ថង ឡៃ ត្រូវបានប្រទេសសៀមបញ្ជូនមកឲ្យប្រទេសខ្មែរវិញនៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៦ ហើយខ្មែរក្រហមបាននាំគាត់ទៅឃុំនៅគុកទួលស្លែង។ ខាងក្រោមនេះជាការរៀបរាប់របស់ យិន ឡែ[1] អាយុ៧៥ឆ្នាំ ត្រូវជាម្តាយ រស់នៅភូមិធ្មេញត្រី ឃុំសំរោង ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលបានថ្លែងថាគ្មានសំណងអ្វីមានតម្លៃស្មើនឹងការបាត់បង់ជីវិតកូននោះទេ។

ឡៃ អាយុ ២០ឆ្នាំ (ឆ្នាំ១៩៧៦)[2] មានឪពុកឈ្មោះ ថង (ស្លាប់សម័យខ្មែរក្រហម) និងមានបង​ប្អូនចំនួនប្រាំពីរនាក់៖ ទី១ ថង សុខន, ទី២ ថង ឡៃ (ម្ចាស់ប្រវត្តិរូប), ទី៣ ថង រ៉ន, ទី៤ ថង សាវិន, ទី៥ ថង សាវុន,​ ទី៦ ថង សាវ៉ង និងទី៧ ថង ចាន់ថា។ ឡៃ  រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី២ (សង្គមចាស់) នៅសាលាស្ថិតក្នុងវត្តសំរោង។ នៅពេលឈប់រៀន ឡៃ បានមកជួយធ្វើស្រែឪពុកម្តាយ និងបានរៀបការជាមួយប្រពន្ធឈ្មោះ ប្រាជ្ញ។ នៅដើម ឆ្នាំ១៩៧៥ ឡៃ បានស្ម័គ្រចិត្តចូលធ្វើទាហានរបប លន់ នល់ បានរយៈពេលខ្លីក៏ត្រូវបានម្តាយបង្ខំឲ្យឈប់។

នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានចូលកាន់កាប់ស្រុកកំណើតរបស់ឡៃ និងបានបង្ខំឲ្យប្រជាជនទំាងអស់ទៅរស់នៅរួមតាមសហករណ៍ និងទៅធ្វើការងារនៅការដ្ឋាន ដែលអង្គការរៀបចំដោយបានបំបាត់ចោលនូវកម្មសិទ្ធិឯកជនទាំងអស់របស់ប្រជាជន។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៥ ឡៃ បានចាកចោលប្រពន្ធ និងគ្រួសារដោយសម្រេចចិត្តរត់ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសសៀមដោយសារតែ​ខ្លាចអ្នកភូមិរាយការណ៍ប្រាប់កងឈ្លបខ្មែរក្រហមថាគាត់ជាអតីតទាហាន លន់ នល់។ ម្យ៉ាងវិញទៀតនៅពេលនោះមានយុវជនជាច្រើនបានរត់ទៅប្រទេសសៀមព្រោះមិនអាចទ្រំាធ្វើការងារធ្ងន់, គ្មានអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់ និងការកាប់សម្លាប់របស់ខ្មែរក្រហម​។

ម្តាយរបស់ឡៃ ចាំបានថាពេលរត់ទៅប្រទេសសៀម នៅពេលនោះ ឡៃ បានរត់ទៅជាមួយយុ​វជនឈ្មោះហាំ, អតីតមេឃុំសំរោងឈ្មោះសាប់ និងយុវជនផ្សេងទៀត។ ឡៃ ពេលទៅដល់ប្រទេស​សៀមបានប្រកបការងារជាជាងសាងសង់ផ្ទះជាមួយឪពុកមា[3] ជាមេជាងម៉ៅការធ្វើផ្ទះនៅប្រទេសសៀម​។ នៅប្រទេសសៀមបានប្រមាណមួយឆ្នាំម្តាយរបស់ឡៃ ទទួលដំណឹងថារបបខ្មែរក្រហមបានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរសៀមបញ្ជូនប្រជាជនខ្មែរទាំងអស់រួមទាំង ឡៃ មកស្រុកខ្មែរវិញ។ តម្រួតសៀមបានប្រាប់ ឡៃ និងប្រជាជនថាត្រូវទៅប្រជុំរយៈពេលខ្លីនៅប្រទេសខ្មែរដោយមិនចាំបាច់យកទ្រព្យសម្បត្តិ និងសម្ភារទៅច្រើននោះទេ។ ម្តាយរបស់ឡៃ ទទួលដំណឹងតាមអ្នកស្គាល់ប្រាប់ថា ឡៃ, មេឃុំសាប់ និង​យុវជនផ្សេងទៀតត្រូវបានបញ្ជូនមកឲ្យខ្មែរក្រហមទាំងអស់។ ចាប់ពីពេលនោះម្តាយរបស់ឡៃ បានបាត់ដំណឹងកូន និងមិនដឹងថាខ្មែរក្រហមបញ្ជូនកូនទៅទីណានោះទេ។ ម្តាយរបស់ឡៃ គិតថាកូនរបស់គាត់ត្រូវបានសម្លាប់ពេលបញ្ជូនមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៦។

បើយោងតាមឯកសារប្រវត្តិរូប I09189 ថង ឡៃ (លេខសម្គាល់២៤) មានអាយុ២០ឆ្នាំ ត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៦ និងបានឃុំខ្លួននៅផ្ទះឃ, បន្ទប់ធំ៣ បន្ទប់តូច១០​។ ឡៃ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិបត់ត្រង់ ឃុំសំរោង ស្រុកសេរីសោភ័ណ ខេត្តបាត់ដំបង (បច្ចុប្បន្នខេត្តបន្ទាយមានជ័យ) ហើយ ឡៃ ធ្លាប់ជាសមាជិកសេរីកា មុនពេលចាប់ខ្លួន[4]។

ក្នុងរបបខែ្មរក្រហមម្តាយរបស់ឡៃ បានជួបការលំបាកត្រូវធ្វើការងារធ្ងន់ដូចអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមដទៃទៀតដែរ។ គាត់ត្រូវស្ថិតក្នុងកម្លាំងស្រួចទីមួយរបស់ការដ្ឋានការងារ។ នៅ​​​រដូវវស្សាគាត់ត្រូវធ្វើស្រែដក, ស្ទូងសំណាប និងនៅរដូវប្រាំងត្រូវទៅជីករែកដីសាងសង់ទំនប់, ប្រឡាយ​។ ទោះជាធ្វើការងារធ្ងន់ក៏គាត់ទទួលបានរបបអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ និងពេលមានជំងឺក៏មិនហ៊ានសុំច្បាប់សម្រាកដែរខ្លាចអង្គការមិនផ្តល់របបអាហារ ឬនាំទៅសម្លាប់។ ម្តាយរបស់ឡៃ ពេលសម្ភាសប្រាប់ថាសព្វថ្ងៃគាត់មានជំងឺឈឺចង្កេះ ហើយត្រូវប្រើឈើច្រត់ជាជំនួយពេលធ្វើដំណើរ។ ម្តាយនិយាយថាបើកូននៅមានជីវិត ពេលនេះអាចជួយសម្រាលជីវភាព និងបន្ទុកកម្លាំងការងារបានច្រើនព្រោះ​ ឡៃ ជាក្មេងឧស្សាហ៍ធ្វើការងារតាំងពីក្មេង។ សព្វថ្ងៃពេលមានពិធីបុណ្យទានម្តាយតែងតែឧទ្ទិសកុសលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធកូន។ ​ទោះបីជារបបខ្មែរក្រហមបានកន្លងទៅយូរហើយក៏ដោយក៏ម្តាយនៅតែសោកស្តាយពីការបាត់បង់ជីវិតរបស់កូន៕

---

អត្ថបទដោយ អេង សុខម៉េង

[1] ឯកសារ BMI0001, បទសម្ភាសរបស់ឡុង ដានី ជាមួយ ឈ្មោះ យិន ឡែ ត្រូវជាម្តាយរបស់ ថង ឡៃ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៦ នៅភូមិធ្មេញត្រី ឃុំសំរោង ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ, ឯកសារតម្កល់ទុកនៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។

[2] ឯកសារលេខ I09189, ឯកសារប្រវត្តិរូបអ្នកទោសជាប់ឃុំរបស់ឈ្មោះ ថង ឡៃ អាយុ ២០ឆ្នាំ, ឯកសារតម្កល់ទុកនៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។

[3] ឪពុកមារបស់ឡៃ មានឈ្មោះ ថៃ ទៅរស់នៅប្រទេសសៀមតាំងពីរបប លន់ នល់ និងបានស្លាប់ក្រោយ ឆ្នាំ១៩៧៩ នៅស្រុកសេរីសោភណ្ឌ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។

[4] ដូចខាងលើ។