយឪពុករបស់កុមារទាំងអស់នោះត្រូវចេញទៅធ្វើការងារក្នុង កងចល័ត។ កងចល័តនៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមដែលត្រូវបានបង្ខំឱ្យធ្វើការងារជីកដី លើកប្រឡាយ លើកដីធ្វើផ្លូវ និងប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តនានាទៅតាមទីតាំង និងកន្លែងដែលកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបានចាប់តាំង និងកំណាត់ទុក។ ការរស់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ស៊ុំ អាត ចងចាំមិនភ្លេចនោះគឺ ការដែលត្រូវរស់នៅបែកពីកូនតូចរបស់ខ្លួនទាំងកូនមានអាយុ ២ខែ មិនមានពេលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់មើលថែកូន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើឲ្យធ្វើការដោយបង្ខំ មិនគិតពីសុខភាពស្រ្តីដែលទើបសម្រាលកូនរួច។ ទោះបីជា អាត មិនសូវបានធ្វើការងារធ្ងន់ខ្លាំង ជាងប្រជាជនដទៃទៀតក៏ពិតមែន​ ប៉ុន្មានអាត ក៏នៅតែជាជនរងគ្រោះម្នាក់តែទទួលការបង្ខំពីខ្មែរក្រហមឱ្យធ្វើការទាំងខ្លួនជាម្តាយទើបតែសម្រាលកូនបាន ២ខែ ហើយខ្មែរក្រហម មិនបានផ្តល់របបអាហារគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រជាជនដូចគ្នា។

ក្រោយពីរបបខ្មែរក្រហមបានបញ្ជប់ អាត និងក្រុមគ្រួសារក៏បានជួបជុំគ្រួសារវិញផងដែរ៕

អត្ថបទដោយ លី ដេវីត

---

[1] ឯកសារ KCI0011 បទសម្ភាសន៍ ស៊ុំ អាត សម្ភាសន៍ដោយ ជួង សុភារិទ្ធិ ថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ចិកា ឆ្នាំ២០០២,​ បណ្ណាសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា