នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ សមាជិកគ្រួសាររបស់ ថា ចំនួន៤នាក់បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតជាបន្តបន្ទាប់គ្នា ដោយសារខ្វះខាតរបបអាហារ។ ជាពិសេស ថា ត្រូវបានអង្គការខ្មែរក្រហមធ្វើទារុណកម្មដោយយកឈើក្ដៅអុជលើក្បាលពោះដោយគ្មានការអាណិតអាសូរ។

ឈ្មោះ អ៊ុន ចាន់ថា ភេទប្រុស មានអាយុ៥៨ឆ្នាំ[1]។ សព្វថ្ងៃ ថា ប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ និងជាអតីតទាហាន។ ថា មានស្រុកកំណើតនៅក្នុងភូមិ កោះក្របី  ឃុំព្រែកថ្មី ស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្ដាល។ បច្ចុប្បន្ន ថា រស់នៅក្នុងភូមិសំរោង២ ឃុំសំរោង ស្រុកភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ថា មានឪពុកឈ្មោះ ធាច់ ងីម (ស្លាប់) និងម្ដាយឈ្មោះ ធាច់ ផន (ស្លាប់)។ ថា មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៤នាក់ (ប្រុស៣នាក់និងស្រីម្នាក់) ថា ជាកូនពៅ។ ភរិយារបស់ ថា ឈ្មោះ ឡេង ប៊ួយ អាយុ៥៣ឆ្នាំ មានមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ និងមានកូនចំនួន៤នាក់​(ប្រុស២នាក់និងស្រី២នាក់) កូនៗនៅលីវម្នាក់ រៀបការមានគ្រួសាររួច៣នាក់។ នៅកុមាររភាព ថា មិនដែលបានចូលរៀនសូត្រនោះទេ។

ឆ្នាំ១៩៧០ សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ធប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ។ ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧១ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៤ នៅក្នុងភូមិឃុំ ដែល ថា រស់នៅមានការទម្លាក់គ្រាប់បែក តែមិនសូវជាធ្ងន់ធ្ងរ និងមិនធ្វើឲ្យរងរបួសឬគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឌនោះឡើយ ប៉ុន្តែ បានបង្កឲ្យមានការខូចខាត និងបាក់បែក របស់ទ្រព្យ រួមទាំងផ្ទះសម្បែងរបស់ប្រជាជនមួយចំនួននៅក្នុងភូមិ។ ឪពុករបស់ ថា ជាទាហាន លន់ នល់ ត្រូវចេញទៅសមរភូមិប្រយុទ្ធមិនសូវនៅផ្ទះជុំប្រពន្ធ និងកូនៗនោះទេ។ ថា រស់នៅជាមួយម្ដាយនិងបងៗនៅក្នុងភូមិកំណើត។

ថ្ងៃទី១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានទទទួលជ័យជម្នះលើទាហាន លន់ នល់។ នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងគ្រប់បណ្ដាខេត្តទាំងអស់ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយកងទ័ពរបស់ខ្មែរក្រហម។ ឪពុករបស់ ថា បានរត់គេចខ្លួនពីកងទ័ពខ្មែរក្រហមមករស់នៅជាមួយប្រពន្ធកូននៅក្នុងភូមិវិញ។ បន្ទាប់មក កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានចូលមកផ្សព្វផ្សាយឲ្យប្រជាជនដែលរស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញទាំងអស់ត្រូវរើចេញពីផ្ទះមួយរយៈពេលដោយមិនចាំបាច់យករបស់របរនៅក្នុងផ្ទះ ទ្រព្យសម្បត្តិឬវត្ថុមានតម្លៃអ្វីទៅជាមួយនោះទេ ព្រោះមិនយូរប៉ុន្មាននឹងបានត្រឡប់មកនៅផ្ទះរៀងៗខ្លួនវិញហើយ។ បន្ទាប់មក គ្រួសាររបស់ ថា និងប្រជាជនទាំងអស់ ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហម ជម្លៀសចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ។ ប្រជាជនមួយចំនួនត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមជម្លៀសមកត្រឹមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ រីឯ ប្រជាជនមួយចំនួនទៀត ត្រូវបានជម្លៀសបន្តទៅរស់នៅទីរួមខេត្តបាត់ដំបង មួយចំនួនទៅរស់នៅស្រុកមោងឬស្សី។ ឯ ប្រជាជនមួយចំនួនទៀត ត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមបញ្ជូនបន្តទៅខេត្តផ្សេងទៀត។

ថា និងគ្រួសារធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងអស់រយៈពេល១សប្ដាហ៍ ទើបមកដល់ខេត្តបាត់ដំបង។ ក្នុងពេលជម្លៀស ប្រជាជនក្នុងក្រុមគ្រួសារនីមួយៗត្រូវ បែកបាក់ ឪពុកម្ដាយ ប្រពន្ធកូន រួមទាំងសាច់ញាតិជាបន្តបន្ទាប់។ ជាពិសេសកុមារ ចាស់ជរា អ្នកជំងឺ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ត្រូវបានបាត់បង់ជីវិតដោយការធ្វើដំណើតផ្លូវឆ្ងាយ និងការអត់អាហារបរិភោគ។ មកដល់ខេត្តបាត់ដំបង អង្គការចាប់ផ្ដើមបែងចែកការងារចាត់ជាកងចល័ត និងកងកុមារ។ ថា ត្រូវបានអង្គការចាត់ឲ្យនៅក្នុងកងកុមារជាមួយកុមារដែលរស់នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង និងមកពីតាមខេត្តផ្សេងៗទៀត។ ក្នុងមួយកងមានកុមារប្រហែលជា៥០នាក់ ដែលមានអាយុចន្លោះពី៧ឆ្នាំ ទៅ១៣ឆ្នាំ។ ថា និងកុមារដទៃទៀតមានតួនាទី រែកអាចម៌គោ កាប់ដីដំបូក កាប់ទន្រ្ទានខេត្រ ដើម្បីយកទៅធ្វើជីកំប៉ុស។ រីឯឪពុកម្ដាយរបស់ ថា ត្រូវបានអង្គការចាត់ឲ្យនៅក្នុងកងចល័តប្រើឲ្យទៅធ្វើស្រែចម្ការ លើកទំនប់ កាប់ប្រឡាយ នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ដោយចល័តទៅវិញទៅមក។ ចំណែកបងប្រុស២នាក់ ត្រូវបានអង្គការចាត់ឲ្យនៅកងចល័ត រែកដី។ ឯបងស្រីនៅកងមិត្តនារី លើកដី ជីកប្រឡាយ ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ ថា មិនបានដឹងថាឪពុកម្ដាយរបស់ខ្លួនធ្វើការនៅកន្លែងណានោះឡើយ ព្រោះរៀងរាល់ពេលព្រលឹមឡើង អង្គការបានមកហៅ ថា ឲ្យទៅធ្វើការកន្លែងផ្សេង ហើយឪពុកម្ដាយត្រូវចេញទៅកន្លែងផ្សេង។ អង្គការតែងចាំតាមដានប្រវត្តិគ្រួសាររបស់ ថា ជានិច្ច។ រយៈពេល១ខែក្រោយមក អង្គការបានប្ដូរឪពុករបស់ ថា ទៅធ្វើការនៅខាងនេសាទត្រីនៅទន្លេសាប។ បន្ទាប់មក ថា រស់នៅជាមួយម្ដាយតែពីរនាក់ ប៉ុន្តែនៅជាមួយម្ដាយត្រឹមពេលយប់ប៉ុណ្ណោះ ថ្ងៃឡើងមិនដែលបានឃើញឬជួបមុខម្ដាយនោះទេ។  ឪពុករបស់ ថា ធ្លាប់ត្រឡប់មកលេងផ្ទះ២ទៅ៣ដង ហើយបានប្រាប់ថាការនេសាទនៅទន្លេសាបមានបាយហូបគ្រប់គ្រាន់ធម្មតា មិនលំបាកអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែក្រោយមកបានឃើញប្រពន្ធកូនអត់មានបាយហូប ឪពុករបស់ ថា សម្រេចចិត្តមិនត្រឡប់ទៅទន្លេវិញទេ សុខចិត្តរស់នៅអត់ឃ្លានជាមួយប្រពន្ធ និងកូន។ បន្ទាប់មក អង្គការបានឲ្យឪពុករបស់ ថា ទៅរែកដី ហើយធ្វើបាបខ្លាំងណាស់ ព្រោះតែឪពុករបស់ ថា មិនព្រមទៅនេសាទតាមបទបញ្ជា និងបានដឹងប្រវត្តិថាធ្លាប់ជាអតីតទាហាន លន់ នល់។ ចុងឆ្នាំ១៩៧៥ ឪពុករបស់ ថា ធ្វើការងារធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងពេកគ្មានពេលសម្រាក ទើបបណ្ដាលឲ្យគាត់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។ បន្ទាប់ពីឪពុកបានស្លាប់រយៈពេលប្រហែលជា១ខែ ម្ដាយរបស់ ថា បានស្លាប់ម្នាក់ទៀត ព្រោះត្រូវបានអង្គការប្រើឲ្យធ្វើការងារហួសកម្លាំង និងមិនមានអាហារបរិភោគគ្រប់គ្រាន់។

ឆ្នាំ១៩៧៦ បន្ទាប់ពីឪពុកម្ដាយរបស់ ថា បានបាត់បង់ជីវិតទៅ ថា បានរៀបរាប់ថា ខ្លួនប្រែក្លាយជាកុមារកំព្រាម្នាក់ដែលមានអារម្មណ៍ឯកា​ និងកំសត់ជាទីបំផុត។ ថា បាននឹកឃើញថា កាលឪពុកស្លាប់ទៅនៅមានម្ដាយនៅមើលថែ និងផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅ ប៉ុន្តែក្រោយពេលម្ដាយស្លាប់ម្នាក់ទៀត ថា មានតែភាពឈឺចាប់។ ចាប់តាំងពីឪពុកម្ដាយស្លាប់ទៅ ថា មិនដែលបានជួបមុខជាមួយបងៗនោះទេ លុះក្រោយមក ថា ឮអ្នកចាស់ៗដែលមកពីភូមិជាមួយគ្នាប្រាប់ថា បងប្រុស២នាក់របស់ ថា បានស្លាប់បាត់ទៅហើយ ព្រោះអង្គការប្រើឲ្យធ្វើការងារខ្លាំងពេក។ ថា និងកុមារដទៃទៀត ត្រូវបានអង្គការប្រើការងារដោយការបង្ខិតបង្ខំ និងគំរាមថា បើមិនទៅធ្វើការងារ ឬធ្វើការមិនរួចតាមអ្វីដែលអង្គការកំណត់ទេ អង្គការនិងយកទៅវាយដំធ្វើបាបឬបង្អត់អាហារ។ អង្គការបានកំណត់ឲ្យ ថា និងកុមារទាំងអស់កាប់ទន្រ្ទានខេត្រមួយព្រឹកម្នាក់១០បាច់ បើកាប់មិនបានទេអង្គការនឹងវាយធ្វើបាប ទើប ថា តែងតែខិតខំកាប់ឲ្យបានជារៀងរាល់ថ្ងៃ។

ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៧ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៨ ថា បានបែកគ្នាជាមួយបងស្រីយូរមិនបានជួបមុខ ថា បានរត់ទៅរកបងស្រីនៅតាមកងចល័ត ប៉ុន្តែបងស្រីរបស់ ថា បែរជារត់គេចមុខពី ថា ហើយមិនមកជួបមុខ ថា ទាល់តែសោះ។ ថា មិនដឹងថាបងស្រីគេចមុខខ្លួនដើម្បីអ្វី ក៏រត់ត្រឡប់មកកន្លែងកងរបស់ខ្លួនវិញ ហើយមិនហ៊ានទៅជួបបងស្រីទៀតនោះទេ។ សម្រាប់របបអាហារ ថា ហូបមិនបានឆ្អែតទេ អង្គការបានចែកបបរមួយឡាំងសឹងកំណត់ឲ្យហូបរួមគ្នាចំនួន១០នាក់ នាំគ្នាដួសហូប អ្នកមកមុនបានកាកបបរ អ្នកមកក្រោយបានត្រឹមតែទឹកបបររាវៗ។ អង្គការបានកំណត់ឲ្យធ្វើការចាប់ផ្ដើមពីម៉ោង៦ព្រឹកដល់ម៉ោង១១ព្រឹក សម្រាកហូបបបរម្ដង បានរយៈពេលប្រហែល៥ទៅ១០នាទី ត្រូវទៅធ្វើការរហូតដល់ម៉ោង៦ទៅម៉ោង៧យប់ ទើបសម្រាកហូបបបរម្ដងទៀត។ រាល់ពេលហូបបបររួច នៅពេលយប់ ថា និងកុមារដទៃទៀតត្រូវទៅប្រមូលអាចម៌គោនៅតាមក្រោលគោចងទុករហូតដល់ម៉ោង១០យប់ ទើបចូលសម្រាក លុះព្រឹកឡើងនាំគ្នារែកយកទៅធ្វើជីកំប៉ុស រួចយកទៅចាក់ក្នុងស្រែ។ ថា ធ្វើការនៅកន្លែងមួយហៅឈ្មោះថា ដើមត្នោត១០០ ស្ថិតក្នុងខេត្តបាត់ដំបង មានទួលមួយខ្ពស់ រាល់រដូវទឹកឡើងទឹកមិនដែលលិចទួលនោះទេ។ នៅលើទួលមានសុទ្ធតែផ្នូរខ្មោចរាប់រយរាប់ពាន់នាក់ មនុស្សដែលស្លាប់ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមទាំងអស់ អង្គការតែងយកទៅកប់នៅលើទួលមួយនោះ។ សូម្បីសាកសពឪពុកម្ដាយរបស់ ថា អង្គការបានយកទៅកប់នៅលើទួលនោះដូចគ្នា។ នៅកន្លែងដែល ថា រស់នៅមិនមានសាលារៀនឬមន្ទីរពេទ្យអ្វីនោះទេ។

ថ្ងៃមួយ ថា មិនបានទៅធ្វើការ រួចប្រាប់អង្គការថា ខ្លួនចុកក្នុងពោះ និងឈឺក្បាលខ្លាំងណាស់។ មុនដំបូង អង្គការបានយកថ្នាំអាចម៌ទន្សាយឲ្យលេប។ បន្ទាប់ពីលេបរួចសុខភាពរបស់ ថា មិនបានធូរស្បើយនោះឡើយ។​ បន្ទាប់មក អង្គការបានយក«ឈើតូចមួយដែលកំពុងតែដុតក្ដៅមកអុជនៅលើក្បាលពោះរបស់ ថា ចំនួន៣កន្លែង» ។  បន្ទាប់មកទៀត អង្គការបានយកទឹកត្នោតផ្អែមមួយកែវតូចឲ្យទៅកាន់ ថា ប៉ុន្តែ ជំងឺរបស់ ថា មិនបានគ្រាន់បើឡើយ។ បន្ទាប់ពីត្រូវបានអុជពោះរួច ថា មានការឈើចាប់ពេញរាង្គកាយ ហើយស្អប់អង្គការខ្លាំងណាស់ដែលធ្វើបែបនេះមកលើខ្លួន។ ថា បានដឹងថាប្រជាជនដែលបានស្លាប់ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមសុទ្ធសឹងតែស្លាប់ដោយសារការធ្វើការងារហួសកម្លាំង និងការបរិភោគបាយមិនបានគ្រប់គ្រាន់។ ឯប្រជាជន រួមទាំងកុមារមួយចំនួនទៀត ត្រូវបានអង្គការយកទៅវាយសម្លាប់ចោលដោយសារការមិនស្ដាប់តាមបញ្ជា ឬការធ្វើខុសច្បាប់អង្គការ លួចស្រូវ លួចអង្ករ។ ថា បានឃើញកុមារតូចៗត្រូវស្លាប់ជាបន្ទាប់បន្តគ្នា ដោយសារការអត់អាហារ និងដោយសារការឈឺមិនមានថ្នាំព្យាបាល។ ការធ្វើទារុណកម្មលើ​​​​កុមារ អង្គការវាយសម្លាប់ដោយប្រើដំបងឈើ ឬវាយនឹងខ្នងពូថៅ។

ឆ្នាំ១៩៧៩ នៅពេលកងទ័ពវៀតណាមបានចូលមករំដោះ ថា បានរត់ទៅកន្លែងបងស្រីម្ដងទៀត ប៉ុន្តែមិនបានជួបជាមួយបងស្រីទេ។ អ្នកភូមិបានប្រាប់ថា បងស្រីរបស់ ថា បានរត់ភៀសខ្លួនទៅបាត់ហើយ។ បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំ ថា បានចេញពីខេត្តបាត់ដំបង ត្រឡប់ទៅរស់នៅក្នុងភូមិកោះក្របីវិញ។ ពេលទៅដល់ស្រុកកំណើតមានអ៊ុំម្នាក់ឃើញបាន ថា កំព្រាឪពុកម្ដាយគ្មានបងគ្មានប្អូន ត្រឡប់មកស្រុកវិញតែម្នាក់ឯង អាណិតបានសុំ ថា ឲ្យទៅរស់នៅជាមួយគាត់ ហើយប្រាប់ថានឹងចិញ្ចឹមមើលថែឲ្យបានល្អដូចជាកូនម្នាក់របស់គាត់ ព្រោះគាត់គ្មានកូននោះទេ។ បន្ទាប់មក ថា មិនបានចូលរៀនទេ ព្រោះមានអាយុច្រើនហើយ។ រហូតឆ្នាំ១៩៨៥ រាជរដ្ធាភិបាលបានឃោសនាជ្រើសរើសឲ្យយុវជនស្ម័គ្រចិត្តចូលធ្វើទាហានរដ្ឋកម្ពុជា។ ថា បានឮដំណឹងមានចិត្តឈឺចាប់ដែលអង្គការខ្មែរក្រហមធ្លាប់បានប្រើការងារ និងបង្អត់បាយឪពុកម្ដាយ ទើប ថា បានសម្រេចចិត្តចូលធ្វើជាទាហានស្ម័គ្រចិត្ត។ ថា បានទៅចុះឈ្មោះនៅស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្ដាល។ ឆ្នាំ១៩៨៦ ថា ត្រូវបានមេទាហានប្តូរចេញពីខេត្តកណ្ដាលទៅប្រចាំការនៅព្រំដែនប៉ៃលិន នៅភ្នំយ៉ាត។ ឆ្នាំ១៩៨៧ ថា មានជំងឺសុំមេទាហានមកផ្ទះនៅកោះក្របីសម្រាកបានរយៈពេល១ឆ្នាំ។ បន្ទាប់ពីបានធូរស្បើយពីជំងឺ ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ ថា បានត្រឡប់ចូលធ្វើទាហានវិញ ហើយឈរជើងនៅកងពលលេខ៤ ក្នុងស្រុកភ្នំក្រវាញនៅតាមផ្លូវជាតិលេខ៥៦ មេទាហានឈ្មោះ អ៊ិន ស៊ីសារ៉េ មានទាហានស្ម័គ្រចិត្តប្រហែលជា១០០នាក់ជាង។ ឆ្នាំ១៩៨៩ ថា បានរៀបការជាមួយភរិយានៅភូមិសំរោង។ បន្ទាប់ពីរៀបការរួច ថា នៅជួយធ្វើស្រែចម្ការផង និងត្រឡប់ទៅបន្ទាយផង។ បងស្រីបង្កើតរបស់ ថា ឈ្មោះ ធាច់ ធារី បានបាត់ខ្លួនតាំងពីដើមឆ្នាំ១៩៧៩ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះមិនដែលឮដំណឹងពីបងស្រីទាល់តែសោះ។ រឿងរ៉ាវឈឺចាប់ និងចងចាំមិនអាចភ្លេចបាននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមគឺ ជារូបភាពនៅដក់ជាប់ក្នុងជីវិតរបស់ ថា ដែលត្រូវព្រាត់ឪពុកម្ដាយ បងប្អូន ត្រូវរស់នៅយ៉ាងពិបាកវេទនាតែម្នាក់ឯង។ ជាពិសេស ថា ត្រូវបានអង្គការធ្វើទារុណកម្មលើរាង្គកាយ ដែលបានបង្កជាស្លាកស្នាមរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។

[1] មជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែង មឿន ស្រីណុច សម្ភាសន៍ជាមួយឈ្មោះ អ៊ុន ចាន់ថា នៅថ្ងៃទី៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤។

សរសេរអត្ថបទដោយ មឿន ស្រីណុច

កំណែអក្ខរាវិរុទ្ធដោយ៖ ភា រស្មី