(តាកែវ) ប៉ុស ភន អាយុ៨៣ឆ្នាំ គឺជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម។ នៅពេលដែលខ្មែរក្រហមទទួលបានជ័យជម្នះនៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ គ្រួសារ ភន ត្រូវ​ជម្លៀសចូលមករស់នៅ ស្រុកគីរីវង់ តំបន់១០៩។ ពេលមកដល់សហករណ៍ ប្ដីរបស់ ភន ត្រូវអង្គការចោទប្រកាន់ ថាជាទាហាន លន់ នល់ និងយកទៅសម្លាប់នៅត្រពាំងទន្លេ ខាងកើតភូមិជាវប្ដី។ ភន បានដឹងអំពីហេតុការណ៍សម្លាប់ប្ដីរបស់គាត់ តាមរយៈបងប្អូនដែលឃើញហេតុការណ៍នោះផ្ទាល់។

ភន បានឲ្យដឹងថា ឈ្មោះតូង បានយកប្ដីរបស់គាត់ទៅសម្លាប់ជាមួយឈ្មោះ គឹមហាយ។ មុនពេលស្លាប់ គឹមហាយ បានយកពូថៅមកការពារខ្លួន ប៉ុន្តែត្រូវបាន តូង បាញ់ឲ្យដួល។ បន្ទាប់មកទៀត តូង បានយក គឹមហាយ បោះចូលក្នុងរណ្ដៅ  ហើយបោះប្ដីរបស់ភន ពីលើ រួចយកកាំភ្លើងបាញ់ទៅក្នុង​រណ្ដៅជាច្រើនគ្រាប់បន្ថែមទៀត។

ក្រោយមកប្រធានសហករណ៍ បានជម្លៀសប្រជាជន ១៧ មេសា ទាំងអស់ឲ្យទៅរស់នៅ និងធ្វើការងារនៅតំបន់១០៥។ នៅតំបន់១០៥ ភន សម្រាលបានកូនស្រីម្នាក់។ បន្ទាប់ពីសម្រាលកូនបានកន្លះខែ ភន ត្រូវឈ្មោះ ខេន ដែលជាប្រធានក្រុម ចាត់​គាត់ឲ្យទៅដាំ ត្រសក់។ ដោយសារ ភន ចេញទៅធ្វើការងារហត់នឿយ និងគ្មានអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់ គាត់បានកើតជំងឺទាស់ ដោយគ្មានទឹកដោះឲ្យកូនបៅ។ កូនរបស់ ភន បានស្លាប់ក្នុងពេលនោះ។

បន្ទាប់ពីកូនស្លាប់បានរយៈពេល១ខែ​ ភន បានចូលទៅធ្វើការងារមើលក្មេងនៅក្នុងសហករណ៍វិញ។ ប្រជាជនដែលចេញទៅធ្វើស្រែមានការច្រណែន ភន ដែលធ្វើការងារស្រួលនៅក្នុងសហករណ៍ និងលើកទៅនិយាយទិតៀននៅក្នុងអង្គប្រជុំពេលល្ងាច។ នៅពេលឮប្រជាជននិយាយដូច្នេះ ភន ក្រោកឡើងភ្លាមៗ និងស្នើសុំប្រធានក្រុមទៅធ្វើការងារផ្សេងវិញ។

ភន បានចេញពីកន្លែងមើលកុមារ និងទៅធ្វើការងារធ្វើជី។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ភន ត្រូវទៅប្រមូលលាមកមនុស្សតាមផ្ទះ និងកាប់ដើមពារាននគរ យកមកលាយបញ្ចូលគ្នាទុកធ្វើជីដាក់ស្រែ។ ក្រោយមក ដល់ខែប្រមូលផល ភន ត្រូវចេញទៅធ្វើការងារច្រូតស្រូវនៅពេលព្រឹក និងពេលថ្ងៃ ហើយពេលយប់គឺត្រូវបោកស្រូវបន្ថែមទៀត។ ភន ត្រូវធ្វើការងាររហូតដល់ម៉ោង៩ កន្លះយប់ទើបអាចងូតទឹកសម្រាកបាន។ ភន បានឲ្យដឹងថា នៅពេលសម្រាក គាត់មានការអស់កម្លាំងជាខ្លាំង ព្រោះគាត់ ធ្វើការងារធ្ងន់ធ្ងរ និងហូបអាហារមិនបានគ្រប់គ្រាន់។

ជារឿយៗ ឈ្មោះ ទូច ដែលជាអ្នកមូលដ្ឋាន មានការអាណិត ភន ព្រោះប្ដីនិងកូនស្លាប់ចោល ដូចនាងបដាចារ។ ទូច បានលួចបាយក្ដាំងទុកឲ្យ ភន ហូបនៅពេលយប់ បន្ទាប់ពីគាត់មកពីធ្វើការងារ។ ភន បានបន្តទៀតថា ប្រជាជន ១៧ មេសា រស់នៅដោយភាពអត់ឃ្លាន ខុសពីប្រជាជនមូលដ្ឋាន។ ឈ្មោះ អៀវ និង អើង ដែលជាអ្នកដាំបាយ ហូបសុទ្ធតែបាយជាមួយពងទា, ត្រីងៀត និងសាច់ ប៉ុន្តែប្រជាជនថ្មី ហូបបបរ ជាមួយសម្លទឹកថ្លាៗ បន្លែកាទ្រុង និងត្រីបន្តិចបន្តួច។

ភន ធ្វើការងារនៅតំបន់១០៥ រហូតដល់មានកងទ័ពវៀតណាមចូលមក។ នៅពេលកងទ័ពវៀតណាមចូលមក ភន បានរត់ត្រលប់មកភូមិព្រៃលៀបវិញ។ អ្នកមូលដ្ឋាននៅតំបន់១០៥ ដែលអាណិត ភន បានឲ្យអង្ករគាត់មួយការ៉ុង ជាមួយអំបិល មកផ្ទះវិញ។ នៅតាមផ្លូវ ភន បានជួបបងប្អូន ហើយយំឱបគ្នា ព្រោះសប្បាយចិត្តពេកនៅពេលដែលឃើញ ភន នៅរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម។

បច្ចុប្បន្ន ភន រស់នៅក្នុងភូមិព្រៃលៀប ឃុំព្រៃអំពក ស្រុកគីរីវង់ ខេត្តតាកែវ។ នៅពេលដែលចុះទៅសម្ភាស អ្នកស្ម័គ្រចិត្តឃើញថា ភន រស់នៅក្នុងផ្ទះតែម្នាក់ឯង ព្រោះកូនរបស់គាត់បានរៀបការមានគ្រួសារ និងទៅរស់នៅខេត្តផ្សេងអស់ហើយ។

សម្ភាសដោយ៖ ទុយ ដារ៉ា ថ្ងៃទី១២ សីហា ២០២១

អត្ថបទដោយ៖ ភា រស្មី ថ្ងៃទី២៨ មករា ២០២៥