(តាកែវ) សំរិត ស្រេង អាយុ៦២ឆ្នាំ រស់នៅភូមិស្វាយខាងត្បូង ឃុំបាស្រែ ស្រុកអង្គរបូរី ខេត្តតាកែវ។ ម្ដាយរបស់ ស្រេង ឈ្មោះ យុន និងឪពុកឈ្មោះ ឃន។ ស្រេង មានបងប្អូនចំនួន៧នាក់ ក្នុងនោះមានបងប្រុស ២នាក់ បាត់ខ្លួននៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។ បងរបស់ ស្រេង បាត់ខ្លួននៅពេលដែលគាត់ចេញទៅធ្វើជាយោធា។

នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម គ្រួសាររបស់ ស្រេង ធ្វើការងារផ្សេងៗពីគ្នា។ ម្ដាយរបស់ ស្រេង ធ្វើការងារនៅក្នុងមណ្ឌលមើលថែកុមារតូចៗ។ ឪពុករបស់ ស្រេង ត្រូវអង្គការចាត់តាំងឲ្យដាំដំណាំ។ ប្អូនៗរបស់ ស្រេង ត្រូវអង្គការចាត់តាំងឲ្យ  រើសអាចម៍គោ នៅក្នុងកងកុមារ។ ចំណែក ស្រេង ត្រូវទៅធ្វើការងារនៅក្នុងកងចល័ត។ នៅពេលធ្វើការក្នុងកងចល័ត ស្រេង មានអាយុ១៥ឆ្នាំ។ អង្គការចាត់តាំង ស្រេង ឲ្យទៅរែកដី និងដេញចាប នៅភ្នំបូរី។ លើសពីនេះទៅទៀត ស្រេង បានទៅ លើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ, ស្ទូង, ដកសំណាប និងជាន់ទឹកបញ្ចូលស្រែនៅ ស្នោរ និងនៅតាមព្រំដែនវៀតណាម។

ស្រេង បានបន្តថា នៅពេលដែលគាត់ទៅធ្វើការងារជិតព្រំដេនវៀតណាម គាត់បានឃើញគ្រាប់ផ្លោងបោះមកក្បែរកន្លែងគាត់ធ្វើការ។ មុនដំបូង ស្រេង មិនដឹងថាជាគ្រាប់ផ្លោងមកទេ គាត់គ្រាន់តែឮសំឡេង និងឈរមើលធម្មតា។ ជាញឹកញាប់នៅពេលដែលគ្រាប់ផ្លោងធ្លាក់ ស្រេង ត្រូវក្រាបចុះ និងនៅពេលដែលសំឡេងស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញ គាត់​ត្រូវឡើងធ្វើការងារវិញធម្មតា។

ស្រេង បានឲ្យដឹងទៀតថា នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម របបអាហារដែលគាត់ទទួលបាន គឺបបររាវៗលាយជាមួយព្រលឹត។ ស្រេង បានហូបបាយប្រមាណ២ខែប៉ុណ្ណោះ មុនពេលវៀតណាមចូលមក។ ដោយសារតែការហូបចុកមិនបានគ្រប់គ្រាន់ និងការធ្វើការងារធ្ងន់ៗ ទើបធ្វើឲ្យ ស្រេង កើតមានជំងឺហើម និងជំងឺផ្សេងៗ។ នៅពេលដែល ស្រេង ឈឺខ្លាំង ពេទ្យបានឲ្យថ្នាំ អាមិញ ហូប ប៉ុន្តែដោយសារតែកម្លាំងគាត់ខ្សោយ ទើបធ្វើឲ្យ ស្រេង កើតមានអាការទាញៗយ៉ាងខ្លាំង។

មួយវិញទៀត ប្រសិនបើចង់ព្យាបាលជំងឺហើម​ គឺត្រូវយកស្រូវទៅលីង រួចបុកឲ្យម៉ត់ដូចកន្ទក់និងយកទៅលាយជាមួយស្ករ។ ប៉ុន្តែអង្គការមិនអនុញ្ញាឲ្យធ្វើដូចនេះទេ ប្រសិនបើប្រជាជន​ណាម្នាក់​ធ្វើ​ដូច្នេះ ហើយត្រូវឈ្មោះ សឿន នៅកងសេដ្ឋកិច្ច ចាប់បាន នឹងយកល្បាយផ្សំបែបនេះទៅបោះចោល។ លើសពីនេះទៅទៀត ស្រេង បានឮឈ្មោះ ឃន ដែលមានឋានៈនៅក្នុងកង ស្ដីបន្ទោសទៅចាស់ៗដែលមានជំងឺថា៖ “ហែងនេះល្អណាស់ សមតែក្បាលមួយខ្នងពូថៅ ឈឺនេះគឺឈឺពុត។”

នៅឆ្នាំ១៩៧៩ នៅពេលវៀតណាមចូលមក អង្គការបានជម្លៀសក្រុមកងចល័តឲ្យទៅលិច។ ស្រេង បានធ្វើដំណើរទៅដល់ភ្នំជីសូរ ទើបកងទ័ពវៀតណាមតាមទាន់ឲ្យត្រលប់មកផ្ទះវិញ។

នៅពេលដែលអ្នកស្ម័គ្រចិត្តចុះទៅសម្ភាស ស្រេង បានបង្ហាញឲ្យដឹងថា គាត់មានការពេញចិត្តចំពោះតុលាការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។ លើសពីនេះទៅទៀត ស្រេង គាំទ្រទៅលើការចងក្រងឯកសារ ឬសៀវភៅទុកឲ្យក្មេងៗជំនាន់ក្រោយបានរៀនសូត្រ និងការពារកុំឲ្យរបបខ្មែរក្រហមកើតឡើងម្ដងទៀត។

សម្ភាសដោយ៖ ថៃ ស៊ីណា ថ្ងៃទី១៩ សីហា ២០២១

អត្ថបទដោយ៖ ភា រស្មី ថ្ងៃទី១៩ កុម្ភៈ ២០២៥