អតីតទាហានឡាវ បម្រើការជាភ្នាក់ងារយួននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
ចម្លើយសារភាពរបស់ លីម ស៊ុន[1] ឬ បាក់ លីម បានបង្ហាញឲ្យឃើញពីប្រវត្តិសកម្មភាព និងផែនការរបស់វៀតណាមនៅក្នុងប្រទេសឡាវ និងកម្ពុជា នៅមុនពេលនិងក្នុងអំឡុងនៃរបបខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-១៩៧៩)។ លីម ស៊ុន បានរៀបរាប់អំពីការក្តាប់ស្ថានការណ៍កងទ័ព ការគ្រប់គ្រងនៅតាមទីក្រុងនិងជនបទរបស់ខ្មែរក្រហម ព្រមទាំងជំហរមហាជននៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ ដើម្បីរាយការណ៍ជូន ង្វៀង ធីបេ ដែលមានឋានៈជាសក្តិ៤របស់វៀតណាមប្រចាំនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសឡាវ។ លីម ស៊ុន ត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យជ្រៀតចូលកម្ពុជាពីប្រទេសឡាវ នៅថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៨។ ស៊ុន ត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃក្រោយមក ដោយត្រូវទទួលរងនូវការសួរចម្លើយ ដោយ អឿន, ខឿន, និង ខុន ដែលមានហត្ថលេខារបស់អ្នកសួរចម្លើយ និងកាលបរិចេ្ឆទថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៨។
ក. ប្រវត្តិរបស់ លីម ស៊ុន
ចម្លើយសារភាពរបស់ លីម ស៊ុន បញ្ជាក់ថា ស៊ុន មានស្រុកកំណើតនៅក្នុងស្រុកព្រៃឈរ ខេត្តកំពង់ចាម និងរៀបរាប់អំពីការសិក្សារៀនសូត្រ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៥៥ ដល់ ឆ្នាំ១៩៥៩។ ស៊ុន ធ្លាប់បានរៀនសូត្រនៅសាលាកម្ពុជបុត្រ ដែលជាសាលាឈ្នួលនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ ស៊ុន បានចាប់ផ្តើមប្រកបរកស៊ីវិញ បន្ទាប់ពីខ្លួនប្រលងធ្លាក់ឌីប្លូម។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦២ ស៊ុន និងមិត្តភ័ក្តិរបស់ខ្លួនចំនួនបីនាក់ឈ្មោះ ចាន់ថន, សាវ៉ាន់ និងផេង បានធ្វើដំណើរចូលក្នុងប្រទេសឡាវ។ ប៉ូលិសឡាវ បានឃាត់ខ្លួនទុកនៅក្នុងប្រទេសឡាវ និងអនុញ្ញាតឲ្យ ផេង តែម្នាក់គត់ត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ មួយឆ្នាំក្រោយមក ស៊ុន បានចូលបម្រើក្នុងជួរកងទ័ពឡាវ នៅក្នុងខេត្តប៉ាកសេ។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៥ ស៊ុន បានចាប់ផ្តើមការងារជាគ្រូបង្រៀនភាសាបារាំងនៅក្នុងសាលាឯកជន ឡាវថាវ៉ន នៅទីក្រុងប៉ាកសេ។ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧០ និង១៩៧២ ស៊ុន មានទំនាក់ទំនងការងារផ្សេងៗជាមួយជនជាតិបារាំងចំនួនពីរនាក់៖ ឌុយ ប៊ុយដា និងហង់រី ហ្លាម៉ង់។
ហង់រី ហ្លាម៉ង់ បានបញ្ចូល ស៊ុន ឲ្យធ្វើជាភ្នាក់ងារ ហ្វ្រង់ហ្វ្រេស នៅក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៦។ នៅចុងឆ្នាំដដែល ហង់រី ហ្លាម៉ង់ ក៏បានណែនាំឲ្យស្គាល់សក្តិ៤ ង្វៀង ធីបេ ដែលជាមេបញ្ជាការកងទ័ពយួន ប្រចាំនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសឡាវ។ ង្វៀង ធីបេ ក៏បានចាត់តាំងឲ្យ ស៊ុន តាមដានពិនិត្យនិងរាយការណ៍ថាតើប្រជាជនឡាវចូលចិត្តវៀតណាមឬទេ ហើយថាតើមានបក្សណាខ្លះប្រឆាំងនឹងវៀតណាម។ បន្ទាប់មក ហង់រី ហ្លាម៉ង់ ក៏បានចាត់តាំងនិងបញ្ជូន ស៊ុន ឲ្យជ្រៀតចូលកម្ពុជា តាមការណែនាំរបស់ ង្វៀង ធីបេ នៅថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៨។
ខ. ការជ្រៀតចូលកម្ពុជានៅថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៨
នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ស៊ុន ទទួលភារកិច្ចស៊ើបការអំពីបញ្ហាសំខាន់ចំនួនបី។ ទីមួយ ស៊ុន ត្រូវស៊ើបការណ៍អំពីប្រជាជនវៀតណាមដែលនៅសេសសល់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទីពីរ ស៊ុន ត្រូវស៊ើបការណ៍អំពីចំនួនកងពលរបស់ខ្មែរក្រហម របៀបនៃការដាក់ពង្រាយកងទ័ពនៅតាមព្រំដែន និងចំណុចឈរជើងរបស់កងទ័ព ព្រមទាំងទីតាំងកាំភ្លើងធំ និងរថក្រោះផង។ ទីបី ស៊ុន ត្រូវស្វែងរកនិងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយខ្សែបណ្តាញចំនួនបួននាក់ទៀត រួមមាន៖ សុក ដែលធ្លាប់ជាគ្រូបង្រៀននៅឃុំជើងកើប ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល, ហេង និង វ៉េង ដែលជាអ្នកលក់ដូរនិងរស់នៅភូមិឃុំជាមួយសុកដែរ, និង កែវ ខាំ ដែលជាជនជាតិឡាវនៅទីរួមខេត្តស្ទឹងត្រែង ដើម្បីស៊ើបការណ៍ពីរបៀបនៃការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហមនៅតាមទីក្រុងនិងជនបទ ព្រមទាំងឃោសនាបំបែកបំបាក់ប្រជាជនពីបដិវត្តន៍និងកម្ទេចកម្មាភិបាលនៅតាមភូមិឃុំ។
គ. ផែនការយួនក្នុងការវាយកាន់កាប់ស្ទឹងត្រែងនៅដើមឆ្នាំ១៩៧៨
ស៊ុន ក៏បានរៀបរាប់ថា ខណៈដែលមេបញ្ជាការកងទ័ពយួន ត្រាន់ វ៉ាន់ទៀង បានដឹកនាំនិងដាក់ពង្រាយកងទ័ពយួនចំនួន១ម៉ឺននាក់នៅទល់មុខខេត្តស្ទឹងត្រែង ង្វៀង ធីបេ ក៏បានប្រើប្រាស់កម្លាំងទ័ពយួនចំនួន៥ពាន់នាក់ ដើម្បីបើកការវាយឆ្មក់។ កងទ័ពយួនមានសព្វាវុធជាច្រើនដូចជារថក្រោះចំនួន៤០គ្រឿង កាំភ្លើងធំចំនួន៣០ដើម កាំភ្លើងធន់១០៥ចំនួន១០ដើម កាំភ្លើងធន់១០៨ចំនួន២០ដើម និងយន្តហោះ២០៦គ្រឿង ដែលទទួលពីសូវៀត។ ការវាយឆ្មក់ត្រូវបានគាំទ្រដោយរថក្រោះ និង កាំភ្លើង១០៥ ដែលដាក់ពង្រាយពីខេត្តអាត់តាពើ រហូតដល់ស្ទឹងត្រែង។ យួនមានបំណងវាយយកខេត្តស្ទឹងត្រែងឲ្យបាននៅត្រឹមខែកុម្ភៈ ឬមីនា ឆ្នាំ១៩៧៨។
ផ្នែកចុងក្រោយនៃចម្លើយសារភាពរបស់ស៊ុន បានរៀបរាប់អំពីចំនួនកងទ័ពយួនចំនួន៦ម៉ឺននាក់ នៅក្នុងប្រទេសឡាវ។ ភាគច្រើននៃមូលដ្ឋានកងទ័ពយួនគឺនៅក្នុងព្រៃ ហើយកងទ័ពយួនជួយការពារឡាវនៅតាមព្រំដែនខ្មែរឡាវ ចាប់ពីខេត្តសញ្ញៈបូរី រហូតដល់ខេត្តអាត់តាពើ និងខេត្តសារ៉ាវ៉ាន់។ ស៊ុន ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងសួរចម្លើយនៅថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៨ ដោយមានហត្ថលេខា និងឈ្មោះអ្នកសួរចម្លើយ អឿន, ខឿន និង ខុន៕
សង្ខេបចេញពីចម្លើយសារភាពដោយ លី សុខឃាង
[1] ឯកសារលេខ J00185 ស្តីពី លីម ស៊ុន ឬ បាក់ លីម នៅក្នុងបណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង នៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។ បញ្ជាក់ ៖ ចម្លើយសារភាពមិនត្រូវបានចាត់ទុកថាត្រឹមត្រូវទាំងស្រុងទេ ដោយសារតែជាចម្លើយដែលកើតចេញពីអំពើទារុណកម្ម។