ខ្ញុំឈ្មោះ ទុយ ផេង ហៅ  ផៃ ហៅ លុយ[1] មានស្រុកកំណើតនៅភូមិកន្លែងចក សង្កាត់មៀន បច្ចុប្បន្នឃុំមៀន ស្រុកអូររាំងឪ (បច្ចុប្បន្នខេត្តត្បូងឃ្មុំ) តំបន់២២ ភូមិភាគបូព៌ា។ ឪពុកខ្ញុំឈ្មោះ ហែម ភិន និង ម្ដាយឈ្មោះ ទុយ យឹម។ ខ្ញុំរស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយរហូតដល់ខ្ញុំអាយុ១៤ឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកខ្ញុំទៅរស់នៅវត្តប្រធាតុ (បច្ចុប្បន្នអាចជាវត្តព្រះធាតុបាស្រី) សង្កាត់ប្រធាតុ(បច្ចុប្បន្នឃុំប្រធាតុ) ស្រុកអូររាំងឪ(បច្ចុប្បន្នខេត្តត្បូងឃ្មុំ)  តំបន់២២។ ព្រះចៅអធិការវត្តឈ្មោះ សុក កែវ បានឱ្យខ្ញុំរៀនធម៌បួសរយៈពេល១ឆ្នាំ ក្រោយមកខ្ញុំបួសបានរយៈពេល២ឆ្នាំខ្ញុំសុំលោកសឹកពីសាមណេរ មកជួយរកស៊ីឪពុកម្ដាយ។ ឆ្នាំ១៩៥៩ ឪពុកម្ដាយខ្ញុំរៀបចំគ្រួសារឱ្យខ្ញុំ។

ក្រោយមកនៅខែមីនាឬខែមេសា ឆ្នាំ១៩៥៩ ខ្ញុំបានឃើញបងៗ   កម្មាភិបាលមានឈ្មោះ ភឹម បានពាំនាំយកមាគ៌ាផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងមូលដ្ឋាន មានបងតាំងឡេង បាននាំបងជាកម្មាភិបាលតំបន់ឈ្មោះ ចាន់ សាមុត ហៅ ស។ រយៈពេល៤ទៅ១៩ថ្ងៃបង ចាន់ សាមុត ហៅ ស មកទៀតធ្វើឱ្យខ្ញុំកាន់តែយល់ចលនាបដិវត្តន៍កាន់តែខ្លាំងហើយកាន់តែស្រឡាញ់ បងចាន់ សាមុត ហៅ ស។

ក្រោយរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៧០ភ្លាម ខ្ញុំបានទៅឃោសនាប្រជាជនតាមអ្នកដែលទុកចិត្តដោយលើកពីភាពស្មុគស្មាញរបស់បដិវត្តន៍ហើយ ទុំ បានចាត់តាំងឱ្យខ្ញុំហៅប្រជាជននៅគ្រប់ភូមិនៅក្នុងតំបន់។ ពេលប្រជុំប្រជាជនមានទឹកមុខក្រៀមក្រំដោយខ្លាចកើតសង្គ្រាម។​ ឆ្នាំ១៩៧០ ដដែល ទុំ បានហៅខ្ញុំមកប្រជុំបញ្ជាក់ពីកម្លាំងកសាងបាននិងកម្លាំងចាស់ដែលមានពីមុន។ ពេលប្រជុំនៅផ្ទះរបស់ឈ្មោះ សឿន ស្ថិតនៅភូមិសំរោង សង្កាត់ពាមប្រធ្នោះ ស្រុកកោះសូទិន។ អ្នកចូលរួមមាន៖  ទុំ លេខាតំបន់​, មុត, ឆុន, ឆា ប្រធានមន្ទីរតំបន់២២, ពេជ្រ, សំបុក, តាយុទ្ធ កសិកម្មតំបន់២២ និងខ្ញុំ សមាជិកអង្គប្រជុំ។

នៅឆ្នាំ១៩៧១ ខ្ញុំដើរប្រជុំធ្វើសកម្មភាពបំបះបំបោរប្រជាជនតាម ទុំ ណែនាំធ្វើសកម្មភាពខ្លាំងក្នុងការប្រឆាំងបដិវត្តន៍។ ដោយឃើញពីកម្លាំងបដិវត្តន៍កាន់តែខ្លាំងខ្ញុំបានអប់រំប្រជាជននិងកម្លាំងចាស់របស់ខ្ញុំបានចំនួន៦នាក់កន្លងមក។ ដូច្នេះសកម្មភាពរបស់ខ្ញុំឆ្នាំ១៩៧១ ក្បត់បដិវត្តន៍មិនដែលបាននៅផ្ទះទេ ពីព្រោះប្រជាជនខ្វះបាយ ហើយវៀតណាមចូលមកឆាឆៅទឹកដីកម្ពុជា។ ខ្ញុំបានអប់រំប្រជាជនទូទៅតាមគ្រួសារថារឿងនេះមិនមែនមកពីទាហាន លន់ នល់  មិនមែនមកពីទាហានអាមេរិកទេ គឺមកពីខ្មែរក្រហមបានមានវៀតណាមចូលមកដីរបស់យើង។

ឆ្នាំ១៩៧២ ខ្ញុំបានទៅស្រុកស្រីសន្ធរ គឺជាកន្លែងមួយថ្មីដែលខ្ញុំខិតខំអប់រំកម្លាំងទោះខ្ញុំមិនបានស្គាល់ប៉ុន្តែខ្ញុំមានផែនការអប់រំទៅតាម ទុំ ណែនាំ។ ឈ្មោះ ឆន លេខាស្រុកស៊ីធរកណ្ដាល តាមខ្ញុំដឹកគាត់ ជាសេ-អ៊ី-អា ដែរ។ ខ្ញុំបានទៅសួរ ឆន ពីសភាពការណ៍ស្រុកនៅក្បែរៗកសាងកម្លាំងបានយ៉ាងម៉េច។ ពេលទៅទាក់ទងស្រុកពារាំងឃើញថា សភាពការណ៍ក្រុម សេ-អ៊ី-អា មានភាពសកម្មខ្លាំងមានការវិវត្តន៍រៀងរាល់ថ្ងៃ។ ខ្ញុំបានសួរពីបទពិសោធិ៍ដឹកនាំកាលនោះមាន សំបុក ដឹកនាំប្រាប់ថាការកសាងកម្លាំងពិបាកដូចគ្នាប៉ុន្តែគាត់ចេះតែប្រយុទ្ធទៅ។ ពេលខ្ញុំត្រឡប់មកវិញចូលផ្ទះតាដួង អាយុ៧០ នៅភូមិគោគចារ​ ឃុំព្រែកពោធិ ស្រុកស៊ីធរកណ្ដាល តំបន់២២ គឺជាសមាសភាពមានបំផុត ហើយមិនពេញចិត្តបដិវត្តន៍ដើម្បីកៀងគរកម្លាំងព្រោះគាត់មានកូនច្រើន។

នៅឆ្នាំ១៩៧៣ ស៊ាត ឆែ ហៅ ទុំ[2] បានហៅយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាទៅប្រជុំដើម្បីអប់រំពីបញ្ហាចរចានៅប៉ារីស ទុំ ហៅខ្ញុំទៅប្រជុំនៅមន្ទីររបស់គាត់ព្រែកចង្ក្រាន ឃុំល្វេ ស្រុកស៊ីធរកណ្ដាល​។ សមាសភាពមាន៖ ទុំ ប្រធានអង្គប្រជុំ,មុត កាន់យោធាតំបន់, ប៊ុន គង់ ហៅ ងិន ហៅ សំបុក លេខាស្រុកពារាំងនៅឆ្នាំ១៩៧៦[3], ឆន ស្រុកស៊ីធរកណ្ដាល, ខ្ញុំ នៅស្រុកស្រីសន្ធរ,ឈាន លេខាស្រុកកោះសូទិន , សឿន អនុលេខាស្រុកកោះសូទិន,ម៉ិច លេខាស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល,ផុន លេខាស្រុកមុខកំពូល, ពេជ កងពិសេសរបស់តំបន់២២ និង យោន លេខាស្រុកល្វាឯម។ ទុំ បានលើកឡើងថាវៀតណាម និង ឡាវ ចរចាហើយ។ វៀតណាមធ្លាប់ធ្វើសង្គ្រាមជាមួយអាមេរិក រាប់ឆ្នាំ។ ចំណែកយើងអត់មានបទពិសោធន៍ទេ ហើយអាវុធរបស់យើងកាន់តែខ្សោយ បើគ្មានអាវុធរំសេវ ទៅណារួចស្លាប់តែកូនប្រជាជន យុទ្ធជនកម្មាភិបាល។ ដូច្នេះយើងត្រូវមានផែនការនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៣ ដើម្បីធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំ ដោយទាមទារឱ្យអង្គការទៅចរចាជាមួយវៀតណាម នៅក្រុងប៉ារីស ហើយលើកពាក្យស្លោកថា«សូមឱ្យអង្គការចរចាជាមួយវៀតណាមឈប់ច្បាំងតទៅទៀតស្លាប់ប្រជាជនអស់ហើយ» ប៉ុន្តែអង្គការដាច់ខាត។ បន្ទាប់ពីបិទអង្គប្រជុំខ្ញុំមកកន្លែងយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់និងសរសេរសំបុត្រហៅទៅតាមឃុំមកប្រជុំដើម្បីដាក់វិធានការលើបញ្ហានេះអ្នកដែលខ្ញុំហៅប្រជុំមាន៖ ទាវ លេខាសង្កាត់ព្រែករំដេង, ភន លេខាសង្កាត់កោះអណ្ដែត, ឡុច លេខាសង្កាត់ល្វាយខ្សាច់ភ្នំ, ឌុល លេខាសង្កាត់ផ្ទះកណ្ដាល, តឹម លេខាសង្កាត់ព្រែកពោធិ, អាត លេខាសង្កាត់មានជ័យ, ស្រួច លេខាសង្កាត់ស្វាយពោធិ,ដុស លេខាសង្កាត់ខ្នាសរ, កាន លេខាសង្កាត់ជីបាល, ដុស លេខាសង្កាត់ត្រឡាច,​ គឹម លេខាសង្កាត់ប្រាំយ៉ាង , ញឹម លេខាសង្កាត់បារាយ និង រូបខ្ញុំ។

ក្រោយរំដោះឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្ញុំមានភារកិច្ចជម្លៀសប្រជាជន ខ្ញុំអុកឡុកប្រជាជនខឹងនឹងរដ្ឋអំណាចក្នុងការដើរហើរមកយកនេះ​មកយកនោះ ហើយស្ដីជេរប្រជាជនជម្លៀស។ ខ្ញុំបានឃោសនាប្រជាជនជម្លៀសថា ធ្វើយ៉ាងនេះស្លាប់អស់ហើយប្រជាជនបែកប្ដីបែកកូន ដើរស្លាប់តាមព្រៃមិនដឹងផ្ទះសម្បែងនៅឯណា ហើយទៅនៅជនបទមានផ្ទះឯណានៅមនុស្សរាប់ពាន់ រាប់សែននាក់ បានអង្ករមកពីណាហូប។ ស្រួលមិនស្រួលស្លាប់ទាំងអ្នកមូលដ្ឋាននិងអ្នកចាស់។ ខ្ញុំបានអុកឡុកយករបស់ប្រជាជនជម្លៀសដូចជាវិទ្យុ នាឡិកា ដើម្បីឱ្យប្រជាជនទោមនស្សជាមួយអង្គការ។    នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៥ ព្រឹត្តិការណ៍ធំមួយនៅស្រុកមុខកំពូល នៅខ្សាច់កណ្ដាល ស្រីសន្ធរ កោះសូទិន ធ្វើឱ្យរពើតរពើងខាងនយោបាយ ចំណែកស្រុកក្រូចឆ្មាររការខ្នុរ ផ្ទុះរវាងបងប្អូនអ៊ីស្លាម។

នៅឆ្នាំ១៩៧៦ យើងខ្ញុំទៅប្រជុំ នៅស្រុកត្បូងឃ្មុំ សមាសភាពដែលចូលរួមប្រជុំមាន៖ មាសឈួប ហៅ ឈាន[4] លេខាតំបន់២២[5], បងសូ លេខាតំបន់២៣,  ជា ស៊ិន ហៅ ស៊ុន លេខាតំបន់២០[6], សមមិត្ត រិន អនុសេនាធិការ, សមមិត្ត គឹម លេខាកងពលទី៤, សមមិត្តជឿន លេខាកងពលទី៣,តែម  គណៈសេនាធិការទទួលសន្តិសុខរបស់ភាគ, តាសារ ភស្ដុភារសេនាធិការភូមិភាគ បូព៌ា, បងយោន លេខាស្រុកល្វាឯម, សំបុក លេខាស្រុកពារាំង, ចៅ សឿង លេខាស្រុកអូររាំងឪ,ឆន លេខាស្រុកស៊ីធរកណ្ដាល, ម៉ិច  លេខាស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល,  សឿន អនុលេខាស្រុកកោះសូទិន,ផុន លេខាស្រុកមុខកំពូល, ពេជ លេខាវរសេនាធំ ១២៤ របស់តំបន់, ធា ប្រធានមន្ទីរតំបន់២២, តាសាយ សង្គមកិច្ច តំបន់២២, ផន កងពលទី៤, ហាក់ កងពលទី៣ និង ឈូក លេខាតំបន់២៤។

ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧៧ បងឈាន បានហៅខ្ញុំទៅអប់រំថា យើងកុំអស់សង្ឃឹមផែនការរបស់យើងចាំមើលវាយឆ្នាំ១៩៧៧ មួយព្រឹបឱ្យឈ្នះ។ បងឈាន ថាវាយម្ដងនេះវាយដោយមានផ្នែកជើងទឹកធ្វើជាមូលដ្ឋាន បញ្ជាខាងជើងទឹកនៅជ្រោយចង្វារ ឈ្មោះ ទុំ និង ស៊ីម នៅស្វាយជ្រុំតំបន់២២។ តាឈាន គឺជាមេបញ្ជាការ ហើយវាយរៀបចំពិសេសដោយប្រើគ្រាប់បែក។ ផែនការវាយយកជ័យជម្នះទាំងស្រុងនៅថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា​ ឆ្នាំ១៩៧៧ ដោយបងៗមកធ្វើមីទ្ទីញបុណ្យខួប យើងពិតជាដណ្ដើមយករដ្ឋអំណាចពីបដិវត្តន៍បាន។ ផែនការ បងសូ និងទាំងអស់គ្នាបានឯកភាពគ្នា លើកគម្រោងកម្លាំងទ័ពយកមកពីអ្នកលឿង តំបន់២៤ មកតាមព្រៃវែង បុកចុះខាងមុខភ្នំពេញអរិយក្សត្រ។ ទាំងអស់មានកងពលលេខ៣ ទ័ពតំបន់២៣ ,តំបន់២៤ ដែលមានតាសូ មេបញ្ជាការបុកមកមុខភ្នំពេញ។ ឯខាងកើតមានបងសុត តំបន់២១, បងគឹម កងពលលេខ៤ ហើយមានបងស៊ុន ទទួលខុសត្រូវផ្លូវនេះគឺវាយសម្រុកមកតំបន់២២ តម្រៀបទ័ពតាមមាត់ទន្លេ គឺយកទូកជាមូលដ្ឋានតាមជ្រោយចង្វារ រៀបការណុង តូចកាណុងធំដើម្បីវាយលុក។  ពេលខ្ញុំត្រឡប់មកវិញខ្ញុំធ្វើសកម្មភាពក្បត់បដិវត្តន៍ប្រជាជននៅមូលដ្ឋានធ្វើឱ្យអត់បាយ អត់អង្ករ រហូតដល់អង្គការចាប់ខ្លួនបានតែម្ដង។

អត្ថបទដោយ ដារ៉ារដ្ឋ មេត្តា

---

[1] ឯកសារលេខ J០០៨៥២ តម្កល់នៅបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានចំណងជើង,«ចម្លើយ ទុយ ផេង ហៅ ផៃ ៖ អតីត លេខាស្រុកកោះសូទិន ភូមិភាគបូព៌ា» សរសេរជាអង្គលីលេខចំនួន៥៤ទំព័រ។ កំណត់សម្គាល់ៈ ចម្លើយសារភាពរបស់អ្នកទោសទាំងអស់សុទ្ធតែឆ្លងកាត់ការបង្ខិតបង្ខំនិងធ្វើទារុណកម្មយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីកងសួរចម្លើយរបស់ខ្មែរក្រហម ដូច្នេះយើងមិនអាចសន្និដ្ឋានបានថាចម្លើយសារភាពរបស់  ទុយ ផេង​ ហៅ ផៃ ពិតឬយ៉ាងណានោះទេ?​

[2] ឯកសារលេខ J០០៩០២ តម្កល់នៅបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានចំណងជើង,«ស៊ាត ឆែ ហៅ ទុំ អតីតលេខា​ តំបន់២២ បូព៌ា  » សរសេរជាអង្គលីលេខចំនួន១៥៩ទំព័រ។

[3] ឯកសារលេខ J០០៨២២ តម្កល់នៅបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានចំណងជើង,«ប៊ុន គង់ ឬ សំបុក អនុលេខាតំបន់២២ » សរសេរដោយដៃចំនួន១០៤ទំព័រ។

[4] D០៦៦៨២ តម្កល់នៅបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានចំណងជើង, «អំពីប្រវត្តិ បងឈាន លេខាតំបន់២២ » សរសេរដោយដៃ ចំនួន៣ទំព័រ។

[5] ឯកសារលេខ K០២៦៩៨ តម្កល់នៅបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានចំណងជើង,«ប្រវត្តិរូបអ្នកទោសជាប់ឃុំឃាំង» សរសេរជាអង្គលីលេខនិងសរសេរដោយដៃ ចំនួន១ទំព័រ។

[6] D៤១៥៨១ តម្កល់នៅបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា មានចំណងជើង, « ជា ស៊ិន ហៅ ស៊ុន លេខាតំបន់២០ បូព៌ា » សរសេរដោយដៃនិងវាយអង្គលីលេខ ចំនួន១០០ទំព័រ។