នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៨ ក្នុងភូមិដែល ប៊ូច រស់នៅចាប់ផ្ដើមកើតមានទុក្ខលំបាក និងភាពស្រេកឃ្លានកាន់តែខ្លាំង។ អ្នកភូមិទាំងអស់ រួមទាំង ប៊ូច បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺ និងស្គមស្គាំងខ្លាំងព្រោះត្រូវធ្វើការងារធ្ងន់ ដោយគ្មានអាហារបរិភោគគ្រាប់គ្រាន់ រហូតអ្នកភូមិមួយចំនួនត្រូវលួចដាំបាយ ដុតដំឡូងហូប តែត្រូវបានអង្គការចាប់បាន ហើយជាប់ឈ្មោះជាអ្នកទោសភ្លាមៗ។

ឈ្មោះ យ៉ួស​ ប៊ូច ភេទប្រុស អាយុ៦៣​ឆ្នាំ[1]។ មានមុខរបរធ្វើចម្ការ ដាំពោត និងដំឡូង។ មានស្រុកកំណើតនៅក្នុងភូមិទួល ឃុំទឹកល្អក់ ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិដីក្រហម ឃុំអន្លង់រាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់​​។ ឪពុកឈ្មោះ យ៉ួស យ៉ុង (ស្លាប់) និងម្ដាយឈ្មោះ ភី អីវ (ស្លាប់) មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៥នាក់(ស្រី៣នាក់) ប៊ូច ជាកូនទី៤។ ភរិយាឈ្មោះ យ៉ង សុខជា មានអាយុ៦៣ឆ្នាំ មានកូន៥នាក់(ស្រីម្នាក់)។ កាលនៅវ័យកុមារ ប៊ូច មិនបានទទួលបានការរៀនសូត្រនោះទេ។

ឆ្នាំ១៩៧០ បន្ទាប់ពី សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ធប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះនរោត្តមសីហនុ បានធ្វើឲ្យក្នុងភូមិឃុំរបស់ ប៊ូច រស់នៅកើតឡើងនូវភាពច្របូកច្របល់ មានយន្តហោះរបស់អាមេរិកមកទម្លាក់គ្រាប់បែកជារៀងរាល់ថ្ងៃ ធ្វើឲ្យត្រូវរត់ខ្ជាត់ខ្ជាយទៅរកន្លែងមានសុវត្តិភាព។ ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧១ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៤ ឪពុករបស់ ប៊ូច បានព្យាយាមជីកត្រង់សេ គាត់មានភាពឆ្លាតវ័យបានជីកត្រង់សេកាច់កោងៗ ព្រោះប្រសិនបើមានគ្រាប់ទម្លាក់ចំនិងមិនធ្វើឲ្យពុលផ្សែង​ សម្រាប់នាំកូនៗ និងប្រពន្ធរត់ចូលពូនគេចពីការទម្លាក់គ្រាប់បែក។ ឪពុកម្ដាយរបស់ ប៊ូច បានប្រមែប្រមូលអង្ករនិងម្ហូបអាហារមួយចំនួនយកទៅទុកដាំនិងហូបនៅពេលដែលត្រូវរត់ពួនក្នុងត្រង់សេ។ លុះដល់ស្ងាត់ការទម្លាក់គ្រាប់បែក ឪពុករបស់ ប៊ូច បានចេញមកដាំដើមម្នាស់ពីលើត្រង់សេ ដើម្បីបំភាន់ភ្នែកទាហាន លន់ នល់។ ក្នុងអំឡុងពេលទម្លាក់គ្រាប់ មានយន្តហោះមួយបើកមកទម្លាក់ធុងសាំងចូលក្នុងវត្តនៅភូមិរបស់ ប៊ូច ធ្វើឲ្យផ្ទុះ ហើយខ្ទាតចំយាយជីម្នាក់នៅក្នុងវត្តធ្វើឆេះស្លាប់ភ្លាមៗ ព្រមទាំងបានធ្វើឲ្យ ព្រះសង្ឃច្រើនព្រះអង្គ និងយាយជីមួយចំនួនទៀតរងរបួសផងដែរ។

ឆ្នាំ១៩៧៥ នៅពេលខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់អំណាចដំបូង ខ្មែរក្រហមបានចូលមកគ្រប់គ្រងនៅក្នុងភូមិដែល ប៊ូច រស់នៅ។ បន្ទាប់មក ខ្មែរក្រហមចាប់ផ្ដើមដើរប្រមែប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិ មាស ប្រាក់ មាន់ទា គោ ក្របី ចានឆ្នាំងពីផ្ទះនីមួយៗក្នុងភូមិរបស់ ប៊ូច រួចយកទៅដាក់រួមជាទ្រព្យរបស់អង្គការ។ គ្រួសាររបស់ ប៊ូច ព្រមទាំងប្រជាជនទាំងអស់គ្មានសិទ្ធិយកមកប្រើប្រាស់ ប៉ះពាល់ ឬហូបបានឡើយ ទោះទ្រព្យទាំងអស់នោះជារបស់ខ្លួនក៏ដោយចុះ។ បន្ទាប់មកទៀត ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជនមកពីភ្នំពេញនិងតាមបណ្ដាលខេត្តនានាចូលមករស់នៅក្នុងភូមិ ប៉ុន្តែ ប៊ូច មិនបានដឹងថាប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវបានជម្លៀសមកពីខាងណាខ្លះនោះទេ ព្រោះមានការច្របូកច្របល់មានប្រជាជនថ្មីចូលមកក្នុងភូមិច្រើនខ្លាំងណាស់។ បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមចូលមក ប៊ូច និងក្រុមគ្រួសារមិនត្រូវបានជម្លៀសទៅឆ្ងាយពីភូមិកំណើតនោះទេ។ ប៊ូច ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់ឲ្យចូលក្នុងកងកុមារធ្វើការងារនៅភូមិក្បែរៗគ្នានៅក្នុងស្រុកព្រៃនប់។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា អង្គការបានឲ្យ ប៊ូច ចូលរៀននៅតាមរោងគោរយៈពេល១ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ មិនបានរៀនជាប់លាប់នោះទេ ព្រោះ ប៊ូច ត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យធ្វើការងារឲ្យទាន់ពេលវេលា​។ សម្រាប់របបអាហារ អង្គការបានចែកអង្ករម្នាក់១កាមែលស្មើអង្ករ២កំប៉ុង។ ឪពុករបស់ ប៊ូច ត្រូវបានអង្គការប្រើឲ្យដាំបន្លែ។ រីឯម្ដាយរបស់ ប៊ូច ត្រូវបានអង្គការបានប្រើឲ្យធ្វើកន្ទេល ដេរបាវសម្រាប់ច្រកស្រូវនៅក្នុងភូមិជាមួយចាស់ដទៃទៀត។ ចំណែកបងៗនៅក្នុងកងចល័ត ដើរទៅធ្វើការងារនៅកន្លែងផ្សេងៗគ្នាទាំងអស់ មិនដែលបានជួបគ្នាទេ។ ប៊ូច ត្រូវបានអង្គការប្រើឲ្យដើររើសកួរស្រូវជាមួយកុមារដទៃទៀតដែលជាអ្នកភូមិជាមួយគ្នា និងកុមារដែលទើបនឺងជម្លៀសចូលថ្មី។ របបអាហារក្នុងឆ្នាំនេះមិនសូវជាលំបាកខ្លាំងនោះទេ ហូបបានឆ្អែតសមរម្យ។

ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៨ អង្គការបានជ្រើសរើស ប៊ូច ឲ្យទៅនៅក្នុងកងកុមារពិសេស ចាប់ផ្ដើមធ្វើការងារពីម៉ោង៧ព្រឹករហូតដល់ម៉ោង១១សម្រាកហូបបាយ និងចាប់ផ្ដើមពីម៉ោង២រហូតដល់ម៉ោង៥ល្ងាចទើបសម្រាកហូបបាយម្ដងទៀត ជួនកាល ប៊ូច បានហូបត្រឹមបបរឈ្មោល។ នៅរោងអាហារមានតុវែងៗតម្រៀបគ្នាអង្គុយជាជួរ មានសម្លមួយចាន។ រដូវរកបានត្រីកាម៉ុង មេកងបានចែកត្រីកាម៉ុងតូចៗម្នាក់២ក្បាលហូបជាមួយបាយ ប៉ុន្តែ ប៊ូច ហូបមិនបានឆ្អែតទេ។ ប៊ូច មិនហានប្រកែកតវ៉ាជាមួយអង្គការឡើយ ជួនកាលអង្គការចែកនំពុម្ពម្នាក់២។ ប៊ូច បានសង្កេតឃើញថា រៀងរាល់រដូវច្រូតកាត់រួច តែងទទួលបានផលស្រូវច្រើនខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែ ប៊ូច រួមទាំងអ្នកភូមិផ្សេងទៀតមិនទទួលបានបាយហូបគ្រប់គ្រាន់ទាល់តែសោះ។ រហូតគ្រាមួយមិនមានសូម្បីតែបាយ ក្នុង១ថ្ងៃ ទទួលបានពោតម្នាក់ត្រឹមតែ២ផ្លែហូបជំនួសបាយ ប៊ូច ពិតជាមានភាពស្រេកឃ្លាន និងហេវហត់អស់កម្លាំងខ្លាំងរហូតដល់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺ អង្គការបានឲ្យថ្នាំអាចម៍ទន្សាយលេប ប៉ុន្តែមិនបានធូរស្បើយនោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ប៊ូច ត្រូវតែក្រោកទៅធ្វើការងារដូចធម្មតាទាំងខ្លួនកំពុងឈឺ ព្រោះខ្លាចអង្គការយកទៅសម្លាប់។ អង្គការបានចាត់ឲ្យធ្វើការងារក្នុង១ក្រុមៗមានគ្នា៥នាក់ កំណត់ឲ្យលើកទំនប់ឲ្យបាន១ម៉ែត្រគីបក្នុងរយៈពេល១ថ្ងៃ។ ប៊ូច នៅកងកុមារពិសេសដើរចល័តលើកទំនប់កោះស្លា ជីកប្រឡាយចល័តទៅគ្រប់ទីកន្លែងដូចកងយុវជន និងកងយុវនារីដែរ។ មេកងបានប្រាប់ថាអ្នកលើកមិនគ្រប់តាមផែនការត្រូវផ្ដាច់របបមិនបានហូបបាយ តម្រូវឲ្យហូបបបរឈ្មោល ក្រុមណាលើកបានរួចរាល់តាមការកំណត់ទទួលបានបាយ១ចានគ្រោង។ ប៊ូច រួមទាំងកុមារជាច្រើនធ្លាប់ត្រូវបានផ្ដាច់របបអាហារ ដោយសារធ្វើការងារមិនគ្រប់តាមចំនួនកំណត់។ ភាគច្រើនប្រជាជនរួមទាំងកុមារដែលមកពីភ្នំពេញមិនសូវចេះធ្វើការធ្ងន់ធ្ងរ និងមានកម្លាំងដូចប្រជាជននិងកុមារនៅតាមស្រុកស្រែស្រាប់នោះទេ ទើបកុមារមកពីភ្នំពេញមួយចំនួនត្រូវបានអង្គការបញ្ជូនឲ្យទៅកាប់ឫស្សីយកមកធ្វើបង្គី ឯមួយចំនួនទៀតទៅរែកដី ជីកប្រឡាយលើកទំនប់ក្នុងក្រុមជាមួយ ប៊ូច។ ទាំងកុមារនិងមនុស្សចាស់ដោយសារហូបមិនឆ្អែតក្នុងពេលធ្វើការតែងតែកើតខ្យល់ ដួលសន្លប់ពេលកំពុងរែកដី។ រីឯអ្នកមួយចំនួនទៀតសុំច្បាប់ឈឺជាញឹកញាប់ អង្គការតែងហៅអ្នកទាំងនោះថា ពួកកើតខ្យល់ដិល នឹងត្រូវយកទៅកសាង ឬកែប្រែ យកទៅដាក់គុក ដាក់ច្រវាក់។ អង្គការតែងចាត់ឲ្យអ្នកដែលដឹងនិងចេះផ្សំថ្នាំខ្មែរឫសឈើធ្វើដំណើរដោយជិះដំរីឡើងទៅរកថ្នាំនៅភ្នំកំចាយ។ ប៊ូច ត្រូវធ្វើការងាចល័តទៅគ្រប់ទីកន្លែងតាមរដូវកាល រដូវវស្សាលើកភ្លឺស្រែ។ រយៈពេលធ្វើការពីមួយកន្លែងទៅមួយកន្លែងមានរយៈពេលប្រហែល១ខែ ទើបត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទៅកន្លែងផ្សេងទៀត។ សម្រាប់កន្លែងស្នាក់នៅគឺនៅតាមផ្ទះធំមួយ ក្នុង១ផ្ទះមានកុមារប្រហែល៥០ទៅ៦០នាក់សម្រាកជាមួយគ្នា។ ក្រុមកុមារពិសេសមានន័យថា កុមារដែលអង្គការបញ្ជាឲ្យធ្វើការងារចែកចេញជា២ពេល ពេលថ្ងៃនៅជីកប្រឡាយលើកទំនប់ធម្មតា ប៉ុន្តែយប់ឡើងត្រូវទៅចាំលបមើលឪពុកម្ដាយ បងប្អូនឬអ្នកភូមិ របស់ខ្លួនពេលនៅផ្ទះពេលយប់មានអ្នកណាលួចចាប់មាន់ ស្ងោរដំឡូងឬដាំបាយហូបឬអត់ បើឃើញឪពុកម្ដាយឬបងប្អូនធ្វើទង្វើរទាំងនេះ ត្រូវមករាយការណ៍ជូនមេកងប្រុសឈ្មោះ ហាន់ (ស្លាប់) និងមេកងស្រីឈ្មោះ សុខា។ មានកុមារមួយចំនួនបានយកដំណឹងមកប្រាប់មេកង ប៊ូច បានត្រឹមឃើញមេកងហៅអ្នកភូមិទាំងនោះចេញទៅ ប៉ុន្តែមិនដែលឃើញត្រឡប់មកវិញនោះទេ។ នៅពេលយប់ ប៊ូច ត្រូវទៅស៊ើបការណ៍រយៈពេលប្រហែល២ម៉ោងទើបត្រឡប់មកសម្រាកវិញ។ ថ្ងៃមួយ ប៊ូច ទៅឃ្វាលគោបានឃើញអង្គការដាក់ច្រវាក់ជើងអ្នកទោសរួចប្រើឲ្យលើកគល់ឈើ លុះពេលល្ងាចឡើងទើបដាក់ខ្នោះដៃបញ្ជូនចូលក្នុងគុកវិញ។ នៅក្នុងគុកមានអ្នកទោសចម្រុះគ្នា អ្នកទោសមួយចំនួនត្រូវបានអង្គការចោទថាជាជនជាតិយួន អ្នកទោសមួយចំនួនទៀតជាអ្នកភូមិធម្មតាអត់អាហារ ហូបមិនគ្រប់គ្រាន់បានលួចដំឡូង លួចដាំបាយទើបអង្គការចាប់មកដាក់ច្រវាក់ជើងនិងបញ្ជូនចូលគុកទាំងអស់។ ប៊ូច បានរៀបរាប់ថា មានគុកមួយនៅក្នុងភូមិ មានទីតាំងនៅចំកន្លែងមួយហៅថា វាលស្បូវ គុកនោះមានប្រវែងវែង និងទទឹងធំ មានប្រជាជនជាច្រើនត្រូវបានអង្គការបញ្ជូនចូលទៅគុកនោះ។

ចុងឆ្នាំ១៩៧៨ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ អង្គការបានជម្លៀស ប៊ូច ក្រុមគ្រួសារ រួមទាំងអ្នកភូមិទាំងអស់ ឲ្យទៅនៅតាមព្រៃភ្នំនៅព្រែកក្រាញ់មិនបាននៅក្នុងភូមិទៀតទេ អង្គការបានឃោសនាថា យួនចូលមកដើម្បីធ្វើបាប និងសម្លាប់ ទើប ប៊ូច មានភាពភ័យខ្លាចក៏បានរត់ភៀសខ្លួនចូលក្នុងព្រៃ។ ទៅដល់ក្នុងព្រៃ ប៊ូច បានដើរចាប់ត្រី រកម្ហូប ដាំបាយហូបជាមួយឪពុកម្ដាយ និងអ្នកភូមិស្នាក់នៅប្រក់តង់ធ្វើជាដំបូលដេក។ មានអ្នកភូមិមួយចំនួននាំគ្នារត់បែកចេញទៅទីតាំងផ្សេងៗគ្នា បែកប្ដីប្រពន្ធ និងកូនៗ។ អំឡុងពេលរស់នៅក្នុងព្រៃ ប៊ូច បានលួចរត់ចេញត្រឡប់មកក្នុងភូមិវិញជាញឹកញាប់។ ឪពុកម្ដាយបានហាម ប៊ូច មិនឲ្យមកក្នុងភូមិនោះទេ ព្រោះខ្លាចវៀតណាមវាយដំធ្វើបាប ប៉ុន្តែ ប៊ូច មិនជឿទើបតែងលួចរត់ចូលមកក្នុងភូមិ។ រយៈពេល២ទៅ៣ថ្ងៃ ទើប ប៊ូច ត្រឡប់ទៅក្នុងព្រៃជាមួយឪពុកម្ដាយវិញ ហើយបានខ្សឹបប្រាប់ឪពុកម្ដាយថា ក្នុងភូមិមិនមានរឿងរ៉ាវកើតឡើងដូចអ្វីដែលអង្គការបានឃោសនានោះទេ កងទ័ពវៀតណាមមិនបានធ្វើបាបឬសម្លាប់ ថែមទាំងបានដាំបាយ​ ឆុងមីឲ្យ ប៊ូច ហូបជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ បន្ទាប់ពីប្រាប់ឪពុកម្ដាយ ប៊ូច បានលួចរត់មករស់នៅក្នុងភូមិបន្តទៀត​ ហើយមិនចូលទៅក្នុងព្រៃវិញទេ។ ចំណែកឪពុកម្ដាយរបស់ ប៊ូច និងអ្នកភូមិ ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមបានប្រាប់ថា វៀតណាមជិតចូលមកដល់ហើយប្រយ័ត្នវៀតណាមធ្វើបាប ហើយអង្គការចាប់ផ្ដើមជម្លៀសប្រជាជនចេញឆ្ងាយទៅៗពីភូមិ។ ឪពុកម្ដាយរបស់ ប៊ូច ជឿតាមការឃោសនារបស់អង្គការនិងខ្លាចកងទ័ពវៀតណាមធ្វើបាបគាត់រត់ទៅតាមទ័ពអង្គការ។

រហូតឆ្នាំ១៩៨០ ទើបឪពុកម្ដាយរបស់ ប៊ូច បានវិលត្រឡប់ចូលស្រុកកំណើតវិញ។ នៅក្នុងភូមិមានសភាពស្ងប់ស្ងាត់។ បន្ទាប់មក ប៊ូច បានត្រឡប់ទៅរស់នៅក្នុងផ្ទះរបស់ខ្លួន ហើយដើរចាប់គោយកមកទឹមភ្ជួរស្រែ ព្រួសស្រូវ ដើម្បីបានផលស្រូវអង្ករទុកចិញ្ចឹមជីវិតបន្តទៀត។ ឆ្នាំ១៩៨២ ប៊ូច បានចូលសិក្សារៀនសូត្រ រៀនរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៦បានត្រឹមថ្នាក់ទី៤ទើប ប៊ូច ឈប់រៀន។ នៅឆ្នាំ១៩៨៧ កងទ័ពរដ្ឋាភិបាលរបស់សម្ដេចហ៊ុន សែន ប្រកាសឲ្យចូលយុវជនស្ម័គ្រចិត្តធ្វើទាហាន ទើប ប៊ូច បានស្ម័គ្រចិត្តចូលធ្វើទាហាន មេកងពល​ឈ្មោះ ស៊ុន ហេង។ ប៊ូច រួមទាំងទ័ពវៀតណាមនៅយាមតាមភ្នំ តាមស្ទឹងច្រាល់ យាមតាមផ្លូវជាតិលេខ៤ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីការពារកុំឲ្យទ័ពអង្គការឆ្លងកាត់ អស់រយៈពេលប្រហែល២ឆ្នាំ ប៊ូច បានឈប់ធ្វើជាទាហាន។ ឆ្នាំ១៩៨៩ ប៊ូច រៀបការភរិយាឈ្មោះ យ៉ង សុជា និងប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការរហូតឆ្នាំ១៩៩៤ ទើប ប៊ូច បានឮដំណឹងថានៅភូមិដីក្រហមដីមានជីជាតិអាចដាំដំណាំបានទទួលផលល្អ ក៏សម្រេចចិត្តនាំគ្រួសារមករស់នៅក្នុងភូមិដីក្រហម ដោយសារនៅស្រុកកំណើតពិបាកក្នុងការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត។ នៅពេល ប៊ូច ចូលមករស់នៅដំបូងមិនសូវមានមនុស្សច្រើនដូចសព្វថ្ងៃនេះឡើយ។ ប៊ូច និងភរិយា បានដាំសណ្ដែកបាយ និងដំណាំផ្សេងៗដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ រឿងរ៉ាវដែលបានឆ្លងកាត់ក្នុងរបបអង្គការបានធ្វើឲ្យ ប៊ូច នៅតែមានការចងចាំនិងមិនអាចបំភ្លេចបានគឺនៅពេលឃើញអ្នកភូមិត្រូវបានអង្គការចាប់ចោទថាជាអ្នកទោស រួចបញ្ជូនទៅធ្វើទារុណកម្មនៅក្នុងគុក រហូតអ្នកមួយចំនួនទៀតត្រូវស្លាប់។ ជាពិសេស ការទ្រាំរស់នៅក្នុងទុក្ខវេទនាដោយមិនមានអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់ បែកបាក់ពីឪពុកម្ដាយ បងប្អូន ពិតជាអតីតកាលដែលគួរឲ្យសោកសៅនៅក្នុងជីវិត៕

ដោយ មឿន ស្រីណុច

---

[1] មជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែង សម្ភាសន៍ជាមួយឈ្មោះ យ៉ួស ប៊ូច នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤។