(តាកែវ) ឡាង ថាំ អាយុ៧៣ឆ្នាំ រស់នៅភូមិស្វាយខាងត្បូង ឃុំបាស្រែ ស្រុកអង្គរបូរី ខេត្តតាកែវ។ គាត់មាន​ឪពុកឈ្មោះ ថី និងម្ដាយឈ្មោះ អូន។ ថាំ រៀបការនៅឆ្នាំ១៩៧០ ចំពេលរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ ប្រពន្ធរបស់ ថាំ រស់នៅភូមិស្វាយខាងត្បូង។ នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ថាំ មានកូនចំនួន ៣នាក់ ប៉ុន្តែកូនទាំង៣នាក់របស់គាត់ មិនបានរស់រានមានជីវិតពីរបប​នោះទេ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាការរៀបរាប់ដោយសង្ខេបរបស់ ថាំ ប្រាប់ទៅអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត៖

ខ្មែរក្រហមប្រើប្រជាជនឲ្យធ្វើការងារដូចជាសត្វធាតុ ចាប់ពីម៉ោង៣យប់ រហូតដល់ម៉ោង១១ថ្ងៃ​។ នៅម៉ោង ១២ថ្ងៃត្រង់ ប្រជាជនអាច​សម្រាក​ដើម្បីហូបអាហារ និងចូលធ្វើការវិញនៅពេលរសៀល។ នៅពេលថ្ងៃត្រង់ ប្រជាជនទាំងអស់ចូលទៅហូបអាហាររួមគ្នានៅក្នុងរោងបាយ បន្ទាប់ពីឮសំឡេងជួង។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃមុនពេលហូបអាហារ អង្គការវាយជួងពីរដង ដោយវាយមុនដំបូងសម្រាប់កុមារ​ និងលើកទីពីរសម្រាប់មនុស្សពេញវ័យ និងមនុស្សចាស់។

ក្នុងអំឡុងពេលនោះ នៅក្នុងភូមិមានរោងបាយរួមមួយ និងមណ្ឌលកុមារតូចៗមួយកន្លែង សម្រាប់ក្មេងអាយុចាប់ពី៣ខែ។ របបអាហារដែលប្រជាជនទទួលបានភាគច្រើនគឺបបររាវ មានគ្រាប់អង្ករបួន-ដប់គ្រាប់ ហូបជាមួយសម្លត្រកួន ឬព្រលឹត និងមានត្រីបន្តិចបន្តួច។ ថាំ បានឲ្យដឹងទៀតថា ប្រជាជនអាចហូបបាយបានតែ១សប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ គឺនៅរដូវប្រមូលផល។

ចំពោះការងារវិញ ថាំ បានបន្តថា គាត់ត្រូវធ្វើការងារ ជីកព្រែក និងធ្វើស្រែ។ នៅរដូវធ្វើស្រែ គាត់​ត្រូវ រែកសំណាប ភ្ជួរស្រែ ហើយបើគ្មានសត្វក្របី-គោ គឺយកកម្លាំងមនុស្សទៅអូសរនាស់ជំនួស។ ចំណែកប្រពន្ធរបស់ថាំវិញ ត្រូវ​ធ្វើការងារ ស្ទូង ដក នៅក្នុងសហករណ៍។

ថាំ មិនធ្លាប់​ឃើញពិធីរៀបការនៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមនោះទេ ព្រោះអង្គការបានចាប់គាត់ និងគ្រួសារ យកទៅដាក់គុកនៅជ្រៃព្នៅ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ខ្មែរក្រហមបានចោទ ថាំ និងគ្រួសារថាជា ខ្មែរស ចូលរួមក្បត់ជាមួយប្រជាជនរត់ទៅប្រទេសវៀតណាម។ ថាំ ជាប់គុករហូតដល់នៅថ្ងៃទី០៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ទើបមានកងទ័ពរំដោះចូលទៅជួយគាត់។ បន្ទាប់ពីទទួលបានសេរីភាព ថាំ បានរត់ត្រលប់មកផ្ទះវិញ។ នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ថាំ បាត់ដំណឹងប្អូនរបស់គាត់ម្នាក់ និងកូនស្លាប់ចំនួន៣នាក់។

សម្ភាសដោយ៖ ថៃ ស៊ីណា ថ្ងៃទី១៦ សីហា ២០២១

អត្ថបទដោយ៖ ភា រស្មី ថ្ងៃទី១៤ កុម្ភៈ ២០២៥