គង់ សន អាយុ៧៤ឆ្នាំ រស់នៅភូមិតាខូយ ឃុំជើងគួន ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ។ សន បានរៀបរាប់ថា របបខ្មែរក្រហមគ្រប់គ្រងប្រទេសចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។ មុនដំបូង ខ្មែរក្រហមធ្វើគោលនយោបាយល្អខ្លាំងណាស់ ដើម្បីឲ្យប្រជាជនជឿជាក់។ គោលនយោបាយរបស់ខ្មែរក្រហមគឺ រៀបចំឲ្យប្រជាជនហូបអាហាររួមគ្នា និងធ្វើការងាររួមគ្នា។

នៅក្នុងភូមិតាខូច ប្រជាជនធ្វើការងារចាប់ពីម៉ោង៦ព្រឹករហូតដល់ម៉ោង១១ថ្ងៃ ហើយពេលរសៀលចាប់ពីម៉ោង១ដល់ម៉ោង៥ល្ងាច និងពេលយប់ចាប់ពីម៉ោង៧រហូតដល់ម៉ោង១០យប់ ដោយប្រជាជនត្រូវជីកព្រែ ឬក៏អណ្ដូងនៅជិតភូមិ។ ការងាររបស់ប្រជាជនកាន់តែធ្ងន់ឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែរបបអាហារហូបចុកមានកាន់តែតិចទៅៗ។

ក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៨ខែ មុនដំបូងអង្គការឲ្យប្រជាជនហូបបបរខាប់ ប៉ុន្តែយូរៗទៅនៅមានបបរទឹករាវៗ។ ក្នុងបបរមួយខ្ទះត្នោត អង្គការដាក់អង្ករតែមួយទៅពីរកំប៉ុងប៉ុណ្ណោះ។ នៅក្នុង មួយពេល អង្គការ​ដួសបបរដាក់ក្នុងការមែលប្រហែលជា៤កំប៉ុងទឹក ប៉ុន្តែបបរមានគ្រាប់អង្ករតែបួនដប់គ្រាប់ប៉ុណ្ណោះ។ ប្រជាជនមួយចំនួនចាប់ផ្ដើមធ្លាក់ខ្លួនឈឺរីងរៃ ស្គម ប៉ុន្តែ សន មិនបានស្គមប៉ុន្មានទេ គឺនៅមានកម្លាំងធម្មតា។

ចំពោះការព្យាបាលជំងឺ មានគ្រូខ្មែរ និងពេទ្យប្រចាំភូមិសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗ ប៉ុន្តែប្រជាជនមិនទទួលបានការព្យាបាលល្អប្រសើរនោះទេ។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ កូនរបស់សន បានស្លាប់ដោយសារជំងឺក្ដៅខ្លួន។  កូនរបស់សន ដែលស្លាប់នោះ មានអាយុប្រមាណ៤ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងមណ្ឌលកុមារ ដោយមានយាយៗនៅក្នុងភូមិជាអ្នកមើលថែ។ សន និងប្រពន្ធត្រូវទៅធ្វើការងារនៅក្នុងសហករណ៍។

នៅថ្ងៃដែលកូនរបស់សន ឈឹ អង្គការបានប្រើប្រពន្ធរបស់សន ឲ្យទៅធ្វើការងារក្នុងកងចល័ត ឆ្ងាយពីសហករណ៍ ហើយសន ត្រូវទៅឡើងត្នោតពេលថ្ងៃ និងបន្តជីកព្រែកនៅពេលយប់រហូតដល់ម៉ោង១០។ នៅពេលដែលសនកំពុងធ្វើការ ក្មួយរបស់គាត់ បានរត់ទៅប្រាប់ថាកូនរបស់គាត់ក្ដៅខ្លួន។ សន បានត្រលប់មកមើលកូននៅម៉ោង១០យប់ ប៉ុន្តែប្រពន្ធរបស់គាត់មិនត្រូវ​បានអនុញ្ញាឲ្យមកនោះទេ ដោយប្រធានក្រុមនិយាយថា៖ “មិនមែនពេទ្យទេ មានពេទ្យគេមើលហើយ”។

នៅពេលដែល សន មកដល់ផ្ទះ គាត់បានធ្វើដំណើរទៅហៅពេទ្យនៅក្នុងភូមិភ្លាមៗ ប៉ុន្តែត្រូវពេទ្យបដិសេធព្រោះតែពេលយប់ទៅហើយ។ សន នៅមើលថែជូតខ្លួនកូនរហូតដល់ព្រឹកម៉ោង៧ ទើបកូនរបស់គាត់ស្លាប់។ នៅពេលកូនស្លាប់ សនយំសោកបោកខ្លួន ព្រមទាំងយកដីរោយដាក់លើក្បាល និងប្រាថ្នាកើតជាតិណាៗកុំឲ្យកូន​លំបាកដូចជាតិនេះទៀត។ សន និយាយទាំងទឹកភ្នែកថា៖ “អើយ! កូនស្លាប់ទាំងមូល ហៅគេមកគេមិនរវល់ មិនអើពើអីទេ ទុកកូនរហូតដល់ស្លាប់។ ទម្រាំតែស្រួល បាត់កូនដល់ទៅពីរនាក់។ កូននេះវាធំៗដែរ ណាចៅ អាយុ៤ឆ្នាំដែរហើយ កូននេះពេញស្រលាញ់ ឡើងត្រលុកៗសាច់ ស្អាតណាស់។”

នៅឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពវៀតណាម បានដេញខ្មែរក្រហមឲ្យទៅស្រុកភ្នំខាងលិច។ មិនយូរប៉ុន្មាន ចូលឆ្នាំចិនក៏បានមកដល់ ហេតុនេះហើយបានជាកងទ័ពវៀតណាមត្រូវឡើងទៅទីរួមខេត្តតាកែវទាំងអស់។ នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមចេញពីភូមិ ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុង ភូមិតាខូយ ដែលពេញចិត្តរបបខ្មែរក្រហម បានរាយការណ៍ទៅឈ្មោះ យន់ និងកងឈ្លបឲ្យមកសម្លាប់ប្រជាជន។

យន់ និងកងសន្តិសុខប្រមាណ៦នាក់ បានចុះមកសម្លាប់ឪពុកក្មេករបស់សន នៅខាងត្បូងភូមិ និងសម្លាប់មនុស្ស៣នាក់ផ្សេងទៀតនៅមុខផ្ទះរបស់សន។  របស់របរដែលក្រុម យន់ ប្រើប្រាស់​ដើម្បីសម្លាប់ប្រជាជនមាន ដំបង, ដោះសង្កែ និងពូថៅ។ យន់ សម្លាប់មនុស្ស​ គឺដោយសារតែគាត់ចោទថាប្រជាជនចូលដៃ ជាមួយវៀតណាម និយាយមិនល្អអំពីអង្គការ។ បន្ទាប់ពីសម្លាប់ប្រជាជនរួច ក្រុមរបស់យន់ បានធ្វើដំណើរទៅភូមិត្បាចបន្តទៀត ហើយអ្នកស្លាប់នៅក្នុងភូមិតាខូយ មានឈ្មោះ យ៉េម ជាកងទ័ពនៅក្នុងភូមិដែល​ចូលមកជួយអន្តរាគមន៍។

សន បានប្រាប់ទៅអ្នកស្ម័គ្រចិត្តថា គាត់នៅតែចងចាំមិនភ្លេចទេ អំពីការសម្លាប់របស់ឪពុកក្មេករបស់គាត់ និងការស្លាប់របស់កូនគាត់។ សន នៅចងកំហឹងជាមួយរបបខ្មែរក្រហម ដែលប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ មកលើប្រជាជនកម្ពុជា។

សម្ភាសដោយ៖ សឿន ធារ៉ា ថ្ងៃទី២៣ សីហា ២០២១

អត្ថបទដោយ៖ ភា រស្មី ថ្ងៃទី១៤ មីនា ២០២៥