ថៃ ម៉ាក់ហេង អាយុ៦៨ឆ្នាំ រស់នៅភូមិទី៧ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។   ហេង រៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ ឡុង គឹមស្រ៊ាង និងមានកូនប្រុសស្រីចំនួន៦នាក់ ហើយប្រកបរបរជា «គ្រូទាយ»។ ឪពុករបស់   ហេង ឈ្មោះ គ្រៀន និងម្ដាយឈ្មោះ យីម   ហេង ជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន៧នាក់។   ហេង កើតនៅភូមិទី១១ ឃុំកោះ សូទិន ស្រុកកោះសូទិននេះតែម្ដង។ នៅពីវ័យក្មេង   ហេង រៀនសូត្រនៅសាលាបាលីវត្តកណ្ដាលកោះបានត្រឹមថ្នាក់ទី ១០ចាស់។ នៅឆ្នាំ១៩៦៩   ហេង បួសជាព្រះសង្ឃ និងរៀនជាភិក្ខុសមណេអស់រយៈពេល៣វស្សា។ នៅឆ្នាំ១៩៧០ មានការធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅដើមឆ្នាំ១៩៧០។ បន្ទាប់មក អ្នកភូមិជាច្រើនចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនិងដង្ហែរទៅទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។   ហេង គង់នៅវត្តដំណាក់ព្រីង។ នៅពេលនោះ ទាហាន់ លន់ នល់ ចាប់ផ្ដើមទម្លាក់គ្រាប់បែក។ នៅឆ្នាំ១៩៧២   ហេង លាចាកសិក្ខាបទ។ បន្ទាប់មក   ហេង ត្រូវបានដាក់ឲ្យធ្វើជាកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហមនិងឡើងជិះឡានមកភូមិមហាលាភ។   ហេង រៀនក្បួនទ័ពប្រហែលរយៈពេល៤ខែ។ នៅពេលនោះ មានយុវជនចូលរៀនក្បូងកងទ័ពប្រហែលជា៣០នាក់ និងមានមិត្ត ធុន និងមិត្ត ធា គឺជាគ្រូបង្ហាត់។ នៅឆ្នាំ១៩៧៣   ហេង ត្រូវបានបញ្ជូនមកវាយទាហានលន់ នល់ នៅបន្ទាយកោះសូទិន។ កងរបស់  ហេង មានគ្នីគ្នាចំនួន៤០-៥០នាក់។ កងរបស់  ហេង ចូវទូកដើម្បីមកវាយបន្ទាយទាហានលន់ នល់ នៅកោះសូទិន។   ហេង ប្រយុទ្ធជាមួយទាហានលន់ នល់ អស់រយៈពេល៧ថ្ងៃ គឺប្រយុទ្ធចុះឡើងៗគ្មានពេលហូបបាយផឹកទឹកនោះឡើយ។ បន្ទាប់ពីវាយឈ្នះទាហានលន់ នល់   ហេង ត្រូវបានបញ្ជូនទៅវាយនៅសមរភូមិកោះព្រលូង កោះរកា និងបន្ទាយធំរបស់ទាហានលន់ នល់ ស្ថិតនៅម្ដុំទន្លេអ៊ុំ (ឬហៅថា បន្ទាយសារិប)។ នៅឆ្នាំ១៩៧៤   ហេង ឈប់ពីកងទ័ព និងបានវិលត្រឡប់មកផ្ទះវិញ។ នៅ

ចុងឆ្នាំ១៩៧៤   ហេង ត្រូវបានដាក់ធ្វើការងារនៅក្នុងកងប្រវាស់ដៃដើម្បីច្រូតស្រូវនិងប្រមូលផលដំណាំផ្សេងៗចែកគ្នាហូបនៅក្នុងភូមិ។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៥ គឺជាការចាប់ផ្ដើមបង្កើតជាសហករណ៍ និងការធ្វើការនៅកងចល័តនៅតាមការដ្ឋាន។   ហេង ត្រូវបានបញ្ជួនទៅធ្វើការនៅក្នុងកងចល័តរយ ដែលមានទិសដៅទៅធ្វើស្រែ និងលើកទំនប់នៅការដ្ឋានឆ្ន័ត្រ។   ហេង ត្រូវងើបពីម៉ោង៥ទៅប្រជុំជួររយៈពេលកន្លះម៉ោង។   ហេង ចាប់ផ្ដើមធ្វើការចាប់ពីម៉ោង៦ដល់ម៉ោង១១ថ្ងៃត្រង់ ទើបឈប់សម្រាកហូបបបរ។   ហេង បានបន្តធ្វើការពីម៉ោង១ដល់ម៉ោង៥ល្ងាច។ ចាប់ពីម៉ោង៦ដល់ម៉ោង៧យប់គឺជាម៉ោងធ្វើការសង្គមនិយម   ហេង និងសមមិត្តផ្សេងទៀតដែលមានគ្នាចំនួន៩០នាក់(កងគ៣) ត្រូវកាប់ទន្ទ្រានខែត្រនិងកំប្លោកដើម្បីយកមកធ្វើជាជី។ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ខ្មែរក្រហមឲ្យ  ហេង មកធ្វើការនៅការដ្ឋាន ព្រះបឹងផ្តិលក្នុងស្រុកអូររាំងឪដើម្បីរែកដីធ្វើជាអាងស្ដុកទឹក។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧   ហេង ត្រូវបានបញ្ជូនមកចម្ការកៅស៊ូពាមជាំងរយៈពេល៧ថ្ងៃ និងស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីត្រៀមសម្លាប់ចោល។   ហេង ទទួលបានដំណឹងពីមិត្តម្នាក់ប្រាប់ឲ្យ  ហេង រត់គេចខ្លួន បន្ទាប់ពីមានការបាញ់កាំភ្លើង៧គ្រាប់ឡើងលើ។   ហេង រត់មកភូមិគេចពីការតាមសម្លាប់កម្មាភិបាលមកពីភូមិភាគនិរតីដេកនៅក្នុងព្រៃស្វាយក្រោយសាលាឃុំ និងព្រៃអាខាន់ក្នុងវត្តកណ្ដាលកោះរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។

នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ដដែល កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជាចូលមករំដោះប្រជាជនចេញពីការកាប់សម្លាប់របស់ខ្មែរក្រហម។   ហេង រួចផុតពីការតាមសម្លាប់របស់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមពីភូមិភាគនិរតី និងចូលមករស់នៅក្នុងភូមិជាមួយគ្រួសារវិញ។ [1]

អត្ថបទដោយ សាំង ចាន់ធូ

---

[1] បទសម្ភាសន៍ជាមួយ ថៃ ម៉ាក់ហេង នៅភូមិទី៧ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម នៅឆ្នាំ២០២៣, បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា