ញឹម ប៉ាន់[1] ភេទស្រី អាយុ៤១ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិព្រៃស្បាត ឃុំជាងទង(បច្ចុប្បន្នឃុំត្រពាំងធំខាងជើង) ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ ឪពុកឈ្មោះ ប៉ន មានស្រុកកំណើតនៅភូមិតាសួន និងម្ដាយឈ្មោះប៉ែត មានស្រុកកំណើតនៅភូមិព្រៃស្បាត។ ប៉ាន់ មានបងប្អូនចំនួន៧នាក់ ក្នុងនោះមានស្រីចំនួន៣នាក់។  នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ប៉ាន់ បាត់បង់បងប្អូនចំនួន២នាក់(ស្រីម្នាក់)។ បងប្រុសរបស់ ប៉ាន់ ស្លាប់នៅពេលដែលទៅធ្វើជាយោធា និងប្អូនស្រីដែលរស់នៅជាមួយ ប៉ាន់ នៅទីក្រុងភ្នំពេញគឺបាត់ដំណឹង។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ប៉ាន់ បានចូលទៅធ្វើការងារនៅក្នុងកងកុមារ តាមការចាត់តាំងរបស់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម។ ប៉ាន់ មានអាយុប្រមាណ ១៥ឆ្នាំ នៅពេលដែលគាត់ចូលទៅរស់នៅក្នុងកងកុមារ។ នៅក្នុងកងកុមារមានក្មេងសរុបប្រហែលជា ៨០នាក់ និងបែងចែកជាក្រុមតូចៗ ដោយក្នុងមួយក្រុមមានសមាជិកចំនួន១២នាក់។ នៅក្នុងក្រុមនីមួយៗមានកុមារ៣ប្រភេទគឺ ប្រភេទទី១​ ប្រភេទទី២ និងប្រភេទទី៣។

ប្រភេទទី១ គឺជាអ្នកមូលដ្ឋាន ហើយមានម្ដាយឪពុក ឬក៏បងប្អូនធ្វើការងារដូចជា ប្រធានក្រុម ឬក៏ប្រធានកង។ ក្រុមទី២ គឺដូចជា ប៉ាន់ មានម្ដាយឪពុករស់នៅក្នុងភូមិយូរមកហើយ ប៉ុន្តែមានបងប្អូនជាប្រជាជន១៧ មេសា។ ក្រុមទី៣ គឺ ជាកុមារ១៧ មេសា ជម្លៀសនៅឆ្នាំ១៩៧៥។ ក្មេងៗដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រភេទទី១គឺគ្រប់គ្រងទៅលើក្មេងៗដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រភេទទី២ និងទី៣។ ប្រសិនបើកុមារនៅក្នុងប្រភេទទី២ និងទី៣ ធ្វើខុសដូចជា បែកចាន ឬក៏លួចទៅលេងឪពុកម្ដាយ ក្មេងៗដែលជាប្រធានក្រុមអាចរាយការណ៍ទៅកាន់គ្រូ។

ប៉ាន ចាំបានថា អង្គការប្រើគាត់ឲ្យធ្វើការងារនៅអង្គរំពាក់ ឃុំ ឧត្តមសុរិយា នៅខាងកើតសាលាឃុំពពេល និងនៅភូមិអង្គត្រាវ ក្នុងឃុំត្រពាំងធំ។ នៅរដូវធ្វើស្រែក្មេងៗត្រូវក្រោកតាំងពីម៉ោង ៥ទៀបភ្លឺ រួចបន្តទៅធ្វើការស្ទូងសំណាបឲ្យបាន១ផ្លូនមុនពេលទទួលបានអាហារថ្ងៃត្រង់។ នៅពេលថ្ងៃអង្គការកំណត់ឲ្យកុមារដកសំណាបឲ្យបាន១ផ្លូន ទើបទទួលបានអាហារពេលល្ងាច។ ជាញឹកញាប់ក្មេងៗត្រូវទៅជួយរែកដីបាតត្រពាំង រហូតដល់ម៉ោងប្រមាណ១០យប់។ នៅរដូវប្រាំង អង្គការប្រើក្មេងៗឲ្យធ្វើការងាររើសអាចម៍គោ សែងដីដំបូក និងរែកភក់បាតត្រពាំង។ លើសពីនេះទៅទៀត ក្មេងៗអាចមកជួយធ្វើការងារក្នុងរោងបាយ កាប់ឧស និងដើររកបន្លែ។

ក្រៅពីការងារខាងលើ កុមារដូចជា ប៉ាន់ ទទួលបានការរៀនសូត្រនៅចន្លោះពេលថ្ងៃត្រង់បន្ទាប់ពីហូបអាហាររួច។ ប៉ាន់ បានចូលរៀននៅក្រោមដើមឈើ ប៉ុន្តែគាត់ថារៀនមិនចេះនោះទេ ព្រោះរវល់តែធ្វើការងារ។ នៅពេលដែល ប៉ាន់ ចូលទៅធ្វើការងារនៅក្នុងរោងបាយគាត់មិនបានចូលរៀន និងទៅធ្វើស្រែ ឬក៏សែងដីនោះទេ គឺគាត់ត្រូវ ដើរកបន្លែ ឬក៏រកឧសដាក់ក្នុងរោងបាយ។ គ្រូដែលបង្រៀន ប៉ាន់ មានឈ្មោះថា វ៉ាន់ និងសុខ។

កុមារនៅក្នុងកង អាចសុំប្រធានកងមកលេងផ្ទះយូរៗម្ដង ប៉ុន្តែក្មេងៗភាគច្រើនគឺលួចមកលេងផ្ទះដោយខ្លួនឯងជាញឹកញាប់។ មូលហេតុដែលកុមារលួចទៅលេងឪពុកម្ដាយគឺដោយសារតែនឹក និងគាត់គិតថាបានចំណីអាហារមួយចំនួនពីម្ដាយឪពុកបន្ថែមទៀត។ ចំពោះ ប៉ាន់ ធ្លាប់រត់មកលេងផ្ទះ២ ទៅ៣ដង និងត្រូវអង្គការទិតៀន។ ប៉ាន់ និយាយថា គាត់បានសុំចូលកងនារី បន្ទាប់ពីអង្គការស្ដីបន្ទោស រឿងដែលគាត់លួចទៅផ្ទះ នៅពេលដែលលោកតាស្លាប់។

ប៉ាន់ បានចេញពីក្នុងកងកុមារ រួចចូលទៅធ្វើការងារក្នុងកងនារី។ នៅក្នុងកងនារី ប៉ាន់ បានចូលទៅលើកទំនប់ខ្ពបត្របែកនៅ ឃុំជាងទង និងជីកប្រឡាយនៅរំពាក់ពេន នៅឃុំពពេលខាងកើត។ នៅក្នុងកងនារី ប៉ាន់ ហូបអាហារមិនសូវគ្រប់គ្រាន់ដូចក្នុងកងកុមារនោះទេ ព្រោះគាត់មិនសូវចេះហូបសាច់ជ្រូក។ បើតាមសម្ដី ប៉ាន់ អង្គការកំណត់ឲ្យយុវជនលើកទំនប់ និងជីកប្រឡាយ ឲ្យបានប្រវែង៣ម៉ែត្រ ជម្រៅ១ម៉ែត្រឬក៏កន្លះម៉ែត្រ ទៅតាមប្រឡាយតូចឬក៏ធំ។ ប៉ាន់ ត្រូវខិតខំធ្វើការងាររហូតដល់ឈឺធ្លាក់ឈាម ដើម្បីឲ្យគ្រប់ផែនការ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ឈ្មោះ ធួក ដែលជាប្រធានកង បានឧទ្ទេសនាម ប៉ាន់ ឲ្យទៅធ្វើការងារនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ នៅពេល ប៉ាន់ ឡើងទៅភ្នំពេញគាត់មានអាយុ១៦ឆ្នាំ។[2]

នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ប៉ាន់ ធ្វើការងារនៅក្នុង មន្ទីរក៦ ម្ដុំស្តាតអូឡាំពិច។ នៅក្នុងមន្ទីរក៦ ប៉ាន់ មាននាទីបម្រើភ្ញៀវមកពី បរទេស, គណៈស្រុក និងអ្នកស្រែអំបិល។ នៅក្នុងមន្ទីរក៦​ មានយុវជនមកពីតំបន់ផ្សេងៗគ្នា ប៉ុន្តែយុវជនមកពីខេត្តតាកែវ គឺទទួលបានការសរសើរថាជាយុវជនឈានមុខ។[3] ការងាររបស់ ប៉ាន់ មានដូចជា ដងទឹកស្រោចដូង, បោសសម្អាតថ្នល់នៅក្នុងមន្ទីរ, ដាំបាយ, លាងចាន និងបោសសម្អាត តាមអាគារ។ ការងារនៅក្នុងមន្ទីរ ត្រូវក្រោកតាំងពីម៉ោង៥ទៀបភ្លឺ ដូចនៅសហករណ៍ ប៉ុន្តែត្រូវលាងចានសម្រាប់មនុស្សប្រមាណ១០០នាក់ទើបអាចសម្រាកបាន។ ប៉ាន់ បានឲ្យដឹងថា ការងារទាំងអស់នេះគឺស្រាលជាងនៅសហករណ៍។ លើសពីនេះទៅទៀត ប្រសិនបើធ្វើការងារបានល្អគឺទទួលបានការសរសើរពីអង្គការ និងអាចសុំបើកសម្លៀកបំពាក់បានស្រួល ប៉ុន្តែប្រសិនបើធ្វើការងារមិនបានល្អគឺត្រូវទទួលការស្ដីបន្ទោស។

នៅភ្នំពេញ ប៉ាន់ បានឮគណៈមន្ទីរ ឬក៏ប្រធានមើលការខុសត្រូវនៅមន្ទីរក៦ បង្គាប់កូនៗរបស់ខ្លួនឲ្យហៅ ម្ដាយ-ឪពុក ថាជាពូមីង។ ប៉ាន់ មានការងឿងឆ្ងល់ប៉ុន្តែមិនហ៊ានសួរពីមូលហេតុ។[4] នៅភ្នំពេញ អង្គការបានហៅ ប៉ាន់ ទៅសួរប្រវត្តិរូប ប៉ុន្តែគាត់បានប្ដូរមកឈ្មោះ ខេម ព្រោះខ្មាស់គេ។ មួយវិញទៀត ប៉ាន់ចង់ស្នាក់នៅ និងធ្វើការងារជាមួយ បងប្អូនស្រីម្នាក់ទៀត។ ប៉ាន់ និងបងប្អូន បានបែកគ្នាទៅពេលដែលវៀតណាមវាយចូលទីក្រុងភ្នំពេញនៅឆ្នាំ១៩៧៩។

នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ប៉ាន់ បានភៀសខ្លួនចេញពីទីក្រុងនៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមវាយចូលមក។  ប៉ាន់ បានរត់ទៅជាមួយអ្នកធ្វើការជាមួយគ្នា ព្រោះតែគាត់ជឿលើការឃោសនារបស់ខ្មែរក្រហមថា វៀតណាមចូលមកកាត់ក កាត់កែងជើង។ ប៉ាន់ បានរត់ទៅដល់ខេត្តកោះកុង និងរស់នៅក្នុងព្រៃរយៈពេលកន្លះខែ។ នៅក្នុងព្រៃ ប៉ាន់ កើតមានជំងឺហើម ដោយសារតែគាត់មិនមានអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់។ ដើម្បីចម្អែតក្រពះ ប៉ាន់ បានយកគោមស្លាព្រៃហូបជំនួសបាយ។

ប៉ាន់ រស់នៅក្នុងព្រៃរហូតបានជួបជាមួយកងទ័ពវៀតណាម។ កងទ័ពវៀតណាមបានប្រាប់ ប៉ាន់ និងអ្នកដទៃទៀតឲ្យជម្រុះ របបប៉ុល ពត និង អៀវ សារី ចេញហើយទៅជួបឪពុកម្ដាយ។ ពេលឮដូច្នេះ ប៉ាន់ សប្បាយចិត្តណាស់ និងធ្វើដំណើរតាមវៀតណាមរហូតមកដល់ ដងទង់ ខេត្តកោះកុង។ នៅដងទង់ កងទ័ពវៀតណាមបានចែកអង្ករឲ្យ ប៉ាន់ ហូបរយៈ៣ថ្ងៃ ដោយក្នុង១ថ្ងៃទទួលបានអង្ករ៦កំប៉ុង រួចបញ្ជូនតាមឡានវៀតណាមជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់បានជួបម្ដាយឪពុកវិញ។  នៅឆ្នាំ១៩៨២  ប្រធានភូមិបានជ្រើសរើសប្ដីរបស់ ប៉ាន់ ឲ្យទៅធ្វើការងារកាប់ឫស្សីនៅថ្មពួក, កោះស្លា រហូតដល់មានជំងឺគ្រុនចាញ់ទើបត្រឡប់មកផ្ទះវិញ។ ប្ដីរបស់ ប៉ាន់ បានសម្រាកនៅផ្ទះរហូតដល់ជាពីជំងឺ ទើបប្រធានភូមិជ្រើសរើសគាត់ឲ្យទៅ ក៥ ម្ដងទៀត និងជាន់មីននៅក្នុងព្រៃដាច់ជើង៕

អត្ថបទដោយ ភា រស្មី

---

[1] ឯកសារលេខ TKI0012 សម្ភាសឈ្មោះ ញឹម ប៉ាន់ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០១ ដោយ គឹម កែវកន្និដ្ឋា។

[2] ឯកសារលេខ I06389, ប្រវត្តិរូបបដិវត្តសង្ខេប, បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។

[3] ប៊ែន ឃៀនិន, ប្រែសម្រួលដោយ ទេព ម៉េង ឃាន ហៅទីឃាយុ, របបប៉ុលពត៖ ពូជសាសន៍ អំណាច អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ (ភ្នំពេញ៖ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា), ទំព័រ២៨៧។ នៅក្នុងសៀវភៅបានសរសេរថា៖ កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យបានប្រកាសជាឱឡារិកថា ត្រាំកក់គឺជាស្រុកគំរូមួយក្នុងចំណោមស្រុកគំរូនានានៅក្នុងប្រទេស។

[4] ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី និងដទៃទៀត, ប្រវត្តិសាស្ដ្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(១៩៧៩-១៩៧៩) (ភ្នំពេញ៖ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា, ២០២០), ទំព័រ៤៧។ នៅក្នុងសៀវភៅបានសរសេរថា អង្គការជាមាតាបិតារបស់កុមារាកុមារី និងយុវជនយុវនារី។ បើម៉ែឪវាយកូន មានន័យថាមើលងាយអង្គការ ដូច្នេះអង្កការមិនប្រណីឡើយ។