តុត គឿន៖ នារីដឹកជញ្ជូន
តុត គឿន[1] ភេទស្រី អាយុ៦៤ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិជើងភ្នំ ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ។
គឿន បាននិយាយថា៖ ឪពុកម្ដាយរបស់ខ្ញុំគឺជាកសិករ។ នៅពេលខ្ញុំមានអាយុ១៣ឆ្នាំ ខ្ញុំបានបែកពីម្ដាយ ហើយក្រោយមកទៀតឪពុករបស់ខ្ញុំ ដែលបម្រើការជាមេឃុំ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅរៀនសូត្រនៅក្នុងតំបន់៣២ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ បន្ទាប់មក គាត់បានផ្ទុះគ្រាប់បែកស្លាប់។ ខ្ញុំបានទៅរស់នៅស្រុកព្រៃនប់ ដើម្បីធ្វើស្រែ ដោយកំណត់ទិន្នផលក្នុង១ហិកតាចំនួន៣តោនស្រូវ។ កុមារកាប់ដើមទន្ទ្រាន ខេត្ត និងធ្វើជីដាក់ស្រែ។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំស្ថិតក្នុងកងស្ទូងស្រូវ ទាំងពីមុនមកខ្ញុំមិនចេះស្ទូងស្រូវនោះទេ។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម យើងទទួលបានបាយនៅក្នុងសប្ដាហ៍ទី៣នៃខែនីមួយៗ ដោយខ្ញុំបានបាយហូបចុកគ្រប់គ្រាន់។ ខ្ញុំមិនធា្លប់ហូបបបរទេនាជំនាន់នោះ។ ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា ជំនាន់នោះមិនមែនគ្រប់កន្លែងហូបតែបបរ ឬខ្វះខាតអាហារនោះទេ កន្លែងខ្លះក៏មានការហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ដែរ។ ពេលទៅដកស្ទូងយើងអាចច្រៀងកំសាន្ដលេងធម្មតាបាន យើងសប្បាយ និងហ៊ោកញ្ជៀវ។
លុះដល់ពេលកងទ័ពវៀតណាមចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំបានរត់ចូលព្រៃជាមួយខ្មែរក្រហមរយៈពេលជាច្រើនខែដោយមិនស្គាល់រសជាតិបាយនោះទេ ជាទូទៅ យើងហូបតែគល់ចេក ដំឡូង ក្ដួច និងដើមទ្រាំង យើងចេះតែហូបៗទៅធ្វើយ៉ាងណាឲ្យតែពេញក្រពះ។ យើងបានយកមាសដាក់តាមខ្លួនដើម្បីមកដូរយកអង្ករនៅតាមព្រំដែនប្រទេសថៃ។ ក្រោយមកយើងបានទៅដល់ខ្លងយ៉ៃ ប្រទេសថៃ។ ខ្ញុំបានដូរខ្សែកមួយខ្សែជាមួយនឹងអង្ករចំនួន៥គីឡូក្រាម។
ជំនាន់ខ្ញុំរត់មកកាន់ព្រំដែនកម្ពុជាថៃ ថ្វីត្បិតតែខ្ញុំមិនបានហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្ដែសុខភាពរបស់ខ្ញុំហាក់មានភាពរឹងមាំ ខ្ញុំមិនដែលឈឺ ឬគ្រុនឡើយ។ យើងធ្លាប់ហូបមើមក្ដួចដែលមិនទាន់សាប តែដល់ពេលយើងធ្វើដំណើរដល់ជំរំប្រទេសថៃ យើងទទួលបានការហូបចុកល្អប្រសើរជាងមុនក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់តាម៉ុក។ នៅពេលយើងអត់ឃ្លានខ្លាំង និងដាច់បាយយូរពេក ក្រពះរបស់យើងឈប់ទទួលជាតិបាយ។ ខ្ញុំបានពុលបាយ និងធ្វើទុក្ខក្រពះ។ ខ្ញុំកើតអាការៈញ័រញាក់ ហើយចាប់ផ្ដើមជ្រុះសក់ម្ដងបន្ដិចៗរហូតដល់អស់។ នៅពេលក្ដៅខ្លួនខ្លាំងខ្ញុំវាទៅចម្ការពោតនៅក្បែរផ្ទះក្នុងជំរំ។ ក្រោយមក ខ្ញុំបានស៊ីឈ្នួលដាំពោតឲ្យថៃ ស្របពេលអង្គការបារាំងបម្រុងបញ្ចូនខ្ញុំទៅជំរំខាវអ៊ីដាង ប៉ុន្ដែខ្ញុំមិនទៅ។ ខ្ញុំបានរត់ពួននឹងកន្លៀតថ្ម ខណៈអ្នកផ្សេងទៀតត្រូវបានដឹកជញ្ជូនទាំងឡានៗទៅទីនោះ។ អ្នកដែលសេសសល់នាំគ្នាកាប់ព្រៃធ្វើចម្ការ ដាំពោតលក់ឲ្យថៃ។ ខ្ញុំគិតថាសប្បាយអត់មានកើតទុក្ខអ្វីទេជំនាន់នោះ។
ក្រោយមក នៅពេលខ្ញុំមានអាយុប្រមាណ២០ឆ្នាំ ខ្មែរក្រហមធ្លាប់ឲ្យធ្វើជាកងនារីដឹកជញ្ជូន។ ខ្ញុំធ្លាប់ស្ពាយមីនតោនចំនួន១គ្រាប់។ នៅពេលធ្វើដំណើរទៅសមរភូមិ ហេតុការណ៍ប្រយុទ្ធក៏កើតមានឡើង ខ្ញុំមានការភ័យខ្លាចជាខ្លាំង។ ខ្ញុំបានទុកមីនតោននោះចោល បន្ទាប់មកក៏ធ្វើដំណើរទៅជាមួយមិត្ដក្នុងក្រុម។ ដល់ពេលទៅដល់មេក្រុមក៏បានរាប់ចំនួនគ្រាប់មីន។ ដល់ពេលនោះ មេក្រុមបានសួររកមីននោះថាទុកនៅកន្លែងណាស់ ហើយខ្ញុំក៏បានប្រាប់ទៅតាមទីតាំងដែលទុកចោលជាក់ស្ដែង។ កម្លាំងដឹកជញ្ជូនផ្សេងទៀតក៏បាននាំគ្នាមកយកគ្រាប់មីននោះវិញ។ ក្រោយមក យើងត្រឡប់មកវិញ ហើយខ្ញុំក៏បានលង់ទឹក ផឹកទឹកឡើងឆ្អែតប៉ុន្តែកងទ័ពខ្មែរក្រហមមកជួយខ្ញុំទាន់ពេលវេលា។ ក្រោយមកកងកម្លាំងដឹកជញ្ជូនបានរាយការណ៍ប្រាប់តាម៉ុក តាម៉ុកក៏ឈប់ឲ្យខ្ញុំទៅដឹកជញ្ជូនគ្រាប់ទៀត។
ក្រោយមក ខ្ញុំបានរៀបការនៅចំណុច០៦០ ក្នុងប្រទេសថៃ ដោយមិនមានកម្មវិធីធំដុំអ្វីនោះទេ ដើម្បីកុំឲ្យជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ប្រទេសថៃ។ ក្រោយមក ខ្មែរក្រហមបានដឹកជញ្ជូនប្រជាជនពីជំរំប្រទេសថៃប្រមាណជា១០ឡានទៅកាន់ប៉ៃលិន និងបន្ដទៅរស់នៅចំណុចក្បាលអាត្រាក់នៅភាគពាយ័ព្យ។ នៅពេលនោះ មានពាក្យចរចាអារាមពីជនជាតិថៃ ថាខ្មែរក្រហមដឹកយើងខ្ញុំទៅចាក់ចោលក្នុងទឹកសមុទ្រ។ តែជាក់ស្ដែងមិនដូចនោះឡើយ យើងបានមកជួបនឹងកងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលមានមូលដ្ឋាននៅភាគពាយ័ព្យ។ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានរស់នៅត្រង់ចំណុចចម្ការដំឡូងគដែលលាតសន្ធឹងរាប់រយម៉ែត្រ។ នៅទីនោះមិនមានប្រជាជនរស់នៅទេ។ នៅពេលប្រជាជនត្រូវបានដឹកជញ្ជូនទៅដល់ មេបញ្ជាការនៅទីនោះបានបញ្ជារកម្លាំងរបស់ខ្លួនដាំបាយទទួលយើង។ រហូតដល់ចំណុចក្បាលអាត្រាក់ យើងមានការហូបចុកប្រសើរឡើងវិញហើយ ប៉ុន្ដែយើងនៅតែប្រឈមនឹងការរត់លូនពីការបាញ់បោះរវាងកងទ័ពខ្មែរក្រហម និងកងទ័ពវៀតណាម។
បើទោះបីជាខ្ញុំឆ្លងកាត់ការលំបាកនៅក្នុងជំនាន់សង្គ្រាមដ៏វែងអន្លាយនោះក៏ដោយ ខ្ញុំមិនមានចិត្ដខឹងអ្នកណានោះទេ ដូចថា ខ្ញុំស្រឡាញ់សង្គមនាជំនាន់នោះ ។ ប្រសិនបើមានព្រឹត្ដិការណ៍វាយគ្នាយើងចាំតែរត់ប៉ុណ្ណោះ។ ក្រោយមកទៀត យើងរស់នៅបានរយៈពេលយូរនៅតំបន់ម៉ាឡៃ ដោយនៅទីនោះយើងដាំដំឡូងក្រហមលក់ឲ្យថៃ។ ឃើញដូចនេះ តាម៉ុកក៏បានបញ្ជូនខ្ញុំ និងប្រជាជនជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតមកកាន់តំបន់១០០៣(តំបន់អន្លង់វែង)។ យើងបានធ្វើដំណើរតាមឡានដឹកជញ្ជូនអង្ករ និងទឹកត្រីរបស់ថៃ ដោយមកដល់គោលដៅ កម្លាំងយើងខ្ញុំអ្នកលើកស្បៀងអាហារទាំងនោះចុះពីលើឡានបញ្ចូលក្នុងឃ្លាំង។ មកទល់ពេលនេះទើបខ្ញុំដឹងថា រាងកាយទ្រុឌទ្រោមនាពេលបច្ចុប្បន្នក៏ដោយសារការងារពីសម័យនោះធ្ងន់ធ្ងរពេក។ ក្រោយមក យើងបានចុះមករស់នៅជើងភ្នំដងរែក នៃតំបន់អន្លង់វែង ហើយខ្ញុំបានទិញដីដើម្បីសង់លំនៅស្ថាន។ បច្ចុប្បន្នខ្ញុំប្រឈមនឹងជំងឺវិលមុខ ឈឺក្បាល ឈឺសន្លាក់ដៃជើង និងជំងឺក្រពះពោះវៀន៕
អត្ថបទដោយ សួត វិចិត្រ
[1] ភួន សុរីន សម្ភាសន៍ជាមួយ តុត គឿន នៅក្នុងភូមិជើងភ្នំ ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ក្នុងឆ្នាំ២០២៣។