អ៊ុយ ទីម៖ អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហម
អ៊ុយ ទីម[1] ភេទប្រុស អាយុ៧០ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងភូមិដំណាក់ត្រាច ឃុំទួលអំពិល ស្រុកបរសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ បច្ចុប្បន្ន ទឹម រស់នៅក្នុងភូមិទួលត្បែង ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
ទឹម បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៨នាក់ ហើយខ្ញុំគឺជាកូនប្រុសទី៣នៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលពីវ័យកុមារ ខ្ញុំបានរៀនដល់ថ្នាក់ទី១០ពីសង្គមចាស់។ ជំនាន់នោះ គ្រួសាររបស់ខ្ញុំមានជីវភាពមធ្យម និងប្រកបមុខរបរជាកសិករ។ ប្រជាជនចេះជួយគ្នាចែករំលែក និងយកអាសារគ្នាណាស់។ ប្រជាជនមិនដែលមានការឈ្លោះទាស់ទែងគ្នានោះទេ ហើយមានការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នានិងគោរពគ្នាដូចបងដូចប្អូនពីភូមិមួយទៅភូមិមួយ។ ខ្ញុំពិតជាមានភាពសប្បាយរីករាយជាមួយក្មេងៗនៅក្នុងភូមិ ក្នុងគ្រានោះ។ វ័យកុមារភាពគឺជាវ័យមួយដែលមិនបានគិតពីបញ្ហានៅជុំវិញខ្លួន និងគិតតែពីភាពសប្បាយរីករាយជាមួយទិដ្ឋភាព នាពេលនោះ។
នៅពេលដែលមានចោរចូលភូមិ ឬមានហេតុការណ៍អ្វីមួយកើតឡើង ប្រជាជននៅក្នុងភូមិបានឲ្យសញ្ញាដល់គ្នាទៅវិញទៅមក តាមរយៈការគោះត្រដោកឬស្សី បន្លឺសម្លេងឡើងដើម្បីឲ្យអ្នកភូមិបានដឹងដំណឹង។ ការគោរពប្រតិបត្តិប្រពៃណីបានល្អណាស់ នៅពេលមានកម្មវិធីបុណ្យទានម្ដងៗនៅតាមទីអារាម។ ប្រជាជនចូលរួមលែងល្បែងប្រជាប្រិយក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីដូចជា៖ ចោលឈូង លាក់កន្សែង បោះអង្គញ់ ល្បែងស្វាដណ្ដើមស្លឹកឈើ ល្បែងស្ដេចចង់ និងល្បែងចាប់កូនខ្លែងជាដើម។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេច នរោត្តម សីហនុ ពីតំណែង។ ខ្ញុំក៏បានឈប់រៀន ដោយសារសាលារៀនត្រូវបានបិទទ្វារ។ ចាប់តាំងពីមានរដ្ឋប្រហារកើតឡើង ប្រជាជនក៏មានការខឹងសម្បារទៅលើកងទ័ព លន់ នល់ រហូតដល់មានការប្រឆាំងតវ៉ាធ្វើបាតុកម្ម។ ប្រជាជននៅក្នុងស្រុកភូមិបានប្រមូលម្ដុំគ្នាដើម្បីធ្វើដំណើរទៅបាតុកម្មនៅម្ដុំត្រាំខ្នារនៅខាងត្បូងភ្នំពេញ។ ការធ្វើបាតុកម្មនេះ ប្រជាជនប្រដាប់ដោយកាំបិតនិងខ្វែវគ្រប់ដៃ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលយើងបានទៅដល់កន្លែងបាតុកម្ម យើងមិនឈ្នះកម្លាំង លន់ នល់ ដែលមានកាំភ្លើងគ្រប់ដៃ។ ខណៈពេលនោះ កម្លាំង លន់ នល់ ក៏បានបាញ់សំឡុតមកលើប្រជាជន ដើម្បីឲ្យត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញសឹងមិនទាន់។ កាលណោះ បាតុករមានគ្នាច្រើននាក់ណាស់ ដោយដើរតាមផ្លូវមើលទៅដាច់កន្ទុយភ្នែក។ បាតុករទាំងអស់សុទ្ធតែប្រុសៗ។
ខ្ញុំបានបន្តរស់នៅជាមួយគ្រួសារខ្ញុំរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧២។ ខ្ញុំក៏ត្រូវបានខ្មែរក្រហមកៀរឲ្យចូលធ្វើជាកងទ័ពខ្មែរក្រហម។ កាលណោះ ខ្ញុំទើបតែមានអាយុ១៥ឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមឲ្យកាន់កាំភ្លើងទៅធ្វើសង្គ្រាមនៅសមរភូមិ។ ដោយសារតែខ្ញុំនៅតូចពេកខ្ញុំបានទទួលបញ្ជាឲ្យលើកក្ដារយកទៅទុកសម្រាប់គ្របរណ្ដៅត្រង់សេនៅខ្សែត្រៀមជួរមុខ។ ចំណែកឯអាហារហូបចុកសម្រាប់កងទ័ពសមរភូមិមុខ កងជញ្ជូនបាយបានផ្គត់ផ្គង់ដល់ខ្សែត្រៀមជួរមុខ។ យើងមិនដែលបានហូបសម្លរនោះឡើយ ប៉ុន្តែភាគច្រើនម្ហូបមានត្រីងៀត។
ខ្ញុំវាយនៅខ្សែត្រៀមមុខរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៤។ នៅក្នុងឆ្នាំនោះ ខ្ញុំបានត្រូវរបួសក្បាលនៅខាងលិចភ្នំពេញ នៅត្រង់ម្ដុំកំបូល។ កាលណោះខ្ញុំត្រូវគ្រាប់ផ្លោង៨០របស់កងទ័ព លន់ នល់។ បន្ទាប់ពី ខ្ញុំត្រូវរបួសភ្លាមៗនោះ ខ្ញុំត្រូវបានកងកម្លាំងសែងទៅសម្រាកព្យាបាលនៅ ពេទ្យស្រុកអមលាំង។ នៅតាមផ្លូវធ្វើដំណើរ ខ្ញុំមិនបានដឹងខ្លួននោះទេ។ ខ្ញុំអស់កម្លាំងទើបដេកលក់រហូត។ នៅឯមន្ទីរពេទ្យ ខ្ញុំក៏បានដឹងខ្លួនវិញ ហើយទទួលបានការព្យាបាលមើលថែពីក្រុមគ្រូពេទ្យ។ ខ្ញុំសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យអស់រយៈពេល២ខែ ទើបបានជាសះស្បើយវិញ។
ខ្ញុំបានត្រឡប់ទៅសមរភូមិវិញ ប៉ុន្តែនៅពេលនោះខ្មែរក្រហមបានទទួលជ័យជំនះហើយ។ ខ្ញុំ រួមទាំងកងទ័ពនៅក្នុងកងអង្គភាពទាំងអស់ ត្រូវចាត់បញ្ជូនទៅជីករណ្ដៅលេណដ្ឋាន នៅកោះពូលូវៃ ក្នុងក្រុងកំពង់សោម។ ខ្ញុំនៅក្នុងកោះពូលូវៃ បានចំនួន២ខែ ទើបបញ្ជូនទៅកោះតាងវិញ។ ចំពោះការហូបចុកម្ហូបសម្បូរណាស់ព្រោះនៅសមុទ្រ ប៉ុន្តែខ្វះខាតបាយមិនសូវគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។
រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៨ ខ្ញុំត្រូវរបួសដោយសារគ្រាប់មីនរបស់វៀតណាម កំឡុងពេលខ្ញុំដើរជាមួយមិត្តរួមក្រុមចំនួន៣នាក់ផ្សេងទៀត។ នៅក្នុងហេតុការណ៍នេះ អ្នកដែលជាន់គ្រាប់មីនបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតនៅនឹងកន្លែងតែម្តង។ ខណៈដែលខ្ញុំត្រូវរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ម្នាក់ទៀតត្រូវរបួសស្រាល។ ការផ្ទុះនេះបានធ្វើឲ្យខ្ញុំពិការភ្នែកមួយចំហៀង និងពិការដៃ (ដាច់ម្រាមដៃចំនួនបួន)។ ប៉ុន្តែទោះបីជាខ្ញុំបានចាប់ផ្តើមការតស៊ូក្នុងជួរបដិវត្តន៍ហើយទទួលបាននូវពិការភាពបែបនេះក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំពុំមានការសោកស្ដាយ និងស្រណោះខ្លួនឯងអី្វទេ។ ខ្ញុំគិតថា ការរស់រានមានជីវិតរបស់ខ្ញុំ មកដល់ពេលនេះ ចាត់ទុកថាជាសំណាងទៅហើយ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំអាណិតអ្នកដែលបានស្លាប់ដោយសារជាន់មីន និងបងប្អូនស្លាប់នៅក្នុងសមរភូមិ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំមានជំងឺប្រចាំកាយមួយចំនួនដូចជា៖ ជំងឺសួត,ស្រវាំងភ្នែក, ក្រពះពោះវៀន, លើសឈាម, សរសៃទាញដែលបន្សល់ពីស្នាកស្នាមរបួសក្នុងសង្គ្រាម»៕
អត្ថបទដោយ សួត វិចិត្រ
[1] មេក វិន សម្ភាសន៍ជាមួយ អ៊ុយ ទឹម នៅក្នុងភូមិទួលត្បែង ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ឆ្នាំ២០២៤។