សំ សុខន អាយុ៥៧ឆ្នាំ រស់នៅភូមិសីហា ឃុំចំបក់ ស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ។ ឪពុករបស់ សុខន គឺជាទាហាន លន់ នល់ ហេតុនេះហើយនៅពេលដែលខ្មែរក្រហមគ្រប់គ្រងប្រទេសនៅឆ្នាំ១៩៧៥ អង្គការយកគាត់ ជាមួយប្រពន្ធចុងគាត់ទៅសម្លាប់។ ចំពោះម្ដាយរបស់សុខន អង្គការមិនបានយកគាត់ទៅសម្លាប់នោះទេ ដោយសារតែគាត់បានបែកផ្លូវគ្នាជាមួយប្ដីរួចហើយ ព្រោះឪពុករបស់សុខន មានប្រពន្ធចុង២នាក់ផ្សេងទៀត។

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម បានទៅស៊ើបសួរប្រវត្តិរូបម្ដាយរបស់សុខន និងបានបញ្ជូនគាត់ឲ្យទៅខេត្តបាត់ដំបង។ អំឡុងពេលនោះ សុខន មានបងប្អូនចំនួន៦នាក់ ក្នុងនោះមានស្រី៣នាក់។ បងប្អូនរបស់សុខនទាំងអស់​ បានធ្វើដំណើរទៅខេត្តបាត់ដំបងជាមួយម្ដាយ លើកលែងតែសុខន ដែលស្នាក់នៅជាមួយម្ដាយធំនៅក្នុងភូមិត្រពាំងក្រសាំង។

នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម សុខន បានចូលទៅរស់នៅក្នុងកងចល័តកុមារ និងធ្វើការងារច្រូតស្រូវ ស្ទូងសំណាប, ដកសំណាប, ជីកប្រឡាយ និងលើកទំនប់។ សុខន បានឲ្យដឹងថា ការងាររបស់គាត់មិនសូវធ្ងន់ធ្ងរប៉ុន្មានទេ ហើយការហូបចុកក៏មិនសូវខ្វះខាតប៉ុន្មានដែរ ព្រោះគាត់នៅក្មេង។

នៅឆ្នាំ១៩៧៩ របបខ្មែរក្រហម បានដួលរលំ។ ម្ដាយ និងបងប្អូនរបស់សុខន បានត្រលប់មករស់នៅខេត្តតាកែវវិញ។ នៅពេលដែលម្ដាយត្រលប់មកដល់ភូមិវិញ សុខន បានដឹងថាបងប្អូនរបស់គាត់បានស្លាប់ចំនួន៣នាក់ ក្នុងនោះមានប្អូនប្រុសម្នាក់, ប្អូនស្រីម្នាក់ និងបងប្រុសម្នាក់។ លើសពីនេះទៅទៀត សមាជិកគ្រួសារម្ដាយធំម្នាក់ទៀតរបស់សុខន បានស្លាប់ទាំងអស់។

សុខន បានប្រាប់អ្នកស្ម័គ្រចិត្តថាគាត់មិនពេញចិត្តជាមួយការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហមនោះទេ ហើយតុលាការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមឲ្យជាប់គុកអស់មួយជីវិតគឺត្រឹមត្រូវ ព្រោះមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម បានធ្វើឲ្យប្រជាជនស្លាប់អស់ជាច្រើននាក់។ មួយវិញទៀត សុខន ចង់ឲ្យមានការរៀបចំកន្លែងរក្សាឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្ដខ្មែរក្រហម និងប្រមូលសាច់រឿងពីអ្នករស់រានមានជីវិត ទុកឲ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយបានសិក្សារៀនសូត្រ។

សម្ភាសន៍ដោយ៖ កែប ម៉ៃសុជាតា ថ្ងៃទី០៩ សីហា ២០២១

អត្ថបទដោយ៖ ភា រស្មី ថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ២០២៥